Op 28 oktober vond in het Audax Textielmuseum Tilburg de workshop Collectie Hulpverlening (CHV) plaats. Deze 1-daagse training werd georganiseerd door Erfgoed Brabant en bestond uit een deel theorie en praktijk. Aan de orde kwamen het calamiteitenplan, de meest voorkomende incidenten uit de eigen organisatie, de praktijk van reddingsoperaties: wat te doen / wat niet te doen, het daadwerkelijk beredderen van nat geworden, beschadigde en beroete objecten met gebruikmaking van de hulpmiddelen.
De uitvoering van de workshop was in handen van Ton Cremers en van Jeroen Jochems. Ton Cremers is van Museum Security Network en heeft ruim 25 jaar ervaring in de erfgoedsector en deed projecten over de gehele wereld. Hij is (mede)auteur van het Handboek Veiligheidszorg voor Musea en de Handleiding voor het maken van calamiteitenplannen voor collectiebeherende organisaties. Jeroen Jochems is van MuseumWacht / DocumentenWacht. Met zijn bedrijven is hij actief geweest bij grote calamiteiten, zoals de brand bij de TU Delft en een brand in de Koninklijke Bibliotheek, maar ook bij kleinere calamiteiten in vele musea en archieven. Daarbij zijn een grote hoeveelheid en een grote variatie aan kunstobjecten, waardevolle boekwerken en archieven gered van de ondergang.
Aan deze workshop deden mee: twee vertegenwoordigers van Museum De Dorpsdokter te Hilvarenbeek, drie van de afdeling DIV van de gemeente Tilburg, twee van het Audax Textielmuseum Tilburg en de CHV-coördinator van het Regionaal Archief Tilburg zijnde Jean-Paul Korst tevens ploegleider BHV aldaar. Daarnaast maken voorgenoemde organisaties ook deel uit van het Cultureel Preventienetwerk Tilburg-Hilvarenbeek die verder bestaat uit de Stichting Reuzengilde, Brandweer Tilburg, Politie Midden en West Brabant, Museumbrouwerij De Roos, de Brabant Collectie, Museum De Pont, Scryption, Natuurmuseum Brabant, Likeur & Frismuseum en stichting Erfgoed Brabant.
Sinds augustus 2009 heeft het Regionaal Archief Tilburg een calamiteitenplan. Het calamiteitenplan is een overzicht en een afspraken- en waarschuwingssysteem, te gebruiken bij calamiteiten. Het is tevens bedoeld om je op calamiteiten voor te bereiden. In het calamiteitenplan komt niet alleen de bescherming van personen en gebouw aan bod (BHV = bedrijfshulpverlening), maar ook de veiligheid van de collectie (CHV = collectiehulpverlening). Het is geschreven om in noodsituaties zoveel mogelijk de regie in handen te houden en tijd te winnen. Als er adequaat gereageerd wordt op calamiteiten kan veel (vervolg)schade worden voorkomen. Bovendien gaat er van het plan een preventieve werking uit. Door het invoeren en actueel inhouden wordt immers voortdurend de aandacht gevestigd op de veiligheidszorg. Zo’n CHV-workshop heeft daar een enorme bijdrage aangeleverd zodat het Regionaal Archief Tilburg is voorbereid op noodsituaties.
donderdag 28 oktober 2010
vrijdag 22 oktober 2010
Joodse genealogie, lezing in Regionaal Archief Tilburg
Op zaterdag 13 november praat Louis H. Cohen in Regionaal Archief Tilburg over de genealogie van Joodse families in Nederland.
In zijn lezing zal Louis Cohen, voorzitter van de Nederlandse Kring voor Joodse Genealogie, de verschillen in onderzoek uiteenzetten tussen Joodse genealogie en niet-Joodse genealogie. Zo zijn er andere bronnen voor genealogische gegevens, andere gebruiken en leefgewoonten en natuurlijk ook een andere geschiedenis en daardoor ook andere familienamen.
De rode draad van de lezing is een korte beschrijving van de Joodse geschiedenis vanaf de Gouden Eeuw tot nu. Zowel de geschiedenis van Sefardische (Portugese) als Askenasische (Hoog-Duitse) Joden in Nederland worden in beeld gebracht. Een aantal religieuze gebruiken wordt besproken en Cohen gaat in op bronnen als de besnijdenisregisters, ketoebot (huwelijksakten) en grafstenen/begraafregisters. In de periode vóór 1811 zijn ook een aantal niet-Joodse bronnen van belang. Met vele illustraties worden de voorbeelden verhelderd.
Louis Cohen is geboren in 1946 in Utrecht. Hij is al sinds zijn jeugd geïnteresseerd in ‘de familie’, waarschijnlijk ook omdat hij die nauwelijks had. Hij houdt zich sinds zijn 18de bezig met genealogisch speurwerk, eerst met zijn eigen familie en later uiteraard met aanverwante families. Vanaf de oprichting in 1987 is hij lid van de Nederlandse kring voor Joodse Genealogie. Sinds zijn pensionering is hij als bestuurslid en later voorzitter bij deze kring betrokken.
