Ontmoet de bewoners van Moerenburg

Al in 2011 liet Regionaal Archief Tilburg een 3D impressie maken van Huize Moerenburg. Dat maakte het mogelijk rondom het huis te kijken en kennis te maken met deze verdwenen plek.

Binnenkort is er op de plek van Huize Moerenburg een theatrale voorstelling, waarin het mogelijk is kennis te maken met de voormalige bewoners van Moerenburg. Pastoor Johannes van Ghestel, mevrouw de Saint Amant en Charles Graham waren prominente bewoners van het prachtige landhuis Moerenburg. Op zondag 6 juli 2014 zorgen zij voor een theatrale ontvangst op hun landgoed. Zij houden op deze zondag open huis en geven alle belangstellenden een kijkje in hun leven en hun “woning”. Zo snel je door 400 jaar Tilburgse historie in een prachtige omgeving. Daarna is in de tuinen achter de woning de expostie ‘s Moeders Sjaaltje bezichtigen, waar bekende en onbekende moeders en hun sjaaltjes vrolijk aan de waslijn wapperen.

Open Huis ontvangst door voormalige bewoners op zondag 6 juli 2014 van 13.00 tot 16.00 uur
Atielier Famous zorgt deze middag met hun unieke textielkunst voor een eenmalige stoffering van het huis.
De Moerenburgwandeling start om 14.00 uur
‘s Moeders sjaaltjes wapperen van 13.00 tot 17.00 uur

De toegang is gratis.

Blader door Tilburg in Bibliotheek Tilburg Centrum

Heuvelstraat 1939

In de Bibliotheek Tilburg Centrum kunnen bibliotheekleden uit Tilburg op ontdekkingstocht door de historie van hun eigen stad. De bibliotheek heeft een digitale tafel aangeschaft waarop de Heritage Browser is geïnstalleerd. Met deze browser lopen de leden virtueel door hun oude straat. Of laten zij aan de (klein)kinderen zien hoe hun straat er vroeger uitzag. De Bibliotheek Midden-Brabant heeft samenwerking gezocht met Regionaal Archief Tilburg. Beide partijen voegen kennis en archieven samen. Een collectie prachtig materiaal uit de beeldbank van Regionaal Archief Tilburg is nu digitaal beschikbaar in de Bibliotheek Tilburg Centrum.

Op de Heritage Browser staat veel beeldmateriaal van vroeger zoals foto’s, video’s en prentenkaarten. Je hoeft geen lid te zijn van de bibliotheek om de applicatie te gebruiken. Het hebben van een bibliotheekpas heeft wel voordelen. Zo weet de pas waar iemand woont en zoekt de browser de beelden er bij.

In de filosofie van Regionaal Archief Tilburg past het om informatie op één plek te plaatsen en van daaruit te koppelen en gebruiken door andere applicaties. Ook willen we de inhoud van onze databases delen met anderen. Het gebruik van het beeldmateriaal van het archief in de Heritage Browser past hier helemaal bij.

Op woensdag 2 juli van 14.00 tot 16.00 uur komt Rob van Putten in de Bibliotheek Tilburg Centrum,
Koningsplein 10, verhalen vertellen bij deze erfgoedbrowser. De toegang is gratis. Rob van Putten werkt sinds zijn pensionering als vrijwilliger bij Regionaal Archief Tilburg. Hij is sinds 1982 voorzitter van de Stichting tot Behoud van Tilburgs Cultuurgoed. Daarnaast is hij o.a. actief in de werkgroep Open Monumentendag en de Straatnamencommissie.

Kijk op www.bibliotheekmb.nl voor meer informatie.

Eindbijeenkomst cursus familiegeschiedenis

Zaterdag 14 juni was de afsluitende bijeenkomst van de tweede digitale cursus familiegeschiedenis. Deze cursus was een gezamenlijk project van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) en Regionaal Archief Tilburg.

de afgelopen vier maanden zijn negentien cursisten bezig geweest met het leren schrijven van een familieverhaal. Aan de hand van verschillende schrijf- en zoekopdrachten leerden zij hoe ze historische en genealogische bronnen konden gebruiken en verwerken in een familieverhaal. Verder kregen zij inzicht in de verschillende wijzen waarop een verhaal geschreven kan worden. de eindopdracht was om een boeiend en goedlopend verhaal te schrijven over een voorouder of familielid in ca. 1500 woorden. Dat is gelukt!

