Verstilde beelden uit Moergestel en Tilburg

Het Archief wist onlangs de hand te leggen op beelden rond de eeuwwisseling van de vorige eeuw van Moergestel en Tilburg. De bekende lindeboom op de Heuvel met de dienstbode in de deurpost is niet echt uniek en ook niet onbekend, later zijn daar meerdere prentbriefkaarten van vervaardigd.

Die van het verstilde station met de eenzame fietser is veel unieker, zeker in combinatie met de rijdende locomotief.










En dan het Wilhelminapark, het jongetje in zijn matrozenpakje parmantig aan de hand van zijn moeder stappend. De entree wordt mede gevormd door hertenkoppen, het standbeeld van Peerke Donders is nog niet geplaatst. In het park zelf lijkt het veel ruimer te zijn dan nu. Ook deze foto's zijn later als basis gebruikt voor ansichtkaarten, die veelal werden ingekleurd.








De in totaal 15 nieuwe foto's meten allen 10 x 15 cm en hebben een sepiakleur.

De meest bijzondere 'nieuwe' foto is die van Moergestel rond 1895. Hier geen stadse taferelen, maar koeien lopend op de niet geplaveide straat voor de Sint Jans Onthoofdingkerk.

Wat met name opvalt uit alle beelden is de rust, de lege straten, die de fotograaf in zijn beelden heeft vastgelegd. Verstilde straten, die nu ruim een eeuw, bevolkt worden door drukte en bedrijvigheid.

Nieuwe scans online beschikbaar

Er is al een paar keer naar gevraagd door onderzoekers, o.a. tijdens de chat, en nu staan ze dan eindelijk online.
Er ontbraken drie registers van de doop,- trouw- en begraafboeken van Oosterhout. De ontbrekende delen kwamen via het Brabants Historisch Informatie Centrum in 2011 in ons bezit. We hebben ze vervolgens bekeken en laten scannen. Vanaf nu staan deze drie registers online om te worden geraadpleegd.

Het gaat om de inventarisnummers 11, 12 en 15, respectievelijk de Rooms-Katholieke doopboeken van 1682-1703, 1703-1727 en 1762-1765.

De nieuwe registers hebben geen index op persoonsnamen maar je kunt ze wel inzien via de genealogische database, inzien van bronnen.

Profielwerkstuk bezetting Hogeschool Tilburg 1969

 Hallo, ik ben 6vwo-leerling van het St-Odulphuslyceum in Tilburg. Ik doe voor mijn profielwerkstuk onderzoek naar de ‘culturele revolutie’ in de jaren zestig. Er hebben toen ongelofelijk veel veranderingen plaatsgevonden in de Nederlandse samenleving. De ‘losgeslagen jongeren’ stonden recht tegenover de ‘bekrompen ouderen’, die aan een nieuwe denkwijze toe zouden zijn. De jeugd van toen kwam in opstand en heeft voor heel wat opschudding gezorgd. Pessimisten associëren deze periode met de opkomst van dwangmatige consumptie, milieuvervuiling en materialisme. Optimisten zullen het hebben over de voordelen van meer keuzemogelijkheden en de toegenomen vrijheid voor het individu.

Natuurlijk was het voor mij interessant om te zien wat zich in de jaren zestig heeft afgespeeld in mijn geboortestad: Tilburg. Daarom heb ik ook onderzoek gedaan naar de bezetting van de Katholieke Hogeschool Tilburg. De gebeurtenissen die zich daar hebben voorgedaan waren voor die tijd erg ongebruikelijk. Er was dan ook erg veel materiaal over te vinden in het Regionaal Archief Tilburg. Bijna alle kranten schreven over de acties van de Tilburgse studenten, waardoor ik de gebeurtenissen ook vanuit verschillende opzichten kon onderzoeken. Ik heb hierdoor een vrij objectief beeld kunnen schetsen van wat er zich allemaal heeft afgespeeld in 1969. Ik heb veel kennis over mijn eigen stad opgedaan dankzij dit onderzoek. Ik heb natuurlijk ook wel wat te danken aan deze jonge helden, als zij er niet waren geweest, zou ik volgend jaar ook niet aan een universiteit kunnen studeren waar ik kan meepraten over mijn eigen studie.

Judith van der Zwan is leerling 6 VWO St. Odulphuslyceum Tilburg

Onderzoek naar bioscoopcultuur van Tilburg



Als student Film- en Televisiewetenschap aan de Universiteit Utrecht doe ik voor mijn masterthesis onderzoek naar de bioscoopcultuur van Tilburg. De periode die hierbij centraal staat is 1899 (de eerste reizende bioscoop doet Tilburg aan) tot 1929 (de bioscopen sluiten door het bioscoopconflict tussen de Bioscoopbond en de Zuidelijke Nakeuring). Dit is niet de eerste keer dat ik onderzoek doe naar de bioscoopcultuur: twee jaar geleden heb ik dit gedaan met de stad Oss als middelpunt.