Interesse? Meld u dan aan via e-mail: info@regionaalarchieftilburg.nl
Programma zaterdag 13 november 2010
10:15 uur: Inloop met koffie/thee
10:30 uur: Start van de lezing van Louis H. Cohen
11:30 uur: Vragen stellen
11:45 uur: Afsluiting
10:00 – 16:00 uur: Onderzoekerscentrum geopend voor eigen archiefonderzoek
Locatie: Regionaal Archief Tilburg, Kazernehof 75, 5017 EV Tilburg
Vrij entree
In zijn lezing zal Louis Cohen, voorzitter van de Nederlandse Kring voor Joodse Genealogie, de verschillen in onderzoek uiteenzetten tussen Joodse genealogie en niet-Joodse genealogie. Zo zijn er andere bronnen voor genealogische gegevens, andere gebruiken en leefgewoonten en natuurlijk ook een andere geschiedenis en daardoor ook andere familienamen.
De rode draad van de lezing is een korte beschrijving van de Joodse geschiedenis vanaf de Gouden Eeuw tot nu. Zowel de geschiedenis van Sefardische (Portugese) als Askenasische (Hoog-Duitse) Joden in Nederland worden in beeld gebracht. Een aantal religieuze gebruiken wordt besproken en Cohen gaat in op bronnen als de besnijdenisregisters, ketoebot (huwelijksakten) en grafstenen/begraafregisters. In de periode vóór 1811 zijn ook een aantal niet-Joodse bronnen van belang. Met vele illustraties worden de voorbeelden verhelderd.
Louis Cohen is geboren in 1946 in Utrecht. Hij is al sinds zijn jeugd geïnteresseerd in ‘de familie’, waarschijnlijk ook omdat hij die nauwelijks had. Hij houdt zich sinds zijn 18de bezig met genealogisch speurwerk, eerst met zijn eigen familie en later uiteraard met aanverwante families. Vanaf de oprichting in 1987 is hij lid van de Nederlandse kring voor Joodse Genealogie. Sinds zijn pensionering is hij als bestuurslid en later voorzitter bij deze kring betrokken.
Interesse? Meld u dan aan via e-mail: info@regionaalarchieftilburg.nl
Programma zaterdag 13 november 2010
10:15 uur: Inloop met koffie/thee
10:30 uur: Start van de lezing van Louis H. Cohen
11:30 uur: Vragen stellen
11:45 uur: Afsluiting
10:00 – 16:00 uur: Onderzoekerscentrum geopend voor eigen archiefonderzoek
Locatie: Regionaal Archief Tilburg, Kazernehof 75, 5017 EV Tilburg
Vrij entree
donderdag 21 oktober 2010
Nieuwe boeken in de bibliotheek (oktober)
Op zoek naar de geschiedenis van het landschap : handleiding voor onderzoek naar onze historische omgeving / Hans Renes. - Hilversum : Verloren, 2010. - 144 p. : ill. ; 24 cm. - (Op zoek naar... ; VI
Landschapsgeschiedenis
B 86
De levensloop van Adriaan van der Willigen (1766-1841) : een autobiografie uit een tijdperk van overgang / Uitgave verzorgd door C.J.M van der Heijden en J.G.M. Sanders. - Hilversum : Verloren, 2010. - 732 p. : ill. ; 22 cm. - (Egodocumenten, ISSN 0929-9807 ; 27)
D 890
Jos. Bedaux : architect (1919-1989) / Christel Leenen. - Rotterdam : Bonas, 2010. - 259 p. : ill. ; 22 cm. - (Bibliografieën en oevrelijsten van Nederlandse architecten en stedebouwkundigen)
F TILB 1402
En nog drie boeken:
Vijftig jaar te midden der kampioenen : leven en werken van Joris van den Bergh / Ron Couwenhoven. - Rotterdam : De buitenspelers, 2010. - 335 p. : ill. ; 31 cm
D 891
150 jaar gilde St. Hubertus Berkel / In opdracht samengesteld door B. Mutsaers. - Berkel : Gilde St. Hubertus, 2010. - 111 p. : ill. ; 24 cm
F TILB 1403
Gewoon van mens tot mens : 100 jaar Vincentiusvereniging, 1910-2010 / Vincentiusvereniging. - Udenhout : Vincentiusvereniging ; Stichting Heemcentrum 't Schoor, 2010. - 96 p. : ill. ; 22 cm
F TILB 1401
Komende maand komen er nog meer interessante boeken binnen, houdt de weblog in de gaten!