Tijdens de afsluitende bijeenkomst lazen de cursisten hun eindverhaal voor aan de groep. verschillende onderwerpen kwam en aan de orde: de strijd tussen vader Dollevoet en pachtbaas Marggraff, het roerige levensverhaal van Helena Beekman (1798-1879), het tragische ongeluk van de vijfjarige Tineke, de oorlogsperikelen in 1914 rond wachtpost 28 in Borkel en Schaft, landgoed Heesterveld, het leven van Monseigneur Hurkmans (1875-1955) en het korte bestaan van twee familieboerderijen.

Nieuwe publicatie over De Hondsberg in Oisterwijk

De Hondsberg

Het pedalogisch instituut De Hondsberg in Oisterwijk geniet landelijke bekendheid. Misschien kent u het instituut door de televisieserie De Kinderen van De Hondsberg van filmmaker Roel van Dalen uit 1998 en 2011 ?
De Hondsberg werd opgericht in 1961 om kinderen met lichamelijke en geestelijke afwijkingen medisch-psychologisch te kunnen onderzoeken. Nu is De Hondsberg een observatiecentrum voor kinderen en jongeren met een lichte, matige dan wel ernstige verstandelijke beperking, waarbij sprake is van (zeer) complexe gedragsproblemen en/of psychiatrische problematiek. Frits van Dooren, nazaat van de Tilburgse burgemeester Martinus van Dooren, werkte er 33 jaar. Na zijn afscheid in 2003 startte hij samen met zijn vrouw Rineke een ware zoektocht in landelijke archieven om de geschiedenis van De Hondsberg te kunnen vertellen.

Boek

Op 20 juni jl. vond de presentatie plaats van het boek Op den hondsberg, de mannen van weleer in de grote villa op de Hondsberg, in het bijzijn van de directrice Annemiek van Latum, oud-burgemeester Ivo Kortmann en gedeputeerde Johan van den Hout. Frits van Dooren lichtte zijn zoektocht toe. De oudste vermelding over de Hondsberg dateert uit het jaar 1461. Gedurende periode 1806-1912 woonden er adellijke families Van Spaen, Van Lynden van Lunenburg, Van Swinderen en Van der Feltz. 1912 vormde een belangrijk keerpunt in de geschiedenis, bos en ven wordt natuurmonument. Het andere belangrijke markeerpunt vond plaats in 1961, de transformatie tot de huidige bestemming.  In het boek wordt de geschiedenis tot in detail geschreven. De omslag van het boek toont een kadasterkaart uit 1912, waarbij alle grondeigenaren in verschillende kleuren worden weergegeven. Hierbij was natuurlijk de hulp van Wim de Bakker onontbeerlijk.

Het boek Op den Hondsberg, de mannen van weleer telt 260 pagina’s, is rijk geïllustreerd  en is verkrijgbaar door een mail te zenden aan frits@van-dooren.nl.

Meer dan 100 nieuwe registers van Burgerlijke Stand beschikbaar.

In de afgelopen week zijn er weer scans van registers van de Burgerlijke Stand op de website geplaatst.
Het betreft:
Terheijden
Geboorte: 1911 t/m 1913
Huwelijk: 1931 t/m 1938
Overlijden: 1941 t/m 1963

Made en Drimmelen
Geboorte: 1908 t/m 1913
Huwelijk: 1923 t/m 1938
Overlijden: 1943 t/m 1963

Hooge en Lage Zwaluwe
Geboorte: 1908 t/m 1913
Huwelijk: 1928 t/m 1938
Overlijden: 1941 t/m 1963

Achter de schermen wordt er door de vrijwilligers aan gewerkt om alle namen in de database te krijgen. Op dit moment zal dus  in de meeste gevallen een zoekopdracht nog geen resultaat uit deze registers geven.
Maar u kunt zelf de boeken inzien via genealogie => inzien van  bronnen en daar aangeven welk register u wilt zien. Daarna komt u via de knop => inzien register bij de digitale beelden.
Achterin ieder register zit een index waardoor u snel bij de juiste akte komt.
Ook zin in vrijwilligerswerk voor Regionaal Archief Tilburg?
Na de zomersluiting ( wegens verbouwing) komt er weer plaats voor nieuwe vrijwilligers die vanuit thuis of aan Kazernehof 75 gegevens in willen voeren in de database.
Voor meer informatie kijk hier