Gekozen is voor deze periode in de Tilburgse geschiedenis, omdat de bioscoop nog in haar kinderschoenen stond en het interessant is te onderzoeken hoe zij als amusement geaccepteerd werd in de zeer katholieke stad. Film was daarnaast in deze periode nog "stom": de geluidsfilm deed in Tilburg haar intrede eind 1929 in de Stadsschouwburg van Van der Waarden. Daarvoor werd film duidelijk gemaakt door explicateurs als Devenijns en begeleidt door orkestmuziek.

De nadruk in het onderzoek zal vooral liggen op de bemoeienis van de Geestelijke Overheid met de bioscoopcultuur en de reactie van de arbeiders-of volksklasse op deze bemoeienis. Waar de katholieke bestuurders bioscoop als onzedelijk zagen, was het voor de arbeiders een betaalbaar avondje uit: filmvoorstellingen konden in deze periode wel drie uur duren en er werd soms afgesloten met een dansavond.  De bronnen die ik raadpleeg zijn de Nieuwe Tilburgsche Courant en de Tilburgsche Courant, welke via het intrnet beschikbaar gesteld zijn. Daarnaast duik ik het archief van het RAT in voor blauwdrukken van bioscooppanden, gemeenteraadsvergaderingen over de bioscopen, vergunningen die verstrekt zijn aan de exploiteurs en vergaderingen van de Tilburgse bioscoopcommissie plus de Zuidelijke Nakeuring. Ook heb ik al heel wat mooie foto's uit de periode gevonden waarop de bioscopen en haar bezoekers staan. Doormiddel van secundaire literatuur als boeken over de Tilburgse identiteit, probeer ik het gehele verhaal wat meer body te geven.

Samantha van Kolck.

Bijgevoegde foto is een poster van de Amerikaanse film OM HET KIND, welke om haar moordscenes door het katholieke publiek geweerd werd in 1928. Echter, in het "Luxor-Theater" te Tilburg draaide zij wel en werd zij gezien als een "succesfilm". (NTC, 09-08-1928)

Charterbank Oisterwijk gestart!

Op zaterdag 14 januari 2012 werd in Regionaal Archief Tilburg het startsein gegeven voor de Charterbank Oisterwijk. In een -bomvolle- educatieruimte zijn ongeveer vijftig mensen (deelnemers aan de Charterbank en andere belangstellenden) bijeen gekomen voor een middagprogramma dat in het teken stond van Charters en oude documenten.

Het programma begon met een interessante lezing van Wim de Bakker, expert op het gebied van de Oisterwijkse geschiedenis, over de oudste bronnen van Oisterwijk. Hij vertelde o.a. over de oudste vermeldingen van de plaats Oisterwijk, de opbouw van het bestuur, de rol van de oude lindeboom en over de verschillende charters en schepenzegels.

Na een korte pauze waren Marcel v/d Wouw (Restauratieatelier De Tiendschuur) enYvonne Welings (gemeentearchivaris) aan de beurt om een drietal eeuwenoude verzegelde documenten officieel te openen. Yvonne vertelde wat over de procedure en over de personen die de documenten op hadden laten maken. Marcel vertelde wat over de materiele staat van de documenten en maakte daarna voorzichtig de documenten open, zonder daarbij de zegels te beschadigen.

Daarna was de beurt weer aan Wim de Bakker, die nog een korte presentatie had gemaakt over een van de charters van Oisterwijk. De bezoekers konden hierna nog de tentoonstelling van de Oisterwijkse charters in de hal bekijken. De deelnemers aan de Charterbank bleven zitten voor een aparte bijeenkomst waarin ze hun eerste 'charter' uitgedeeld kregen. Als afsluiting was er koffie met iets lekkers.

Bezoekcijfers 2011

Nog één overzicht en terugblik en daarna gaat de blik weer naar voren.

In 2011 hebben 724 bezoekers 2758 bezoeken gebracht. Die cijfers verhouden zich met die van 2010, namelijk 720 en 2821. Aangezien vanaf 1 maart het Onderzoekerscentrum aangepaste openingstijden heeft betekent het wel dat het op de twee dagen met vrije inloop een stuk drukker is geworden.

Het bezoek aan de website is in 2011 vrijwel ongewijzigd gebleven. Het aantal unieke bezoekers liep iets terug naar 121.107 (2010: 122.124) en het aantal bezoeken steeg naar 379.854 (2010: 359.999). Opvallend is de afname van het aantal pageviews van 8.340.755 naar 5.980.471. Dat laat zich verklaren doordat in maart een vernieuwde website operationeel is geworden. In die website opent het detailscherm in de genealogische database door een technische aanpassing binnen het resultaatscherm. Daarvoor opende het detailscherm in een nieuwe pagina.
Daardoor zakte ook het gemiddelde aantal pageviews per bezoek van ruim 23 naar ruim 15.

De websitebezoeker verbleef iets langer per bezoek op de website, gemiddeld 14 minuten 57 seconden (2010: 14.42).