Landschapsgeschiedenis
B 86
De levensloop van Adriaan van der Willigen (1766-1841) : een autobiografie uit een tijdperk van overgang / Uitgave verzorgd door C.J.M van der Heijden en J.G.M. Sanders. - Hilversum : Verloren, 2010. - 732 p. : ill. ; 22 cm. - (Egodocumenten, ISSN 0929-9807 ; 27)
D 890
Jos. Bedaux : architect (1919-1989) / Christel Leenen. - Rotterdam : Bonas, 2010. - 259 p. : ill. ; 22 cm. - (Bibliografieën en oevrelijsten van Nederlandse architecten en stedebouwkundigen)
F TILB 1402
En nog drie boeken:
Vijftig jaar te midden der kampioenen : leven en werken van Joris van den Bergh / Ron Couwenhoven. - Rotterdam : De buitenspelers, 2010. - 335 p. : ill. ; 31 cm
D 891
150 jaar gilde St. Hubertus Berkel / In opdracht samengesteld door B. Mutsaers. - Berkel : Gilde St. Hubertus, 2010. - 111 p. : ill. ; 24 cm
F TILB 1403
Gewoon van mens tot mens : 100 jaar Vincentiusvereniging, 1910-2010 / Vincentiusvereniging. - Udenhout : Vincentiusvereniging ; Stichting Heemcentrum 't Schoor, 2010. - 96 p. : ill. ; 22 cm
F TILB 1401
Komende maand komen er nog meer interessante boeken binnen, houdt de weblog in de gaten!
dinsdag 19 oktober 2010
vrijdag 15 oktober 2010
Noordhoek, een kerk om nooit te vergeten
De aanwinst kwam dit keer uit een onverwachte hoek. In augustus 2009 overleed emerituspastoor Lapidaire, die ook werkzaam is geweest als pastoor binnenstad ìn Tilburg vanaf 1971-1976. Via via kwam uit zijn nalatenschap bestaande uit documentatie over de Heilig Hart kerk (Noordhoek) terecht bij het Regionaal Archief Tilburg. Pierre Cuijpers (1827-1921), die ook het Rijksmuseum en het Centraal Station in Amsterdam ontwierp, was de architect van deze neogotische kerk. De kerk blijft in de herinnering van Tilburgers voortleven. Ondanks protesten van de Tilburgse bevolking werd de kerk in april tot mei 1975 door de firma Van Casteren gesloopt. De restauratie zou voor het parochiebestuur te duur zijn en de rijksdienst voor monumentenzorg wilde de kerk niet op de monumentenlijst plaatsen. Wat het kerkinterieur betreft werden de gebrandschilderde ramen van Joep Nicolas, diverse heiligenbeelden en pilaren gered van de slopershamer. Leistenen van het dak zijn hergebruikt bij het kasteel Nemerlaer in Haaren. Het kerkorgel dateerde uit 1927 en werd in februari 1975 te koop aangeboden. Vier organisten uit Leeuwarden togen naar het Zuiden en raakten meer dan enthousiast over het Vermeulenorgel. Volgens eigen opgave waren de organisten met recht stil en ontroerd ook bij het feit dat het beschilderde gebouw over enkele maanden niet zou bestaan. De verhuizing naar de Koepelkerk en de restauratie zijn door
Alle documentatie wordt opgenomen bij het Archief van de Noordhoekse kerk (archiefnummer 303), waarvan u hier een foto van de sloop van de schilderingen ziet. .
EN nu Stichting voor Kunst en NU
Twee weken geleden woonde ik de presentatie bij van het boek van Cees van Raak over het Wilhelminapark. Het eerste wat ik deed was achterin het register nakijken of de Stichting ENNU erin stond vermeld. Het boek is op dit punt volledig, want op pagina 85 wordt gemeld dat in 1982 op nummer 53 een kunstenaarscollectief met de naam Stichting ENNU zich vestigde.
Tien jonge Tilburgse kunstenaars zochten begin jaren tachtig een ruimte met ateliers in Tilburg om samen te werken en naar buiten te treden.
Onder de initiatiefnemers waren keramist Guido Geelen, fotografe Korrie Besems en schilderes Nan Groot Antink. Ze konden de voormalige kapel huren van het Maria Gorettihuis aan het Wilhelminapark en knapten de ruimten in gezamenlijkheid op.
Op de foto ziet u de kapel in de oorspronkelijke staat.
Het pand kwam onder beheer van de opgerichte Stichting voor Kunst ENNU. De stichting heeft een actieve en positieve bijdrage geleverd aan het kunstklimaat van de stad. De kunstenaars zelf hebben het pand verlaten.
Toen het laatste Ennulid Liedeke Kruk in september 2010 het pand verliet, werd met mij contact gezocht. Uit de ruimten is een archief meegenomen, dat naast affiches uit die tijd, ook de tijdgeest weerspiegelt van de ledenvergaderingen en de exposties. Een en ander zou in dit tijdsgewricht naar alle waarschijnlijk een meer digitaal karakter hebben gehad en verloren zijn gegaan.
Een gedeelte van het gebouw blijft in gebruik als atelierruimte voor kunstenaars, maar niet meer voor de ENNU leden. De Stichting ENNU houdt deze maand oktober 2010, 28 jaar later, definitief op te bestaan. Het archief is inmiddels toegankelijk gemaakt en vanaf nu ook te raadplegen. Het archief vult de geschiedenis over het Wilhelminapark aan, het lemma op pagina 85 kan dus uitgebreid worden.