Historische branden in Tilburg

Vorige week hadden we het College Historisch Brandweer uit Tilburg op bezoek. Elke tweede dinsdag van de maand komt dit college bijeen. Hun belangrijkste taak is het historisch materiaal van de brandweer veilig te stellen. Mede daarom is de fotocollectie van het college in samenwerking met het Archief een aantal jaren geleden gedigitaliseerd en beschreven via Beeldonline op de website van het Regionaal Archief Tilburg. Maar als je zo met historie bezig bent zoals het college en alle ingangen kent, komt daar steeds nieuw materiaal bij. Wij als Archief staan voor een dilemma, we willen ook materiaal veilig stellen, maar kunnen niet alle foto's over alle branden opnemen. Om die selectie goed te kunnen maken, hebben we uw hulp nodig om te kunnen vaststellen wat de belangrijkste branden in Tilburg zijn geweest.

Een brand, die bij iedere oudere Tilburger in het geheugen gegrift staat, is natuurlijk de brand van de Vroom en Dreesman in augustus 1965 (link). Of wat te denken van branden van de textielfabrieken Franken,W. Schoenmakers, Swagemakers-Caesar en het expeditiebedrijf Verhoeven in 1957 of die uit 1959 de brand van Smarius, in 1973 Van Dooren en Dams ? Of toch de andere spectaculaire brand van metaalhandel Mercx in mei 1965 ?

Goirkestraat 1957



V &D 10 augustus 1965

Wij horen graag uw mening. Met uw kennis kunnen we de geschiedenis van Tilburg goed vorm geven.
Aan de hand van uw reacties heb ik een overzicht gemaakt, nog niet volledig):
Bedankt voor uw reacties, even een tussenstand:
Reacties op de historische branden
- 29 december 1931
De vijf doden bij cafébrand De Valk
- 14 januari 1948
Spinhulzenfabriek dr. Van Roosmalen, Ringbaan Oost 18,
- 21 september 1950
Mutsaerts' kinderwagenfabriek aan de Groenstraat 119. (3 x)
- 20 maart 1953
Verfmagazijn, gelegen achter de drogisterij Simons Transvaalplein 20.
- 27 november 1954
Wollenstoffenfabriek Janssens van Buren aan de Gasthuisstraat 29 (4 x).
- 20 april 1958
Paardenstal aan de Hasseltstraat 301
- 29 november 1959
Kantine, het papiermagazijn en de beschuitafdeling van de brood- en beschuitfabriek Smarius,
Ringbaan Noord 205 (2 x).
- 18 april 1962
Wolspinnerij ‘Phoenix' aan de Veemarktstraat 12.
- 16 mei 1965
Kantoren en magazijnen IJzer- en staalhandel P. Mercx, Nieuwlandstraat 45 (4 x)
- 10 augustus 1965
Warenhuis van Vroom en Dreesmann, Heuvelstraat 33 (9 x)
- 8 maart 1976
Textielveredelingsbedrijf Thijs-De Beer aan de Twentestraat.
15 en 31 december 1973
- Voormalige Wollenstoffenfabriek Van Dooren en Dams, Korvelplein 8 met de leerlooierij De Hinde (2 x)
- 27 november 1978
Lompenhandel Listex/Licatex, Wilhelminapark 4 en een opslag van spinnerij Thomas de Beer, Wilhelminapark 1-2 (2 x).
- 14 juni 1981
Leegstaande complex van kartonfabriek Van Opstal aan de Kapelstraat (2 x)
- 18 februari 1985
Pand Goirkestraat 105-107.
- november 1985
Bowling aan de Zuidoosterstraat
- 7 augustus 1986
Pondres, Kuiperstraat 15.
- 30 juni 1993 -
Garagebedrijf Versantvoort industrieterrein Loven.
Beroepsonderbrandmeester M.F. van Corven komt door een omvallende muur om het leven, drie collega's raken gewond.
- 30 augustus 1998
Van Gorp-Bolsius, Voltstraat (2 x)
- Juni 2007
Wolkat
- 29 november 2014
Stadssporthal Goirleseweg link





Leestip: Putten, Rob van, 200 jaar brandweer in Tilburg, in: 3 (1985) Tilburg, tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur nr. 4, p. 3-64 (link);(link).

