Aanwinsten 2013

Algemeen
410. Diverse schenkingen inzake de collectie bidprentjes.
Geschonken door diverse particuliere eigenaren aan de gemeentearchivaris.

Dongen Verliezen
950 Hervormde Gemeente Dongen, 1851-1975, 1,2 meter
Vernietigd met instemming van de eigenaar.

958. Gemeentebestuur 's Gravenmoer, 0,125 meter
Herverpakking

Geertruidenberg
2638. Gravure van F. Hogendorp van de verovering van Geertruidenberg in 1573, 1600, 1 stuk. link
Geschonken door gemeentearchivaris Waalwijk.

2721. Foto van de bierbrouwerij De Wereld te Raamsdonk. link
Geschonken door P.J. van Iersel aan de gemeentearchivaris.

Gilze en Rijen
2833. Negatieven van het 50 jarig jubileum van de coöperatieve stoomzuivelfabriek De Goede Verwachting in Gilze, 1948.
2833. Negatieven van het 25 jarig jubileum van de leerfabriek Rijen.
Geschonken door de gemeentearchivaris van 's-Hertogenbosch.

Goirle
1544. Fotoarchief van Huub de Bont, 215 glasnegatieven link
Geschonken door J. Schepens aan de gemeente Goirle.

Hilvarenbeek
1530. Archief van de Stichting Bikse Torensteun te Hilvarenbeek, 1988-1991, 0,25 meter link
Geschonken door D. Kuijpers.

Loon op Zand
1194. Foto van de Aartsbroederschap van de H. Familie te Kaatsheuvel, 1940.
Aankoop

Oisterwijk
719-720. Aanvullingen op de archieven van De Vereniging het Eigen Gebouw De Schuur en de SDAP, later PvdA afdeling Oisterwijk, 1935-2002, 0 meter.link
Geschonken door dr. A. van den Oord aan de gemeentearchivaris.

867. Aanvulling op de doop-, trouw en begraafboeken Oisterwijk
Rooms-katholieke parochie
37. Trouwboek 1696-1718
38. Trouwboek 1718-1810
39. Doopboek 1765-1838
40. Doopboek 1754-1771
Langdurige bruikleen van het Bisdom 's-Hertogenbosch.

Verlies
836. Betalingsstukken van de Oisterwijkse schoolvereniging, 0,5 meter
Teruggave.

Oosterhout
2070. Negatieven van het Benedictijner Abdij te Oosterhout.
2070. Negatieven van het 25 jarig jubileum van onderwijzeres A.J. van Oirschot, 1938.(2 X)
2070. Negatieven van de coöperatieve stoomzuivelfabriek Oosterhout, 1938. (2 x).
2070. Negatieven van de R.K. Verkenners te Dorst.
link Geschonken door de gemeentearchivaris van 's-Hertogenbosch.
Archieven van: link
• 2076. Aanvulling op de collectie Oomen.
• 3166 Aanvulling archief Gemeentepolitie Oosterhout, 1944-1993.
• 3171 Gemeentebestuur van Oosterhout (1951) 1981-1990 (2008).
• 3172 Hinderwetvergunningen Oosterhout, 1933 – 1990.
• 3173 Brandweer Oosterhout, (1976) 1981-1990.
• 3175. Fotocollectie van de gemeentelijke archeologische dienst, 1994-2007 link
Totale omvang: 76 meter
In beheer overgenomen door de gemeentearchivaris.

Tilburg
015. Aanvulling op de doop-, trouw en begraafboeken, 0,125 meter
link
R.K. doopboeken van 't Goirke, 1648-1814. Klad.
R.K. trouwboeken van 't Goirke, 1633-1840. Klad.
R.K. doop- en trouwboeken van 't Heike, 1707-1774.
Langdurige bruikleen van het Bisdom 's-Hertogenbosch.

133. Stukken betreffende de fusie van W. Brands & Zonen N.V., 1965-1971, 1 omslag.
link
Geschonken door dhr. J. Brands aan de gemeentearchivaris.

296. Aanvulling op de Rooms-katholieke parochie H. Dionysius 't Heike, 0,25 meter
Langdurige bruikleen van het Bisdom 's-Hertogenbosch.

298. Aanvulling op de Rooms-katholieke parochie H. Dionysius 't Goirke, 0,25 meter
Doopboeken van de R.K. parochie H. Dionysius ‘t Goirke, 1821-1874
Trouwboeken van de R.K. parochie H. Dionusys 't Goirke, 1841-1895.
2 dozen losse documenten.
Langdurige bruikleen van het Bisdom 's-Hertogenbosch.

338. Notitieboekje van stoffenagent F.A. Blömer uit Amsterdam, 1 deeltje
Hierin aantekeningen over textielfabrikanten in Nederland, m.n. ook Tilburg, tijdens de oorlogsjaren.
Geschonken door Textielmuseum aan gemeentearchivaris.

399. Muziekstukken met foto van Adr. P. Hamers (1871-1929), 1 omslag
link. Geschonken door T. Schouw aan de gemeentearchivaris.

406. Diverse foto's.
Klassenfoto zondagsschool 't Goirke link, klassenfoto 1931 link,Korte Heuvel rond 1900 link,
familiefoto's Bax link, Hasseltse kerk link, Tilburgse Textielschool link, Fuji en Tilburg link

488. Personeelsdossier Piet Gerrits, 1919-1947.
In beheer overgedragen. Niet openbaar.

528. M.13 Dagboek van Adeline Janssens, 1939-26 november 1948, 1 deel
Met herinneringen 1914-1915. link
Geschonken door dhr. R. Verbunt aan de gemeentearchivaris.

668. Aanvulling op de collectie muurkranten, februari 1979. 1 stuk.
link Geschonken door Stadsarchief Breda aan de gemeentearchivaris.

675. Balansen van Mommers & Co, 1892, 1913-1914, 1916-1933, 0,125 meter
Geschonken door C.J. Weitjens aan de gemeentearchivaris.


892. Aanvulling collectie Coba Pulskens is toegevoegd 0.5 meter
link Geschonken door mw. F. van der Steen - Pulskens aan de gemeentearchivaris.

1015. Aanvulling op het archief van de stichting Tilburg 125 jaar Stad aan het Spoor, 1988.
link Geschonken door B. van der Veer aan de gemeentearchivaris.

1188. Aanvulling op het archief van gemeentebestuur Udenhout, 1994.
1289. Aanvulling op het archief Bestuursdienst van de gemeente Tilburg, 1986-1992.
1290. Aanvulling op het archief van de Dienst Algemene Zaken (DAZ)1990-1991.
1292. Aanvulling op het archief van de Milieudienst Tilburg,1981-1996.
1310. Aanvulling op het archief van Publieke Werken Tilburg, 1985-1996.
1310. Foto's van Publieke Werken, jaren zeventig en tachtig.
link
1478. Gemeentelijke Brandweer Tilburg (1967) 1974-2009.
1479. Regionale Brandweer Midden-Brabant (1950) 1953-2004 (2005).
1480. Stichting Regionaal Opleidingscentrum Brandweer Midden-Brabant 1957-2004.
1552. Regionaal Overleg Midden-Brabant, (inv.nrs. 1044-1071), 1997-2011.
In totaal: 24,7 meter
In beheer overgedragen aan de gemeentearchivaris.

1522. Archief van de Fok en Controle Vereniging Tilburg, 1935-1970. 3,5 meter
link Geschonken door de Heemkundekring Tilborch aan de gemeentearchivaris.

1531. Collectie Gerard van Rooij, 1802-2003, 1,375 meter
Geschonken door mw. M. Derks - Van Rooij aan de gemeentearchivaris.

1533. Archief en foto's van het Kinderkledingbedrijf Vilenzo te Tilburg, 1983 - 2002, 0,04 meter
link. Geschonken door T. Heeren aan de gemeentearchivaris.

1539. Archief Paulus HBS, 1954-1968, 0,125 meter.
link. Geschonken door W. Klinkhamer aan de gemeentearchivaris.

1542. Album van de meisjesschool Maria Broekhoven I ter gelegenheid van het jubileum van koningin Wilhelmina, 1948.
link Geschonken door de gemeente Woensdrecht.

1553. Negatieven van Multivision & Partners te Tilburg, over de periode: 1990-2001.

Geschonken door Dhr. N. Hermans en dhr. G. Remmers aan de gemeentearchivaris.

3010. Charters en documenten van het bisdom 's-Hertogenbosch, 1335-1559, 14 stuks
link Geschonken door het bisdom aan de gemeentearchivaris.
1549. Fotoalbum logement Snels in Koningswei, 0,20 meter.
 link Aankoop.

Verlies
312. Financiële bescheiden van stichting Gilde van O.L. Vrouw ter Nood te Tilburg, 1959-1982.
0,5 meter
Teruggegeven aan de eigenaar.

Jaaroverzicht van 2013

2013 was een druk jaar, we zaten als archief niet stil. Het is onmogelijk alles de revue te laten passeren in één blogpost. Hieronder daarom een selectie.
De meest populaire blogposts zijn die over een paar aanwinsten. Voor nieuw materiaal is altijd veel interesse. De aanwinst van doopboeken uit 't Goirke en 't Heike met aantekeningen over onwettige kinderen was met stip het meest gelezen. Ook is het stuk over een nieuw oorlogsdagboek enorm veel gelezen. We ontvingen dit dagboek, geschreven door Adeline Janssens, in juli.

Op donderdag 24 januari gingen we met een dertigtal vrijwilligers op bezoek geweest in Heiloo bij Picturae. Dat bedrijf bouwt de databases waar wij al onze genealogische gegevens in opslaan en tonen. Veel van onze vrijwilligers werken uren per week met dit systeem. Tijd om eens kennis te maken!

In januari startte de Werkgroep Joodse Tilburgers met 12 vrijwilligers. Deze groep probeerde een antwoord te geven op de vraag: ’Wie waren de ruim 130 Joodse Tilburgers die in de Holocaust werden vermoord?’ De namen van deze Tilburgers zijn bekend, maar is het ook mogelijk hun gezichten en hun levensverhalen te achterhalen? Brabants Dagblad besteedde hier ruim aandacht aan.
Deze werkgroep haakte in de zomer aan bij Open Joodse Huizen, een initiatief van het Joods Historisch Museum in Amsterdam.

Vlak voor de officiële afsluiting van het feestjaar Oisterwijk800 werd ons project Charterbank Oisterwijk feestelijk beïndigd. 21 enthousiaste vrijwilligers hadden zich heelr 2012 ingezet om de oudste geschreven bronnen van de gemeente Oisterwijk toegankelijk te maken voor een breed publiek. De bijeenkomst was in het oude Raadhuis in Oisterwijk. De burgemeester van Oisterwijk zette de vrijwilligers in het zonnetje.

In hoeverre kun je het schrijven van je eigen familiegeschiedenis ‘digitaal leren’? Regionaal Archief Tilburg en het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) probeerden het uit met de cursus Familiegeschiedenis. De veertien cursisten zagen elkaar slechts twee keer. De cursus verliep vrijwel geheel via een digitale leeromgeving! Nieuw in archievenland. Reden voor het Archievenblad om er breed aandacht aan te besteden.

In maart verwelkomden we Thijs Torreman als nieuwe directeur voor de Stichting Mommerskwartier.

Donderdagmiddag 14 maart 2013 vond de overhandiging plaats van het oudste document van Tilburg uit 1335 door het bisdom 's-Hertogenbosch. Yvonne Welings vertelt over de inhoud van het stuk. Omroep Tilburg zette het geheel op beeld, waaronder een interview met wethouder Marjo Frenk.
Iets later die maand liep de studiezaal weer vol met publiek, nu voor de presentatie van het boek Tilburg gefotografeerd door Schmidlin - Verborgen schatten van het archief.


Voor de profielwerkstukken die in het voorgezet onderwijs gemaakt moeten worden, ontvingen we regelmatig scholieren. Leerlingen van Odulphuslyceum en Theresialyceum deden bijvoorbeeld onderzoek naar het Bels Lijntje en de Leerfabriek in Oisterwijk.

Ondertussen was ons educatieve materiaal over Marietje Kessels aangepast, nieuwe vormgeving, nieuwe manier van werken. Schoolgroepen gingen ermee aan de slag met groot succes. Omroep Tilburg maakte opnames, die in januari 2014 te zien zullen zijn.

We werkten samen met de Stichting Stedelijke Godshuizen in Geertruidenberg, in het kader van 800 jaar stad, en we organiseerden een bonte avond met de Heemkundekring Tilborgh. Na Oosterhout is nu ook een Tijdmachine Gilze en Rijen in de maak.
Van Geertruidenberg werden later in het jaar mooie prenten online geplaatst.

We verzamelden foto’s van Tilburgse evenementen onder de titel Kijk op Tilburg. Op audiovisueel gebied kwamen een paar korte filmpjes van de Bikse Fiste online te staan.
Soms krijg je als archief heel bijzonder, bijna mysterieus materiaal binnen. Zo kregen we grote rollen met negatieven van Persbureau Zuid. Koempalen… wel eens van gehoord? Ondertussen zijn de negatieven gedigitaliseerd. Prachtig materiaal!

Groot was het verdriet bij het verlies van twee collega’s. Op 31 mei overleed Marty Dost en op 29 november Piet Horsten.

In juli bereikten we een belangrijke mijlpaal: het notarieel archief van Tilburg (54 meter aan archiefdozen in totaal) kwam digitaal beschikbaar! Dit was een grote stap. Het notariële archief, dat eerst alleen via het Onderzoekerscentrum was in te zien m.b.v. microfiches, komt nu via de website de huiskamers binnen waardoor onderzoek ook vanuit thuis kan plaatsvinden.

Augustus stond in het teken van de voorverkiezing van Stuk van het Jaar. Via Facebook kon uit 10 mooie stukken gekozen worden. De Kaart van Zijnen won en was onze inzending voor de landelijke verkiezing in oktober. We eindigden als 8e in die landelijke verkiezing, waaraan 41 archieven meededen.

In de collectie doken foto’s op van soldaten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Wie waren deze mannen? We hebben de raadsels nog niet opgelost.


Tijdens Open Monumentendag stroomde de hal vol met bezoekers. Die kwamen ‘Op de thee bij Willem II’. Onze look-alike was niet te onderscheiden van de echte Koning Willem II, die ons gebouw in 1847 liet bouwen. Ademloos luisterden velen naar zijn verhaal.

In oktober kwam archivistisch Vlaanderen naar Tilburg tijdens een bezoek uit Leuven en later tijdens de Brabantse Archivarissendag. Op die laatste kwamen ook veel archiefmedewerkers uit Noord-Brabant erbij. Momenten om kennis uit te wisselen, te netwerken en ons werk te laten zien.

En klassenfoto's lijken helemaal 'in' te zijn in 2013! De werkgroep Joodse Tilburgers begon met een klassenfoto van de HBS, we ontvingen er een uit Tilburg uit 1931 van een school uit de Korte Schijfstraat, een uit de wijk 't Goirke van rond 1899, een van de Textielschool en een uit Oisterwijk van begin 20e eeuw. Uiteraard kregen we veel meer nieuw materiaal binnen. Yvonne Welings blogde daar regelmatig over, en verzameld alle aanwinsten in een aparte blog die één dezer dagen verschijnt.

Rest ons iedereen hele fijne dagen te wensen, een goed uiteinde en een mooi nieuw jaar.

Gij zult niet doden

Het was allesbehalve een kerstgedachte deze tekening op een Tilburgse muurkrant uit februari 1979. Afgebeeld is minister-president Dries van Agt met de tekst "In de bijbel staat gij zult niet doden, heb eerbied voor het leven". Studenten eind jaren zeventig hadden nog niet de beschikking over Twitter en Facebook en aktie, het liefst met een k, werd gevoerd middels de muurkranten. Het Regionaal Archief Tilburg heeft een hele collectie muurkranten, maar deze muurkrant was in het afdelingsarchief van de PSP oftwel de Pacifistisch Socialistische Partij in Breda terecht gekomen. Het Archief kreeg deze muurkrant cadeau van het Stadsarchief Breda.

We zijn blij met deze unieke aanwinst uit de protestcultuur, zeker als we het bijschrift lezen:

Agtelijk gebod

Om ervoor te zorgen, dat er in de toekomst steeds genoeg soldaten naar Libanon gestuurd kunnen worden, heeft de regering Van Agt zich tegen het uitvoeren van abortus provacatus verklaard.

Reakties worden gevraagd naar de dan nog niet afgedreven muurkrant.

Nederland leverde vanaf 1979 tot 1985 militaire bijdragen aan de vredesmissie in Libanon, waar ook dienstplichtige militairen aan deelnamen (link).  Vooral als Minister van Justitie van de KVP (Katholieke Volkspartij) verzette Van Agt zich tegen meer liberale abortuswetgeving (link)., De nieuwe abortuswet zou twee jaar later in 1981 worden aangenomen.

Abortus, kruisraketten, in die tijd waren er veel onderwerpen om aktie voor of tegen te voeren. En het Archief laat u dit vervlogen tijdsbeeld zien...

Link naar eerdere blog muurkranten.

Leerlingen onderzoeken de moord op Marietje Kessels

Al enkele jaren komen basisschoolleerlingen naar het archief om onderzoek te doen naar de moord op Marietje Kessels. De meeste van deze groepen volgen het weerbaarheidproject Marietje Kessels. Het verhaal van Marietje komt daarin summier aanbod. Als aanvulling op dit project brengen scholen daarom graag een bezoek aan het archief. 

  

Afgelopen zomer ontwikkelden Petra Robben en ik (Jasmijn van der Hamsvoord) een nieuwe structuur voor dit programma. We lieten ons inspireren door de verslavende werking van games. Dit wordt ook wel gamification genoemd.

Gamification is het toepassen van gamedenken en gametechnieken in niet-game omgevingen. Bij gamification gebruik je spelelementen om gebruikers te motiveren en hun ervaring te verrijken. Het principe van gamification is niet nieuw, we spelen al eeuwen spelletjes. Bij gamification staat centraal dat je gedrag wilt stimuleren. Dit doe je door in te spelen op de intrinsieke motivatie. (bron: http://www.marketingfacts.nl/berichten/wat-is-gamification-nou-eigenlijk)

De groep wordt ontvangen in het archief en luistert eerst naar het verhaal over de moord op Marietje Kessels. Het verhaal wordt verteld aan de hand van foto’s en vragen vanuit de leerlingen. Daarna gaan ze aan de slag met hun eigen historische bronnenonderzoek in de studiezaal. De leerlingen werken in tweetallen aan 15 verschillende vragen. Om de vragen te beantwoorden gebruiken ze verschillende bronnen, zoals foto’s, plattegronden, krantenartikelen, het haarschilderij en boeken. Na het beantwoorden van een vraag, laten ze het antwoord controleren en ontvangen ze bij een goed antwoord een bewijsstukje. Dit bewijsstuk is een foto en krijgt een plek in hun eigen onderzoeksdossier. Het historische onderzoek wordt gestimuleerd doordat de leerlingen steeds opzoek moeten naar de juiste bronnen om alle vragen te beantwoorden en vervolgens wordt dit werk beloond. 

In de afgelopen vijf weken ontvingen Petra Rutten, Natascha van Renswouw en ik zeven groepen 7 in het archief. Een flinke vuurdoop dus voor het nieuwe materiaal…. Maar het werkte! De leerlingen waren heel enthousiast en waren gedreven om hun volledige historische onderzoek af te ronden. De tweetallen startten allemaal met een andere vraag en mogen daarna de vragen op hun eigen tempo en in willekeurige volgorde doen. Er werd druk gespeurd in de verschillende bronnen en er werd zelfstandig gewerkt. Er heerste een gevoel van trots door het geven van goede antwoorden en daardoor een groeiende verzameling van bewijsmateriaal in hun eigen dossier.

Het verhaal en het onderzoek maakten ook veel vragen bij de kinderen los en er ontstonden veel interessante gesprekken over deze gruwelijke gebeurtenis. 

Groep 7 van basisschool Pendula was één van de schoolgroepen die naar het archief kwam. Ze plaatste een stukje met fotomateriaal op hun blog:  

http://www.bspendula.nl/groep-7-onderzoek-regionaal-archief-tilburg/

Kerstwens

Namens de medewerkers van Regionaal Archief Tilburg:

héle fijne feestdagen en een gezond en gelukkig 2014.

Nieuwe boeken (december)

Hofpredikers in de negentiende eeuw : een carrière bij de koning / Janneke de Jong-Slagman. - Hilversum : Verloren, 2013.
Koningshuis, o.a. Willem II
G 285

Ed Lepelaers 1920-1976 / Pieter de Groot. - Berkel Enschot : ETAG, 2013.
F TILB 1473
Bedrijfsgeschiedenis
http://www.geheugenvantilburg.nl/verhalen/lees/14441/familie-ed-lepelaers








'De groote oorlog' in het klein : 90 korte verhalen van meer dan 80 auteurs / Eindred.: René Beyst, red.: Theo Cuijpers, Henri Vannoppen. - 's-Hertogenbosch : Erfgoed Brabant, 2013.
E 761
WO I in Noord-Brabant

Elckerlijc was voor iedereen / Hein Kanters. - [s.l.] : [s.n.], 2013.
F HILV 75
Cultuur in Hilvarenbeek

Klassenfoto zondagsschool 't Goirke

De klassenfoto is van de zondagsschool 't Goirke. We kregen de foto van Dominique Donders. Hoewel het een oude foto is, kunnen we toch wat over de afgebeelde personen vertellen. De frater heet Bertrandus en staat rechts op de foto. Zijn eigen naam was Maanen, werd geboren te 's-Hertogenbosch op 8 juni 1859 en overleed daar in de Kweekschool in september 1934. In 1894 werd frater Bertrandus hoofd van de Sint Jansschool aan de Kasteeldreef. Tot hij in 1902 naar Paramaribo vertrok, bleef hij de functie vervullen. Daarom kunnen we ook nog wat over de datering vertellen, dit moet rond 1898 of 1899 zijn geweest. Twee leden van de familie Donders zijn Fons geboren in 1887 en Kees geboren in 1889. Dré van Belkom en Janus Oerlemans, later kolenboer, zijn ook nog namen die van de foto bekend zijn.

Zondagscholen waren populair in Tilburg vanaf de negentiende eeuw en de eerste helft twintigste eeuw. De parochies 't Heike  en 't Goirke (1855) hadden elk twee zondagsscholen, een voor jongens en een voor meisjes. De scholen waren zo populair dat zelfs soms volwassenen in de veertig de lessen nog wilden bijwonen. De zondagsschool was niet verplicht, maar eenmaal aangemeld werd je wel geacht te komen. Het onderwijs was gratis, in de loop van de twintigste eeuw werd pas schoolgeld gevraagd. De meeste leerlingen werkten overdag in de fabrieken of leerden al werkend een ambacht.
Onderwezen werd in godsdienst, rekenen, taal, aardrijkskunde en geschiedenis. Soms ook heel praktisch, de leerlingen leerden brieven te schrijven.

Rond 1917 werden de scholen opgeheven, avondscholen werden het alternatief en de zondag werd meer bestemd voor vrijetijdsbesteding. Zondagsschool 't Goirke werd al in 1900 opgeheven.

Mede dankzij onderzoek van Jef van Gils in het archief van de Fraters aan de Gasthuisring kunnen we u dit vertellen.



Literatuur:
Weijters, C.J., De zondagsschool te Tilburg in de 19de en 20ste eeuw, in: Actum Tilliburgis , jrg. 8, nr. 2 (1977), 41-57.

Link naar blog over familie Donders.

Link naar blog over Interieur Donders.

Het misdadigerskerkhof in Oosterhout

Onder deze titel verscheen postuum een uitgave van de in juni 2013 overleden Stan Bol.

Vrijwel wekelijks bezocht Stan samen met Cees Kops het archief. Tien jaar deden ze samen onderzoek naar de gewone Oosterhouter tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hiervoor heeft het duo urenlang in de archieven van de politie en de gemeente gespit.

Postuum is door de Heemkundekring De Heerlijkheid Oosterhout een uitgave verzorgd, samengesteld door Stan Bol over het misdadigerskerkhof in Oosterhout. Door al die jaren archiefonderzoek had Stan Bol een enorme kennis opgebouwd over het verleden van Oosterhout en ontdekt dat er een onbekend kerkhof is geweest! Speciaal voor misdadigers zou dit kerkhof, dat was gelegen aan Oude Bredasebaan, in gebruik zijn geweest tot 1897, (link). Stan Bol heeft de gegevens over de publicatie vooral ontleend aan gemeentelijke jaarverslagen. In de volksmond werd het een misdadigerskerkhof genoemd. Door het onderzoek is komen vast te staan dat er tussen 1876 en 1930 slechts twee mensen begraven werden, die allebei zelfmoord hadden gepleegd.

Op vrijdag 13 december bezocht de wethouder Carla Bode - Zopfi samen met leden van de Heemkundekring het kerkhof van de ‘misdadigers’. De archieven hebben gesproken en Stan Bol heeft ze uitgeplozen, maar de Heemkundekring hoort graag verhalen over het kerkhof...

Stan Bol, Het misdadigerskerkhof in Oosterhout (Oosterhout 2013)
ISBN: 978-90-818114-1-5

Link naar Heemkundekring De Heerlijkheid Oosterhout
Link naar Oosterhout in de Tweede Wereldoorlog.

Lees verder in De Stem editie Oosterhout link

Rinus Kuijpers heeft er een film over gemaakt.
http://www.youtube.com/watch?v=Mac1yDrn4KQ

Met de opbrengst van het boek zijn in oktober 2014 drie stolpersteine (struikelstenen) gelegd, te weten voor (link):

• Ilse Johanna Behr
• pater Jacobus Kerssemakers
• Sietze van der Velde

Dienstverlening op vrijdag 6 december

In verband met de uitvaartdienst van onze collega Piet Horsten zal er op vrijdag 6 december tussen 11.00 en 13.00 uur geen dienstverlening mogelijk zijn in de studiezaal. Zeer veel collega's zullen aanwezig zijn bij de dienst.

Bezoekers die eigen onderzoek willen doen in ons archief zijn van harte welkom, maar tussen 11.00 en 13.00 uur kunnen er geen stukken uit het depot gehaald worden en zullen vragen niet beantwoord kunnen worden.

Vóór 11.00 uur is het wel nog mogelijk om stukken uit het depot te laten halen.
Er is wel iemand van het archief aanwezig, dus de deur blijft open voor bezoekers!

Afscheid van een gewaardeerde collega, Piet Horsten

Tot ons grote verdriet en verslagenheid berichten wij dat afgelopen vrijdagavond 29 november op 64-jarige leeftijd onze medewerker Piet Horsten is overleden. Piet werd op 9 november jl. getroffen door een hersenbloeding en lag sindsdien in het ziekenhuis. Toen Piet vervolgens een longontsteking kreeg, werd het steeds moeilijker. Een lijdensweg is hem bespaard gebleven en dat is wat hij ook zelf wilde.

Piet Horsten was sinds 1 september 1998 via de Diamantgroep gedetacheerd bij ons als assistent medewerker Archiefbeheer. Piet was secuur en nauwkeurig in het uitvoeren van zijn werkzaamheden en stond voor kwaliteit waar het archief hem heel dankbaar voor is. Daarnaast was Piet ook altijd sociaal betrokken en stond voor iedereen klaar. Wij zullen hem ontzettend missen.

Als medewerkers van Regionaal Archief Tilburg zijn we bij elkaar gekomen en hebben herinneringen aan hem opgehaald. Hieronder lees je hiervan een weerslag.

Yvonne Welings vertelt: "Piet Horsten is in november 2013 overleden. Meer dan 12 jaar was hij mijn directe collega. Piet was geen doorsnee collega. Hij werkte altijd keihard. Dankzij hem hebben vele duizenden mensen dagelijks plezier van de informatie, die de website van het Regionaal Archief Tilburg beschikbaar stelt. Hij heeft een wezenlijke bijdrage geleverd aan het inkloppen van miljoenen gegevens. Je deed nooit tevergeefs een beroep op hem, de karweien waren altijd sneller klaar dan gevraagd. Slechts een keer liet hij een tegengeluid horen. Voor de beeldbank moesten talloze gegevens van straten in Tilburg ingevoerd worden, zo'n 80 ladebakken in totaal. Als echte Tilburger met een textiel- en kermisachtergrond leek deze klus op zijn lijf geschreven. Bak na bak werd ingeklopt, maar bij straat met de letter L werden deze werkzaamheden ook hem te gortig, hij kon geen straat meer zien. We waren overigens blij dat hij met enige regelmaat ging roken, anders had hij zeker RSI gekregen.

Nu vlak voor zijn pensioen trof hem een veel erger noodlot, een herseninfarct, waar hij niet meer van kon herstellen. Hij keek er naar uit om na zijn pensioen zijn befaamde platencollectie van de Rolling Stones te gaan beluisteren en over te zetten op andere dragers. Het heeft niet zo mogen zijn. Wij hadden hem graag nog veel geluk toegewenst.
We verliezen in Piet een toegewijde collega en betreuren het dat hij niet verder van zijn arbeidsloze leven kan genieten."


Arjan van Loon omschrijft Piet als een harde werker. "Wars van uiterlijke opsmuk. Hij was een muziek- en voetballiefhebber; wist er ook alles van. Was iemand een belangrijke wedstrijd of uitslag uit het verre verleden vergeten; Piet wist het nog haarfijn voor de geest te halen. Bij personneelsuitstapjes was Piet, voor zover ik me kan herinneren, altijd aanwezig. Stadswandelingen waren niet aan hem besteed; terrasjes des te meer. "

Chris vertelt: "Piet was mijn rookmaatje, het ouwbetten was tijdens het roken even lekker als het rokertje zelf. Zal het missen."

En we staan ook weer even stil bij de andere collega die we dit jaar verloren. Theo verwoordt het als volgt: "Een tweede collega waar ik nauw mee heb samengewerkt is dit jaar overleden. Eerst Marty en nu Piet. Beiden veel te jong. Verdrietig. Ik zal Piet herinneren als een fijne collega en ik zal hem missen."
Piet verrichtte veel werk voor Theo bij het controleren van inventarissen die overgezet moesten worden naar EAD. Secuur werk, Piet was er goed in en vond het leuk om te doen.

Jaël rookte vaak samen met Piet en kreeg zo te horen dat hij in zijn jongere jaren reizen maakte met een club vrienden. Ze trokken de hele wereld over. En Piet vertelde dat hij ongelofelijk veel las, dat hij een enorme boekenverzameling heeft. Daarnaast verzamelde hij platen van onder andere de Rolling Stones.

Mirjam vond in Piet regelmatig een steun en toeverlaat als we weer eens een grote "fotobestelling" kregen: in een mum van tijd had hij de foto's dan verzameld en verzendklaar gemaakt. Hij vond dit altijd een leuke afwisseling van zijn andere werkzaamheden. Toen een van de affiches van "Noorderligt" beschreven moesten worden, was Piet, met zijn rock-and-roll-verleden natuurlijk de aangewezen persoon om dit te doen.