Tien jonge Tilburgse kunstenaars zochten begin jaren tachtig een ruimte met ateliers in Tilburg om samen te werken en naar buiten te treden.
Onder de initiatiefnemers waren keramist Guido Geelen, fotografe Korrie Besems en schilderes Nan Groot Antink. Ze konden de voormalige kapel huren van het Maria Gorettihuis aan het Wilhelminapark en knapten de ruimten in gezamenlijkheid op.
Op de foto ziet u de kapel in de oorspronkelijke staat.
Het pand kwam onder beheer van de opgerichte Stichting voor Kunst ENNU. De stichting heeft een actieve en positieve bijdrage geleverd aan het kunstklimaat van de stad. De kunstenaars zelf hebben het pand verlaten.
Toen het laatste Ennulid Liedeke Kruk in september 2010 het pand verliet, werd met mij contact gezocht. Uit de ruimten is een archief meegenomen, dat naast affiches uit die tijd, ook de tijdgeest weerspiegelt van de ledenvergaderingen en de exposties. Een en ander zou in dit tijdsgewricht naar alle waarschijnlijk een meer digitaal karakter hebben gehad en verloren zijn gegaan.
Een gedeelte van het gebouw blijft in gebruik als atelierruimte voor kunstenaars, maar niet meer voor de ENNU leden. De Stichting ENNU houdt deze maand oktober 2010, 28 jaar later, definitief op te bestaan. Het archief is inmiddels toegankelijk gemaakt en vanaf nu ook te raadplegen. Het archief vult de geschiedenis over het Wilhelminapark aan, het lemma op pagina 85 kan dus uitgebreid worden.
donderdag 14 oktober 2010
Bezoek uit Gilze en Rijen
Wethouder Rolph Dols en collega´s Pierre Kop (afdelingshoofd) en Patrick Dekkers (coördinator post en archief) van de gemeente Gilze en Rijen kwamen op donderdag 14 oktober op bezoek bij Regionaal Archief Tilburg. Dat zien we graag! Van twaalf gemeenten uit de omgeving van Tilburg worden hier de archieven bewaard. We vinden het heel belangrijk en prettig om te laten zien hoe wij dat doen, welk mooi materiaal hier in beheer is en hoe wij de informatie via de website beschikbaar stellen. Daarnaast is het goed om eens uitgebreid kennis te maken.
Gilze Rijen heeft vanaf 2004 een contract met Regionaal Archief Tilburg voor het beheer van de oude archieven. Daarvoor was het archief van Gilze en Rijen ondergebracht bij het Streekarchief in Oosterhout. Gilze en Rijen ging als vanzelf mee. Voor RA Tilburg bracht dit veel werk met zich mee: toegankelijk maken, digitaliseren, schoonmaken van de archiefstukken, zuurvrij ompakken, schimmels verwijderen. De stukken staan nu in het depot, veel is digitaal beschikbaar en via de website toonde gemeentearchivaris Yvonne Welings het gemak waarmee het archiefmateriaal van Gilze en Rijen geraadpleegd kan worden.
Pierre Kop, afdelingshoofd Prisma (Proces, Registratie, Informatie, Systeem management en Automatisering) vertelde met trots de uitstekende werking van de gemeentelijke digitale dienstverlening. Geen grote, logge gemeente, de dorpen hebben gezamenlijk ca. 26.000 inwoners. Door de beperkte grootte werkt de gemeente efficiënt, is het mogelijk geweest een goed werkend digitaal loket te maken, waarmee het landelijk goed heeft gescoord op het gebied van digitale dienstverlening.
Medewerker Dienstverlening Ans Holman legde de werking in het Onderzoekerscentrum uit en beheermedewerker Mirjam Heijs liet de archiefschatten van Gilzen en Rijen tot leven komen. Meteen ontstonden levendige gesprekken over een oude kiosk, de link tussen 17e eeuwse en hedendaagse archieven en het voortbestaan van het vliegveld. Mooi om te zien hoe archieven zo tot de verbeelding kunnen spreken.
Een ding is zeker, de bezoekers zijn zo geïnspireerd geraakt dat overwogen wordt om de kamer van de wethouder te behangen met oud archiefmateriaal. Wij werken daar graag aan mee!
woensdag 13 oktober 2010
TU-studenten onderzoeken Spoorzone
Studenten Bouwkunde van TU Eindhoven hebben zich georganiseerd in een OntwerpAtelier Spoorzonegebied. Aangestuurd door twee hoogleraren van de Eindhovense Universiteit, togen de studenten naar Regionaal Archief Tilburg voor een onderzoek naar kaartmateriaal, foto´s, documenten en andere bronnen.
In eerste instantie waren de studenten nog enigszins onwennig. Een archief is voor de meesten namelijk nog een relatief onbekend begrip. En laten we eerlijk wezen, het is ook niet gemakkelijk om de juiste informatie te vinden in die enorme berg van bronnen waarover een archief beschikt. Daarom boden ondergetekende en Rob van Putten een workshop aan: ´Hoe doe je onderzoek in een archief? Allereerst een vertoning van het filmpje ´Kennis maken met het archief´ en daarna demonstratie en instructie van de website. Als laatste een rondgang door de studiezaal, waarbij vele lades en kasten werden opengetrokken om al dat moois aan de studenten te laten zien. Sindsdien zie ik regelmatig de studenten hier in de studiezaal zitten. Ze kunnen zelfstandig aan de slag.