Vergeet je niet te werken Ans

Afgelopen 7 juni  was een drukke dag in Esbeek. Niet alleen werd het derde beeld onthuld aan de Andreas Schotel  Wandelroute in Esbeek maar ook een boek van Jan van Helvoirt werd gepresenteerd.
En zoals bijna iedere week kwam Jan dinsdag naar de studiezaal voor historisch onderzoek. Hij bracht ook zijn nieuwe boek “Esbeek van de hak op de tak” mee voor onze bibliotheek. Een boek met 100 verhalen die je mee op tijdreis nemen in Esbeek Tussen de bedrijven door kon ik het niet laten om er door heen te bladeren.
Wat ik zo leuk vind aan dit boek  is dat het allemaal korte verhalen zijn gebaseerd op archiefonderzoek. Bij elk verhaal staat een  foto van dezelfde locatie maar dan soms in een ander tijdsperiode. Zonder al te veel moeite wordt je in de tijd meegenomen, kris kras door de eeuwen.
Een boek om op de zondagmiddag mee in je tuin te gaan zitten om het pas vele verhalen later een keertje neer te leggen. Of zoals Jan van Helvoirt dinsdag tegen me zei toen ik achter de balie in zijn boek zat te lezen: "Vergeet je niet te werken Ans"

Het boek is te koop bij boekhandel Peter Swaanen, Hilvarenbeek

Nieuwe glasnegatieven van Tilburg uit de jaren '30

Glasnegatieven in enveloppen



Een tijdje geleden belde conservator Pierre van der Pol van het Breda's Museum op met de vraag of we samen met het Stadsarchief 's-Hertogenbosch glasnegatieven wilden kopen. Deze negatieven werden bij het veilinghuis Bubb Kuyper te Haarlem aangeboden. In de te veilen partij bevonden zich afbeeldingen van Breda, 's-Hertogenbosch en Tilburg. We hoefden er niet lang over te denken; dat wilden we.
Pierre van der Pol ontzorgde ons door voor ons te bieden. Sinds deze week zijn de 79 glasnegatieven uit de periode 1930-1957 in ons bezit. De drager van een dergelijk negatief is letterlijk glas, ze zijn breekbaar.


De negatieven zitten nu nog in zakjes met een korte omschrijving van de inhoud en periode. En ook al zijn de negatieven kwetsbaar en kunnen we ze daardoor nog niet goed bestuderen, de foto's uit de jaren dertig zijn in een woord prachtig. Een korte indruk: de afgebroken molen in de Elzenstraat, het Burgers Dierenpark aan de Bredaseweg, cannonball Jan Pijnenburg in zijn glorietijd, de opening van het zwembad aan Ringbaan-Oost, het Atelier van de firma Janssen en co, te veel om op te noemen.

We zijn voornemens de negatieven komende tijd te digitaliseren en houden u op de hoogte van de resultaten.

Geen censuur op de muur! De muurkrant in Tilburg 1978-1995

“Stadhuis bekent corruptie”, “Van der Lee steelt”, “Kantelberg koele killer”, “Vrouwen uitgekleed”, “Wethouder wil hogerop”, “Foute Wouten”, “Eén Brokx ellende”: Tussen 1978-1995 verschenen met grote regelmaat zeefdrukaffiches met pakkende koppen en gericht tegen de gevestigde orde op de Tilburgse muren. De muurkranten hingen op in het oog springende plaatsen zoals fabriekspoorten, bushaltes, brievenbussen, bij ingangen van openbare gebouwen of in drukke winkelstraten. Regionaal Archief Tilburg bezit een aanzienlijk deel van deze muurkranten; grote formaten, gedrukt op slechte kwaliteit papier en summier beschreven. Hoog tijd om wat meer te gaan doen met deze bijzondere bron!
De eerste muurkant van Nederland was de Muurkrant Utrecht, die in 1970 startte. Later ontstonden de Arnhemse (1975) en de Leidse (1976) muurkrant. Eind maart 1978 startte de Tilburgse muurkrant. Gezamenlijk vormden deze vier organisaties de harde kern van de Nederlandse muurkrantbeweging. Ze hadden ongeveer dezelfde organisatievorm en politieke doelstellingen. De groep van de Tilburgse muurkrant bestond uit mensen van divers progressief links pluimage: KEN(ml), de SP, Rode Jeugd, PSP, anarchisten en allerlei actiegroepen. Zij kenden elkaar van acties, zoals de bijeenkomsten voor El Salvador, Nicaragua, tegen kernenergie, Woensdrecht, de krakersbeweging en de munitietrein. Muurkant en actiecultuur zijn dan ook onlosmakelijk met elkaar verbonden. De muurkrant deed regelmatig verslag van gevoerde acties of kondigde die aan.