Ronduit spectaculair is de toename van het aantal e-mails. In 2010 waren er 4343 ingekomen en 3581 verzonden e-mails. Dat groeide in het afgelopen jaar naar respectievelijk 7456 en 5099. De vernieuwde website is daar zeker de oorzaak van. De mogelijkheid om te reageren is een stuk makkelijker gemaakt en de toename van het aantal e-mails betreft dan ook voor het grootste deel correcties op de database voor stamboomonderzoek. De interactie met de gebruikers is daarmee een stuk toegenomen.

Terugkijkend hebben we als Regionaal Archief Tilburg een succesvol jaar achter de rug. De omslag naar een meer digitaal beleid krijgt steeds meer inhoud en kleur, onze bezoekers blijven ons trouw en beoordelen ons goed.

Pater Poels

Vandaag kreeg ik een berichtje via YouTube van "JanenRiny": of het archief al bekend was met het interview met Pater Poels. Niet dus. Omdat het beelden zijn die door "heusdeninbeeld" werden geupload, was de kans klein deze beelden bij toeval tegen te komen. Heel prettig dus als mensen ons attenderen op dit soort films. Ik heb meteen de twee delen opgenomen in de afspeellijst 'favorieten', zodat  pater Poels ook via de pagina van RATilburg is te zien.

Om er zeker van te zijn dat nog veel mensen (nader) kennis kunnen nemen van deze bijzondere man, hieronder de beelden. 





Jan en Riny: nogmaals hartelijk dank!

Turkse gastarbeiders in Tilburg

Afgelopen week heb ik een heleboel informatie verzameld voor de hoofdvraag van mijn onderzoek: ‘Hoe gingen de gemeente Tilburg, de Tilburgers zelf en de Turken in Tilburg om met het onderlinge taalverschil vanaf 1963?’ In 1963 kwamen de eerste 12 Turkse gastarbeiders namelijk Tilburg binnen. In een oud krantenbericht (26 oktober 1963) van het Nieuwsblad van het Zuiden vond ik een uitgebreid verslag. Heel Tilburg was uitgelopen om de Turken te begroeten, er speelde een harmonie en er was een welkomstcomité.

Uit andere artikelen en rapporten die ik vond blijkt dat er later problemen ontstonden. Zo was er op taalgebied in het begin niets voor de gastarbeiders geregeld, omdat de overheid dacht dat ze maar een paar jaar zouden blijven en dan weer terug zouden keren naar het land van herkomst. Pas in de loop van de jaren 70 wordt het duidelijk dat de meeste Turken in Nederland blijven, en dat ze vaak ook hun familie naar Nederland laten komen. Vanaf dan worden er steeds vaker initiatieven genomen om taalcursussen op te zetten voor volwassenen, en op scholen meer aandacht te geven aan Turkse kinderen.

In de loop van het onderzoek ga ik ook een aantal mensen interviewen die in de afgelopen periode een rol gespeeld hebben bij bijvoorbeeld het geven van taallessen aan Turkse kinderen.

Jetske van der Velden (student Radboud Universiteit Nijmegen)

Eigen Startpagina voor Regionaal Archief Tilburg

Op één pagina heel veel links naar handige, bruikbare en soms verrassende websites voor succesvol onderzoek.
Ruim tien jaar geleden werd de eerste algemene startpagina gemaakt door een ijverige zoon voor zijn vader. Het werd een succesverhaal. Nu, jaren later, is er voor bijna ieder onderwerp een startpagina te vinden. Slim zoeken geeft vaak mooie resultaten en via een startpagina zijn deze sites op een eenvoudige manier telkens terug te vinden.
Via http://regionaalarchieftilburg.slimmestart.nl delen wij deze vondsten graag met u.

Onderzoeksstage Turkse taal in Tilburg

Op drie januari begon mijn eerste stagedag in Regionaal Archief Tilburg. Ik ben Jetske van der Velden, masterstudent Taalwetenschap aan de Radboud Universiteit van Nijmegen. Ik wilde graag een stage doen buiten de universiteit, omdat het me leuk leek wat breder rond te kijken. Door in het archief onderzoek te doen kan ik bijdragen aan het project ‘de Taal van Tilburg’. Ik ga de komende tijd uitzoeken hoe Turkse immigranten in Tilburg met de Taal van Tilburg in aanraking gekomen zijn en in hoeverre de gemeente Tilburg daar een rol in heeft gespeeld. Verder ga ik ook meer in het algemeen uitzoeken wat er precies valt onder ‘de taal van een stad’. Op de eerste dag heb ik vooral relevante krantenartikelen verzameld, van waaruit ik een beter beeld krijg van de geschiedenis van de Turken in Tilburg. De komende tijd zal ik op dinsdag en vrijdag in het archief onderzoek doen, en de overige dagen thuis of in de universiteitsbibliotheek dingen uitwerken. Ik ben benieuwd naar de resultaten die ik ga vinden en heb er veel zin in!

Jetske van der Velden