Regionaal Archief Tilburg is echter niet de enige partij die over informatie beschikt. Ook bij gemeente Tilburg is er een actieve groep die zich bezig houdt met de Spoorzone. Om de uitwisseling van kennis en expertise te bevorderen, leek het ons als archief handig een digitale ruimte aan te bieden, waar diverse betrokkenen kunnen discussiëren en elkaar voorzien van links via website of ideeën. Het archief maakt hiervoor gebruik van een NiNG-community Geschiedenislokaal 013. Er is een groep aangemaakt NS Spoorzone. Wie wil meepraten en de studenten van het OntwerpAtelier wil helpen, meldt zich aan als groepslid. Het kost niets, slechts tijd en enthousiasme.
In eerste instantie waren de studenten nog enigszins onwennig. Een archief is voor de meesten namelijk nog een relatief onbekend begrip. En laten we eerlijk wezen, het is ook niet gemakkelijk om de juiste informatie te vinden in die enorme berg van bronnen waarover een archief beschikt. Daarom boden ondergetekende en Rob van Putten een workshop aan: ´Hoe doe je onderzoek in een archief? Allereerst een vertoning van het filmpje ´Kennis maken met het archief´ en daarna demonstratie en instructie van de website. Als laatste een rondgang door de studiezaal, waarbij vele lades en kasten werden opengetrokken om al dat moois aan de studenten te laten zien. Sindsdien zie ik regelmatig de studenten hier in de studiezaal zitten. Ze kunnen zelfstandig aan de slag.
Regionaal Archief Tilburg is echter niet de enige partij die over informatie beschikt. Ook bij gemeente Tilburg is er een actieve groep die zich bezig houdt met de Spoorzone. Om de uitwisseling van kennis en expertise te bevorderen, leek het ons als archief handig een digitale ruimte aan te bieden, waar diverse betrokkenen kunnen discussiëren en elkaar voorzien van links via website of ideeën. Het archief maakt hiervoor gebruik van een NiNG-community Geschiedenislokaal 013. Er is een groep aangemaakt NS Spoorzone. Wie wil meepraten en de studenten van het OntwerpAtelier wil helpen, meldt zich aan als groepslid. Het kost niets, slechts tijd en enthousiasme.
zondag 10 oktober 2010
Historie van de Kaart van Zijnen
Kaart van de Heerlijkheid Tilburg en Goirle uit 1760
Tekst: Ronald Peeters (2000)
De ´Kaarte der Heerlykheden van Tilborg en Goirle´ werd in 1760 vervaardigd door Diederik Zijnen (1730-1768) naar de opmetingen van de landmeter Daniel Verhoeven, verricht in 1732. Van de kaart zijn slechts zes voorstudies bekend, namelijk de hierbij getoonde kaartjes van de woonkernen Corvel, Hasselt, Stokhasselt, Hoeven, Oostheikant uit 1759 en 1760 van de hand van Zijnen zelf en een van de Velthoven uit 1758 door C. Reij.1
Duidelijk zijn op de grote kaart tussen de diverse vaak driehoekige woonkernen de akker- en weilanden te zien (lichte arceringen), en aan de randen van de stad de uitgestrekte heidevelden met vennetjes.
Lotgevallen
De opdrachtgever voor het tekenen van de kaart was Gijsbertus Steenbergensis, graaf van Hogendorp en vrijheer van Hofwegen, Tilburg en Goirle. De particuliere domeinen van Van Hogendorp waren op deze handgetekende kaart oorspronkelijk met oppervlaktematen in (R)oeden en (L)opensaeten aangegeven en groen ingekleurd. Deze kleuren zijn in de loop der jaren verdwenen.
De kaart heeft tot de verkoop in 1858 in het kasteel van Tilburg aan de Hasselt gehangen, waarna deze door koop in het bezit kwam van notaris Josephus Antonie Daamen. Hij heeft de kaart kort daarna geschonken aan de gemeente Tilburg.
Vreemd genoeg werd dit unieke document in 1935 nogmaals aan de gemeente geschonken en door de gemeenteraad officieel als schenking aanvaard.
Conservering en restauratie
In 1962 kwam de toenmalige gemeentearchivaris drs. H.J.A.M.Schurink tot de conclusie dat de materiële toestand van deze opgerold bewaarde kaart uitermate slecht was. Het formaat (315 x 415 cm; schaal 1: 4500) was dermate groot dat raadpleging zeer moeilijk was. Restauratie bleek in die tijd nagenoeg onmogelijk.
Het besluit werd genomen om de kaart op ware grootte over te tekenen. dit huzarenwerk werd verricht door archiefmedewerker Leo Langeweg. Er zijn daarna verkleinde en hanteerbare kopieën van gemaakt. In 1973 is het grootste deel van de kaart in atlas uitgegeven. Daarbij vond een reconstructie plaats van de bewoning uit de periode 1732-1832.
In 1973 werd de toestand van de kaart opnieuw bestudeerd. Een gedeelte ervan werd schoongemaakt, maar van een volledige restauratie is afgezien. Pas in 1978 viel het besluit voor een algemene restauratie.
Eerst werd bekeken hoe de kaart in elkaar zat en hoe de conditie was. Ze bestond uit 30 aan elkaar geplakte stukken papier op een linnen achtergrond en ze was vermoedelijk ingekleurd geweest. Deze stukken werden weer losgemaakt. Vele fragmenten waren in de loop der jaren door slijtage verdwenen. Na het schoonmaken van de donkerbruin geworden kaart bleken er weer kleuren enigszins terug te komen, o.a. blauw. Omdat er geen ruimte was om de kaart weer in elkaar te zetten en op te hangen, zijn de 30 elementen los bewaard en vastgezet op een stevige oud-Hollandse papiersoort.
In 1993-1994 volgde een tweede restauratie door het Tilburgse Restauratie-atelier 'De Tiendschuur'.
De kaartfragmenten zijn opnieuw op linnen (archival cloth) gemonteerd, gedeeltelijk nog met de steunlaag van de vorige restauratie. De afmetingen met rand zijn nu 345 cm hoog x 440cm breed. In 1994 werd de kaart teruggebracht naar Regionaal Archief Tilburg (destijds: Regionaal Historisch Centrum Tilburg), waarna deze weer op een grote zuurvrije koker werd opgerold en opgeborgen in het depot.
De kaart van Diederik Zijnen behoort tot de grootste historische manuscriptkaarten die bekend zijn.
Betekenis en verdere achtergrond
Over de plaats die de kaart van Diederik Zijnen in de geschiedenis van de kartografie van Noord Brabant inneemt schreef prof. dr. C. Koeman het volgende:
´De meting dateert uit 1732. Dit is dus bijna twintig jaar vóór de kaarttekeningen van de Hattinga´s in dit gewest. (De atlas van Staats-Brabant van de Hattinga´s werd in 1751 voltooid). De bewerking door Diederik Zijnen in 1760 zal wel niet veel van de oorspronkelijke situatie veranderd hebben. Pas in 1790 karteerde Hendrik Verhees de heerlijkheid Onroerend goed aan het bezit waarvan enige rechten waren verbonden. Tilburg en Goirle weer opnieuw.´
Over de maker zegt hij op gezag van L. Langeweg: ´Diederik Zijnen werd geboren te Rotterdam op 26 april 1730 als zoon van de schoolmeester Johannes Isaak Zijnen en Anna Maria Stolk. Diende als militair-ingenieur in Brabant, waar hij in 1757 o.a. de verdedigingswerken van Bergen op Zoom karteerde. Diende later in Cochin, waar hij, in de rang van kapitein-luitenant-ingenieur als hoofd der artillerie fungeerde. Uit die tijd dateren zijn tekeningen van de vestigingswerken der stad Cochin.5 Hij overleed aldaar in 1768.´
vrijdag 8 oktober 2010
Nieuw boek over Adriaan van Willigen (1766-1841)
Veel archiefinstellingen hebben schatten in huis, die meer dan bijzonder zijn. Wat Tilburg betreft zijn dat zeker de memoires van Adriaan van Willigen (1766-1841). In 1792 vestigde hij zich in het dorp Tilburg en dit is zijn getuigenis:
Met al dat beviel mij het dorp Tilburg en vooral deszelfs environs die zeer aangenaam zijn, wonderwel; de menschen schenen mij ook vroolijk en een goed soort volk te zijn. Soms blijven ontboezemingen actueel.
Lambert de Wijs heeft in 1939 al over dit dagboek gepubliceerd. Van Willigen sloot vriendschappen met radicale patriotten als Pieter Vreede en Cornelis den Tex. Hij had veel belangstelling voor toneel, kunst en literatuur. Toen de Fransen eind 1794 Tilburg binnen vielen nam hij het op voor de Tilburgse bevolking en had voortdurend onenigheid met de commissarissen van oorlog over de zeer onredelijke vorderingen. In juni 1795 werd hij drossaard in Tilburg, een functie die je zou kunnen vergelijken met wat nu een burgemeester is. Tot 1802 moest hij de functie neerleggen. Zijn levenspad zou hem verder leiden naar Parijs tot uiteindelijk Haarlem.
Het was oud-gemeentearchivaris Gerard Steijns die doctoraalstudente Lia van der Heijden in de jaren negentig het idee aan de hand deed om de memoires uit te werken. Naast de drie delen zijn er nog twee delen, die later zijn ontdekt. Samen met Jan Sanders, rijksarchivaris in Noord-Brabant heeft ze de publicatie verzorgd van de memoires, waarvan de boekpresentatie gisteren bij het Brabants Historisch Informatie Centrum plaats vond. Het is een prachtig boek geworden, waardoor deze getalenteerde persoon weer eens onder het voetlicht is gebracht.
Meer weten over deze publicatie, kijk dan op deze link.
Met al dat beviel mij het dorp Tilburg en vooral deszelfs environs die zeer aangenaam zijn, wonderwel; de menschen schenen mij ook vroolijk en een goed soort volk te zijn. Soms blijven ontboezemingen actueel.
Lambert de Wijs heeft in 1939 al over dit dagboek gepubliceerd. Van Willigen sloot vriendschappen met radicale patriotten als Pieter Vreede en Cornelis den Tex. Hij had veel belangstelling voor toneel, kunst en literatuur. Toen de Fransen eind 1794 Tilburg binnen vielen nam hij het op voor de Tilburgse bevolking en had voortdurend onenigheid met de commissarissen van oorlog over de zeer onredelijke vorderingen. In juni 1795 werd hij drossaard in Tilburg, een functie die je zou kunnen vergelijken met wat nu een burgemeester is. Tot 1802 moest hij de functie neerleggen. Zijn levenspad zou hem verder leiden naar Parijs tot uiteindelijk Haarlem.
Het was oud-gemeentearchivaris Gerard Steijns die doctoraalstudente Lia van der Heijden in de jaren negentig het idee aan de hand deed om de memoires uit te werken. Naast de drie delen zijn er nog twee delen, die later zijn ontdekt. Samen met Jan Sanders, rijksarchivaris in Noord-Brabant heeft ze de publicatie verzorgd van de memoires, waarvan de boekpresentatie gisteren bij het Brabants Historisch Informatie Centrum plaats vond. Het is een prachtig boek geworden, waardoor deze getalenteerde persoon weer eens onder het voetlicht is gebracht.
Meer weten over deze publicatie, kijk dan op deze link.
Historische werkweek afsluiting met #fotovrijdag
Enige tijd geleden is de landelijke Twitter-foto-actie #fotovrijdag opgezet. Dit spontane initiatief van het Nationaal Archief heeft de aanzet gegeven voor het plaatsen van mooie, ludieke of bijzondere foto's op Twitter. Zoals de hashtag al aangeeft, gebeurt dit enkel op vrijdag en iedere deelnemer mag 1 foto per week plaatsen.
Regionaal Archief Tilburg doet sinds 1 oktober ook officieel mee met dit bijzondere initiatief. De speurtocht naar een geschikte foto om te plaatsen en het bekijken van de keuzes van de anderen is een heerlijke manier om het weekend alvast langzaam in te wijden!
Regionaal Archief Tilburg doet sinds 1 oktober ook officieel mee met dit bijzondere initiatief. De speurtocht naar een geschikte foto om te plaatsen en het bekijken van de keuzes van de anderen is een heerlijke manier om het weekend alvast langzaam in te wijden!
donderdag 7 oktober 2010
Stamboom op bijzondere manier verwerkt
Laatst kwam ik één van de meest bijzondere manieren tegen om gegevens uit een stamboom te verwerken. Het was in een kledingstuk van vilt. Kunstenares Irene van der Wolf uit Breda maakte een vest waarin foto's op textiel van haar opa en oma verwerkt zijn. Vanuit deze foto's borduurde zij draden naar de namen van de drie kinderen, Rie, Henk en Wim. Ook de kinderen van deze kinderen werden erin geborduurd. De onderkant van het vest staat werkelijk vól met namen.
Bijzonder om te zien hoe je eigen stamboom je kan inspireren tot zo´n creatieve uiting. Zelf ook een bijzondere manier gevonden om een stamboom te verwerken? Laat het ons weten door hieronder een reactie te plaatsen. Wie weet kunnen we het als voorbeeld gebruiken in de cursus Stamboomonderzoek.
Het hele stamboomvest |
Op 1 oktober startte een nieuwe cursus Stamboomonderzoek in Regionaal Archief Tilburg. Wederom vol geboekt. Zoveel mensen zijn op zoek naar hun voorouders. Wat doen zij uiteindelijk met deze gegevens? Ze zetten ze online, ze delen ze met familieleden, ze schrijven erover in tijdschriften. Misschien schrijven ze wel een boek, waarin de familiegeschiedenis verteld wordt. Vind je schrijven moeilijk? Kom dan naar onze cursus 'Verhalen schrijven in het archief', die in januari begint.
Opa Hendrik, geboren in 1898 |
Oma met de vele nakomelingen |
Bijzonder om te zien hoe je eigen stamboom je kan inspireren tot zo´n creatieve uiting. Zelf ook een bijzondere manier gevonden om een stamboom te verwerken? Laat het ons weten door hieronder een reactie te plaatsen. Wie weet kunnen we het als voorbeeld gebruiken in de cursus Stamboomonderzoek.
dinsdag 5 oktober 2010
Luister naar het archief op Omroep Brabant
De uitzending van Brabant Leeft! van afgelopen zondag gemist? Ga naar de site van Brabant Leeft!, kies voor Uitzending gemist en start in het tweede uur bij de 12e minuut. Jojanneke van Zandwijk vertelt over de GeschiedenisN8 op 21 oktober.
zondag 3 oktober 2010
Onbegrijpelijke voornaam?
Altijd een probleem voor mensen die oude teksten lezen: hoe heet die man/vrouw?? Een onbegrijpelijke serie letters moet een naam vormen, maar welke in godsnaam! Het kan zomaar een volkomen uit de tijd geraakte naam zijn.
Door ongetwijfeld noeste arbeid is er nu een repertorium met duizenden Middelnederlandse namen ter beschikking gekomen waar je in kunt zoeken naar de naam in kwestie, met soms een verklaring en in ieder geval een bronvermelding.
De lijst biedt ook nieuwe kansen aan ouders die op zoek zijn naar een originele naam voor hun toekomstige spruit. Want het is al jarenlang goede gewoonte dat ouders op zoek gaan naar nieuwe, bijzondere namen voor hun kinderen. Helaas verzanden de meeste in de bekende keuzes die je elke dag weer in de geboorteadvertenties leest. Ondanks de rijkdom van websites als deze (die het niet doet in Chrome).De keuze van een naam kan veelbetekenend zijn zoals de Digitale Archivaris onlangs blogde.
Hoe dan ook, er is nu een prachtige bron bijgekomen die als naslagwerk kan dienen, direct online te doorzoeken. Knap werk, mensen van de Leerstoelgroep Historische Nederlandse Letterkunde van de Universiteit van Amsterdam!
Link naar het pdfdocument
Door ongetwijfeld noeste arbeid is er nu een repertorium met duizenden Middelnederlandse namen ter beschikking gekomen waar je in kunt zoeken naar de naam in kwestie, met soms een verklaring en in ieder geval een bronvermelding.
De lijst biedt ook nieuwe kansen aan ouders die op zoek zijn naar een originele naam voor hun toekomstige spruit. Want het is al jarenlang goede gewoonte dat ouders op zoek gaan naar nieuwe, bijzondere namen voor hun kinderen. Helaas verzanden de meeste in de bekende keuzes die je elke dag weer in de geboorteadvertenties leest. Ondanks de rijkdom van websites als deze (die het niet doet in Chrome).
Hoe dan ook, er is nu een prachtige bron bijgekomen die als naslagwerk kan dienen, direct online te doorzoeken. Knap werk, mensen van de Leerstoelgroep Historische Nederlandse Letterkunde van de Universiteit van Amsterdam!
Link naar het pdfdocument
zaterdag 2 oktober 2010
Regionaal Archief Tilburg op Omroep Brabant
Luister zondag 3 oktober naar Omroep Brabant Radio. Van 12.00 tot 14.00 uur wordt het programma Brabant Leeft! uitgezonden, elke week twee uur vol cultuur, natuur, geschiedenis en erfgoed. In het tweede uur van de uitzending vertel ik, Jojanneke, over de GeschiedenisN8 op 21 oktober in het archief. Ons programma van die 'nacht' is té uitgebreid om in 1 item van Brabant Leeft! te vatten, maar het stukje geeft wel een goed beeld van wat er die avond zoal te doen, te horen en te zien is.
Ook in deze uitzending: aandacht voor de Stoommachine Leerfabriek in Oisterwijk, Podium 10 in Bladel, het archief van Organon en de link van Mata Hari en Audrey Hepburn met Oorschot. Een spannend verhaal, dat laatste. Weten hoe dat zit? Luisteren op zondag!
Op de terugweg had ik geluk, ik kon meerijden met Bas de Witte, initiatiefnemer van de restauratie van de Stoommachine in Oisterwijk. En ach, dan konden we die stoommachine ook meteen wel bekijken, vlak achter het spoor, waar vroeger een grote leerfabriek was. Zeer imposant! Technische kennis heb je niet nodig, maar liefde voor deze machine en de plek heb je meteen. Industrieel erfgoed op z'n mooist. Er is nog veel werk te doen, maar hou dit project in de gaten, want dit gaat heel mooi worden.
tip: ze kunnen nog vrijwilligers gebruiken!
vrijdag 1 oktober 2010
Wat is uw leeftijd?
In de poll van afgelopen maand waren we benieuwd naar de actualiteit van onze website. We zijn blij te zien dat het gros van de stemmers erg te spreken waren over de actualiteit van de website. Een totaal van 64 procent van de stemmers vindt onze website heel actueel ( 42 procent) of redelijk actueel (22 procent). Slecht een kleine 10 procent vindt dat het matig gesteld is met de actualiteit van de website. Gelukkig vindt niemand van de stemmers dat de niet actueel is.
In oktober zijn we erg benieuwd naar de leeftijd van de sitebezoekers versus de leeftijd van de bezoekers in de studiezaal. Wijkt die heel erg van mekaar af of loopt dit parallel. Daarom zowel bij de receptie als op de website de zelfde vraag: "Wat is uw leeftijd?" Ga voor het beantwoorden van deze vraag naar onze homepage.