De muurkrant opereerde in de sfeer van anonimiteit. Waar de krant gedrukt werd bleef geheim en wie de muurkrantmedewerkers waren en wat ze deden, viel ook niet te achterhalen. Deze geheimzinnigheid was nodig vanwege de te verwachten tegenacties van de autoriteiten en andere ‘slachtoffers’ van de muurkrant. Wie contact wilde of geschikte onderwerpen had voor in de muurkrant, kon een briefje schrijven naar postbus 814. Atoombewapening, milieuvervuiling en corrupte politici waren regelmatig terugkerende thema’s net zoals de voortdurende woningnood in combinatie met huisjesmelken (“Kantelberg koele killer”, 1980) en kraken maar ook de onderbetaling en uitbuiting van personeel zoals bij Kalfus (“Geld zat bij Kalfus”, 1990).

De teloorgang van de Tilburgse muurkrant zette in na 1990. Het aantal gedrukte en geplakte kranten liep terug en de muurkrant verscheen niet langer elke twee weken. Er vond een wisseling van de wacht plaats; de nieuwe generatie muurkranters hield er andere ideeën op na. De koppen uit deze periode werden minder scherp en radicaal, het revolutionaire elan van vroeger jaren leek verdwenen. De onderwerpen veranderden: vaker landelijk gericht en minder specifiek op Tilburg. In 1995 verscheen de laatste Tilburgse muurkrant. De straten van Tilburg werden er een stuk saaier op, dat wel.

Bijzonder is dat de muurkrant Tilburg de laatst overgebleven grote muurkant in Nederland was. Mogelijk was de heterogeniteit van de aangesloten groepen en het feit dat men ondanks scherpe discussie toch open bleef staan voor elkaars ideeën en standpunten er de oorzaak van dat juist de Tilburgse muurkrant zolang bleef bestaan. Informanten gezocht!

Regionaal Archief Tilburg organiseert in 2015 een project over de Tilburgse muurkrant en actiecultuur. We zijn op zoek naar informatie en naar mensen die hierbij betrokken zijn geweest. Heb je materiaal, foto’s of verhalen: stuur een mail naar astrid.de.beer@regionaalarchieftilburg.nl

Heel veel blije stamboomonderzoekers....

Een poosje geleden zag het er somber uit voor alle Genver gebruikers. Voor degene onder ons die niet bekend zijn met Genver: Familysearch, is de genealogische website van  “de Kerk van Christus van de Heiligen der Laatste Dagen” beter bekend als de Kerk der Mormonen.
Op deze website staan van over heel de wereld erg veel registers die voor stamboomonderzoekers interessant kunnen zijn. Je vindt er heel veel Belgische en Nederlandse Burgerlijke Stand- en Bevolkingsregisters, ook van de Archieven die weinig of geen digitale beelden online hebben staan. Maar het kan soms lastig zijn bij het juiste register terecht te komen. Genver was een website die als een soort scherm voor de website van Familysearch zat waardoor je direct doorgeleid werd naar het juiste register.
Door de herinrichting van de database van Familysearch kwam dit hele Genver verhaal op zijn kop te staan en was het een poos moeilijk Nederlandse en Belgische registers te vinden. Maar gelukkig is daar het particulier initiatief  ZoekAkten.nl. Hierdoor zijn sinds een paar dagen de meeste scans weer prima te vinden.
Als u toch op de pagina bent kijk dan ook even bij de militaire stamboeken en check of al één van uw voorvaderen in de database zit. Bij de bijzondere collecties treft u onder andere boeken en registers van de kleinere geloofsgemeenschappen aan.
Compliment voor degene die deze waardevolle bron weer in de lucht gebracht heeft.

De Sleutel ontsloten door Teun de Reijke

Van april tot juni 2014 heb ik stage gelopen bij het Regionaal Archief Tilburg onder begeleiding van Yvonne Welings. Dit in het kader van een minor Archivistiek B van de Reinwardt Academie. Centraal in deze stage stond het inventariseren van een archief van de Openbare Kleuter- en Lagere School “De Sleutel” in Tilburg-Noord, 1971-1981.

Ik moet bekennen dat ik in de eerste weken een beetje weemoedig werd. Het archief was, om het maar zachtjes uit te drukken, een boeltje. Al snel bleek dat het archivistische structuurbeginsel (je handhaaft de logische structuur van het archief zoals de archiefvormer die heeft aangebracht) in botsing zou komen met de praktijk van dit archief. Gelukkig heeft Yvonne me goed begeleid, waardoor ik al snel deze ‘hobbel’ wist te nemen.

Hoewel ik al eerder elders een archief geïnventariseerd heb, was dit de eerste keer dat ik met een selectielijst voor vernietiging van archiefbescheiden heb gewerkt. Een leerzame ervaring. Ik had er al op school les over gehad, maar nog nooit in de praktijk mee gewerkt. Resultaat: van de oorspronkelijke 75 cm is nog niet eens de helft overgebleven. Hoewel ik veel archiefbescheiden die zijn vernietigd persoonlijk ook niet de moeite waard vond, druiste het vernietigen van sommige bescheiden toch wel een beetje tegen mijn natuur in: ik ben een ‘homo bewaarsensis’.

Bij het inventariseren lees je veel van het materiaal dat je in handen hebt. Al snel ontstond het beeld van een levendige, drukbezochte school. Aanvullend archiefonderzoek in andere archieven die door het Regionaal Archief Tilburg worden beheerd, bevestigde dit beeld voor mij. De details laat ik over aan degene(n) die in de toekomst dit archief zal/zullen onderzoeken. Ik hoop dat de door mij gemaakte inventaris daarbij behulpzaam zal zijn.

STEIGEREND PAARD,
beeld van Arthur Spronken bij basischool "De Sleutel",

De inventaris is te vinden via deze link (102). Met deze ervaring op zak hoop ik mijn minor verder af te ronden en wellicht tot ziens bij het Regionaal Archief Tilburg.

Teun de Reijke,
juni 2014.

Microfiches verdwijnen uit de studiezaal

De afgelopen 10 jaar heeft Regionaal Archief Tilburg heel veel bronnen voor stamboomonderzoek digitaal online gezet. De database heeft een persoonsnamenindex waardoor de onderzoeker relatief eenvoudig in al die miljoenen akten kan zoeken. Ondanks dat stonden al die archiefbronnen ook nog op microfiche in de studiezaal. Een aantal bezoekers bleef die fiches ook gebruiken, vaak simpelweg omdat ze dat gewend waren.

Nu het gebouw aan de Kazernehof een opknapbeurt krijgt is dat een natuurlijk moment om eens kritisch te kijken naar wat er allemaal in de kasten en lades in de studiezaal staat. Wat er via de website digitaal beschikbaar is zal in de studiezaal verdwijnen. Raadpleging van de bronnen kan dan nog uitsluitend via de website. In de studiezaal blijven, net als nu, voldoende pc's beschikbaar om dat te kunnen doen.
In de toekomst gaan steeds meer microfiches verdwijnen naarmate er meer digitaal beschikbaar komt via de website.

Doordat er straks minder microfiches zijn, verdwijnen er ook een aantal microfichereaders. Die apparaten nemen behoorlijk wat ruimte in beslag. In de huidige plannen blijven er vijf leesapparaten en een microficheprinter beschikbaar voor de bezoekers.

Dit is een volgende stap in de omslag waar Regionaal Archief Tilburg al enkele jaren mee bezig is. Steeds meer informatie zal bijna uitsluitend via de website en op een digitale manier beschikbaar zijn en komen. De website komt dit jaar ook nog aan de beurt. Het presenteren van de digitale archiefbronnen via de website willen we aanmerkelijk verbeteren. Daarover een andere keer meer.

Verboden toegang voor vrouwen

Deze warme zomerse dag is uitermate geschikt om iets te vertellen over de afgebeelde foto. De foto dateert uit 1959. Het jaar 1959 staat bekend om de lange en droge zomer. Hittegolf na hittegolf volgden elkaar op, het was de warmste zomer sinds 1947. Zonder enige neerslag hield de hitte vanaf 15 augustus tot begin oktober aan.

En wat is er niet meer verfrissend om te gaan zwemmen als het warm is. In 1959 werd nog in het Wilhelminakanaal gezwommen. Maar daar stond een bord met de tekst:

 Verboden toegang voor vrouwen

Gemengd zwemmen was in die tijd in het Wilhelminakanaal nog uit den boze. Het was ook de gemeente Tilburg, die dit bord liet plaatsen om speciaal vrouwen uit kunnen te sluiten van het zwemmen. Een voorstel van raadslid Andriesse (PvdA) om stemhokjes om te bouwen tot kleedhokjes voor vrouwen bij het Wilhelminakanaal werd afgewezen. Na onderzoek werd er vanaf augustus 1954 gemengd zwemmen toegestaan in het openluchtbad aan Ringbaan Oost op de zondag en donderdag vanaf 14.00 uur. Wel werd er gescheiden gezwommen, links voor de mannen en rechts voor de dames. Er waren zelfs aparte ingangen voor mannen en vrouwen. Alleen in het Baksche Ven in Berkel-Enschot was er geen taboe op het gemengd zwemmen en ook in de (vervuilde ) Ley werd gezwommen.

Het is niet bekend of vrouwen dit verbod ook negeerden en toch gingen zwemmen en of er bekeuringen werden uitgeschreven. Een rechtsgrond voor het verbod lijkt niet aanwezig. Het zou een mooi onderwerp zijn om nader te onderzoeken in gemeentelijke archieven. Er werd wel bekeurd in die tijd zoals blijkt uit deze foto, genomen in de buurt van de Sluis.

Toch behoort dit stukje verleden niet echt tot de geschiedenis. Uit een onderzoek van Marie-Christine van Dongen uit maart 2010 naar de sportmogelijkheden voor buitenlandse vrouwen in Tilburg, blijkt dat veel allochtone vrouwen zich niet veilig voelen om samen met mannen te zwemmen. De wens is zelfs aanwezig om de ramen van de zwembad te blinderen. Daarom biedt onder andere het sportcomplex Drieburcht aparte mogelijkheden voor vrouwen aan. Misschien staat er wel een bordje: Verboden toegang voor mannen.

Wil je verder lezen over de geschiedenis van het zwemmen in Tilburg, dan is de volgende uitgave echt een aanrader:

Doremalen, Henk van, 'Zwemmen, waar dient dat toch voor...' Geschiedenis van de Tilburgse zwembaden. Tilburg, 1996.

Zwemmen in 1936

 

Nieuwe boeken juni 2014

Het gezicht van de vakbeweging - Tilburg / Henk van Doremalen. - Vleuten : Stichting VHV, Vrienden van de Historie van de Vakbeweging, [2014].
F TILB 1486

Lees meer over het boek: http://www.vakbondshistorie.nl/tilburg/verslagen.html

Mijn jeugdherinneringen 1943 - 1960 Rijen e.o. / Henk M. van Oosterwijk. - Oosterhout : Hevanoos, 2013.
F GILZ 51

Een uitzonderlijke erfgenaam : de verdeling van de nalatenschap van Koning-Stadhouder Willem III en een consequentie daarvan: Pruisisch heerlijk gezag in Hooge en Lage Zwaluwe, 1702-1754 / Ada Peele. - Hilversum : Verloren, 2013.
D 918

Verdwenen venen : een onderzoek naar de ligging en exploitatie van thans verdwenen venen in het gebied tussen Antwerpen, Turnhout, Geertruidenberg en Willemstad (1250-1750). Actualisering 2013 / K.A.H.W. Leenders. - Woudrichem : Pictures, 2013.
D 786

Actualisering van eerder uitgave uit 1989

De opmars van de muziekindustrie : Kessels en Passier, ondernemers met passie voor muziek / Eveline Passier. - [Riel] : Erfgoed Depot, 2013.
F TILB 1485