Op bezoek bij het vernieuwde Nationaal Archief

Op 15 oktober opende in het Nationaal Archief in Den Haag een nieuw publiekscentrum en een nieuwe tentoonstelling. Ik (Jojanneke) was erbij aanwezig en keek gulzig rond.

Bezoekers komen binnen in de ruimte met naslagwerken, waarna ze door kunnen lopen naar de studiezaal. De inrichting valt meteen op: licht, ruim, strak met textiele elementen om kleur en warmte te geven. Er is gekozen voor een bonte verzameling stoelen, allemaal Nederlandse design. Als bezoeker kun je dus zelf uitkiezen wat voor stoel je het liefst gebruikt. Ingebonden werken worden ter inzage gegeven op prachtige kussens, geweven in het Textielmuseum. De patronen op die kussens komen van archiefstukken. Elk kussen is uniek en het bekijken waard. Degene die thuis ook nog wil kijken naar deze mooie stof, kan er theedoeken van kopen.

Collegezaaltje

Er zijn in de studiezaal een aantal afsluitbare ruimtes voor bijeenkomsten en zelfs een collegezaaltje. Er komen veel verzoeken vanuit het onderwijs (universiteiten, Archiefschool) om les te kunnen geven met de originelen erbij. Deze ruimte maakt dat mogelijk.

Daar was laatst een meisje loos - Ricky Koole

Er zijn in de studiezaal bijna geen computers te vinden. Er wordt vanuit gegaan dat iedereen een eigen laptop of iPad meeneemt om op de  werken en iets in op te zoeken. Archiefstukken kunnen digitaal aangevraagd worden voordat je op bezoek gaat in het Nationaal Archief. Ze liggen een half uur na aanvraag klaar.
De ruimte is zo ingedeeld dat er goed overzicht is voor de medewerkers. Eén centrale lange tafel is voor het meest kwetsbare werk.

En dan de tijdelijke tentoonstelling! Het Geheugenpaleis. Tot 29 juni 2014 is deze tentoonstelling te zien. Het Nationaal Archief koos elf verhalen uit die verteld kunnen worden aan de hand van archiefstukken. Bij elk verhaal werd een kunstenaar (of kunstenaarsduo) gezocht die vrijheid kreeg in het verbeelden van het verhaal, gebruik makend van de archiefstukken. Een prachtig resultaat leverde dit op! Elk verhaal heeft een eigen ruimte die opgebouwd is uit wanden van archiefdozen. Door de keuze van de makers is de uitwerking zéér uiteenlopend. Een mooi voorbeeld vond ik 'Daar was laatst een meisje loos' over jonge vrouwen die het avontuur aangingen bij de VOC. Singer/songwriter Ricky Koole verwerkte dit verhaal met muziek en filmbeelden, terwijl je kijkt naar de archiefstukken en een schaalmodel van een schip uit die tijd.

Maar er is nog meer, een fotowand, waar je zelf kiest naar welke verzameling je kijkt, een educatieve ruimte om te leren papier te restaureren of zegels te maken, een onderdeel over het Plakaat van Verlatinge (met een touch-screen waar oude teksten getranscribeerd worden door ze aan te raken), twee grote touch-screen tafels die inzicht geven in de collecties, gebruikers en verbanden tussen archiefstukken (beetje ingewikkeld, maar héél interessant voor mensen die meer willen weten over de opbouw en het gebruik van een archief en de samenhang van archiefcollecties en -stukken voor het doen van onderzoek).


Met andere woorden: het is een bezoek meer dan waard. Het lijkt me een feest om hier als onderzoeker, student of leerling van een school aan de slag te gaan. En vergeet niet je te laten verleiden door al het moois van de tentoonstelling het Geheugenpaleis.

Bekijk de openingstijden van het Nationaal Archief.

Tekst en foto's: Jojanneke van Zandwijk