vrijdag 12 april 2013

Moord en doodslag in Geertruidenberg 1573

Het Archief is weer een gravure van Geertruidenberg rijker. Drie jaar geleden ontvingen we twee prenten, een uit het jaar 1593 en de andere uit 1747 (link).  Ook deze nieuwe aanwinst komt uit het atelier van van F. Hogenberg (1538-1590). We kregen de prent van het Gemeentearchief Waalwijk.



















Het is een historieprent van de verovering van Geertruidenberg in augustus 1573 op de Spanjaarden. De prent is spannend en met precisie getekend. Onder leiding van Pieter van Clootwijk met hulp van luitenant-generaal Morgan Poyet bestormen de manschappen de stadsmuren met ladders. Voor de Spanjaarden zit er niets anders op dan : Die Spanze zu der Flucht gezwunge(n). Der Hasen gleid seie namen in.
Van vluchten voor de soldaten was niet echt sprake. Uit een ooggetuigeverslag weten we dat : "For they were discharged all before his coming by the passport of Harlem’ . Met het paspoort van Haarlem wordt bedoeld dat alle 2.000 mannen van het Waalse garnizoen om het leven werden gebracht.


Het verhaal gaat dat de Prins van Oranje, die toen in Dordrecht verbleef, dezelfde middag om drie uur de stad kwam bezoeken.  De moordpartij was toen al achter de rug.



De prent is zeer fraai, maar helaas van weinig topografische waarde. Zo is het Kartuizerklooster precies aan de verkeerde kant van De Donge afgebeeld. De Spaanse commandant zou wel over de wal zijn ontsnapt en, hoewel in de rug gewond, over het water naar de Kartuizerklooster zijn gezwommen. De monniken werden gewaarschuwd, het mocht niet echt baten, het klooster werd geplunderd en vernield. Ende die Cathuysers sijn met groter haest wech gelopen ende hebbender al gelaten. Hetwelck die Goesen al hebben genomen, groot goet van allen dingen ende bovenal veel schoender vetten ossen en hebben tcloester seer iammerlijcke vernielt.



Leven en dood, moord en doodslag, liefde, het hoort allemaal tot onze geschiedenis. Maar als u weer eens op de Markt in Geertruidenberg flaneert, weet u na het lezen van deze blog wel wat er toen op die plaats is gebeurd.

Gebruikte bronnen:
  • Arjan van Loon, Martin Robben en Bas Zijlmans, Beeldig Geertruidenberg, een stad in de kaart gekeken (1999) nr. 16;
  • T.S. Jansma, Een Engels kroniekje over de eerste jaren van de Opstand (1572-1574), in: Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden. (93) 1978.


P.S.
In januari 2014 bereikte ons het droevige bericht dat Martin Robben (1933-2014) is overleden. link

Geen opmerkingen: