Stoffige zandpaden, ruisende houtwallen met fluitende vogels. Je hebt er natuurlijk wel een beetje fantasie voor nodig maar tijdens het doornemen van Dongense gemaallijsten kosten me het helemaal geen moeite om dit beeld voor ogen te krijgen.
De reden voor deze “wandeling” was een vraag van Breda’s museum naar de geschiedenis van de boerderij in Donge aan de Bieze waar een spinnende Petronella Verhoeven geschilderd is door de Max Liebermann in 1880.Het museum heeft dit schilderij recent aangekocht.
De boerderij lag aan de Bieze en dit maakte deel uit van buurtschap 30 Bunderen en Ham.
De eerste keer dat we een voorvader van Petronella samen met de boerderij genoemd zien is als de schoonvader van Michiel Adriaan Verhoeven borg staat voor een lening met zijn boerderij aan de Bieze in het jaar 1738. In de akte wordt om de ligging van de hoeve te duiden de namen van de buren genoemd.
Michiel Adriaan Verhoeven woont in buurtschap Heuvel. Maar als hij en zijn vrouw in oktober 1748 kort na elkaar overlijden gaan de twee jongste kinderen naar de Bieze om daar bij hun grootvader van moeders kant op de groeien.
Via de gemaallijsten kan ik de familie jaar naar jaar volgen. Ik zie ouders inwonen bij kinderen, knechten en meiden komen en gaan, kinderen geboren worden, mensen overlijden.
Het ging om het innen van belastingen dus alles werd keurig geregistreerd.
Ieder werd met zijn voornaam genoteerd en het hoofd van de huishouding ook met zijn achternaam.
Hierdoor zie je soms heel verrassend roepnamen. Iets wat je in andere officiële documenten niet vaak tegenkomt.
Al met al is het niet moeilijk als je een hele stapel opeenvolgende lijsten doorneemt een beeld te vormen van een buurtschap. En het liefst niet het beeld van een koude novemberdag met striemende regen maar een mooie zomerdag met goudgeel graan en de bewoners aan het werk op de velden.
Belasting heffen is van alle tijden.
Er werd op allerlei zaken belasting geheven of opgelegd aan personen door o.a. dorps- of stadsbestuur.
Omdat er allerlei verschillende zaken belast waren zijn de lijsten onder verschillende namen te vinden. Gemaallijsten, Hoofdgeld, Pondboeken, Verpondingsregisters zijn enkele namen.
Deze lijsten kunnen een prima bron zijn bij stamboomonderzoek.
En misschien laat u zich ook wel verleiden tot een wandeling in een achttiende eeuw dorp
Geen opmerkingen:
Een reactie posten