Joop sprak regelmatig met Piet over van alles en nog wat, maar vooral over muziek.

Piet was een kenner van de Tilburgse Kermis. Steevast elk jaar nam hij vrije dagen op om naar de kermis te gaan, jarenlang met een vaste maat van hem. En zijn vrije dagen werden ook een beetje bepaald door het weer: met sneeuw en op hele warme dagen kwam hij niet werken. Gladheid, daar hield hij helemaal niet van en hoge temperaturen ook niet. Ook in ons geheugen gegrifd: Piet tijdens de lunch met een glas chocolademelk. Altijd chocolademelk! Vele liters moet hij ervan gedronken hebben.

Karin vond Piet altijd een hele vriendelijke, opgewekte collega. "Hij was altijd in voor een praatje en hij had humor. Maakte vaak heel gevatte opmerkingen. Ik vond hem betrokken en hij zocht het contact.
Wel had ik een soort bezorgd gevoel over hem als ik hem zag.
Eén van de allereerste herinneringen aan hem is het bedrijfsuitje met het Archief op mijn allereerste werkdag hier, een jaar geleden. Kegelen in de Druiventros. Ik zat o.a. bij Piet in het groepje.
Bij het tweede bedrijfsuitje zag ik dat die wandeling niks voor hem was. Ik hield wel een oogje in het zeil! Gelukkig zag ik hem daarna met smaak van de maaltijd en drankjes genieten.
Als er foto´s gedownload moesten worden, dan was dit een uitgelezen klusje voor Piet en hij voerde op verzoek ook beschrijvingen in. Als ik naar hem toe ging met een ´downloadklus(je)´ dan ging dat meestal met een praatje gepaard."

Jeroen vertelt dat Piet altijd op een bepaalde manier binnenkwam: "Als hij s' morgens binnenkwam, riep hij altijd over de gang MORGUUHH!!!. Dat is nu niet meer. Hij kwam altijd vragen hoe het met onze kleine gaat, dat vond ik erg lief van hem en getuigt van een groot hart.
Het zingen achter de computer gaan we allemaal missen. Ook al klonk het voor geen meter het klonk wel gezellig!"

Natascha (assistent dienstverlening) werkt nog maar vijf maanden in Regionaal Archief Tilburg, maar Piet heeft in die tijd op haar een zeer sociale indruk achtergelaten: "Al meteen de eerste week vroeg hij een paar keer of ik mijn draai kon vinden. Regelmatig had ik samen met hem lunchpauze en maakten we samen een praatje over wat er in de krant stond en het weer. Hij was ook altijd geinteresseerd in het wel en wee bij mij thuis.
Vanaf het moment dat ik mijn eerste blog postte over de historie van de Tilburgse blaasmuziek en daarin ook meldde dat wij thuis allemaal muziek maken, kwamen de verhalen los over zijn tijd als drummer in een coverband en bracht hij zelfs een kaartje van die band mee om te laten zien.
Ik herinner me dat je Piet al vanaf het einde van de gang kon horen aankomen op zijn klompen met een bepaalde tred. Bijzondere man!"

Ook op Natasja (van de receptie) maakte Piet een onuitwisbare indruk. Kort voor zijn hersenbloeding hadden ze nog een heel persoonlijk gesprek. Natasja is blij dat ze Piet nog een bezoekje heeft gebracht in het ziekenhuis. Hij herkende haar en was zichtbaar blij met haar bezoekje. Ze haalt nog wat herinneringen op: "Ik zal nooit vergeten dat Piet vorig jaar zijn ontvangen "waardebon voor gratis oliebollen" speciaal naar mij kwam brengen bij de receptie. Hij had er goed over nagedacht aan wie hij die bon cadeau wilde doen. In waarde misschien niet veel maar het gebaar voor mij zo groot. Ik vond dit erg lief en attent van Piet.
Ook kwam Piet elke dag aan mij vragen hoe het thuis met mijn dochters gezondheid ging.
Ik heb met Piet zo erg gelachen als hij zijn verhaal over zijn "verdronken laptop" keer op keer vertelde. Piet had thuis een keer ietsje teveel biertjes op en zijn bier is uiteindelijk over de laptop gegaan.
Verder had Piet echt liefde voor de Tilburgse kermis. Hier keek hij altijd al lang vooraf naar uit. Helaas is hij afgelopen jaar niet naar de kermis geweest vanwege de warmte waar Piet echt niet tegen kon.
Verder kwam hij regelmatig bij mij kletsen over zijn aankomend pensioen. Ook hier keek hij erg naar uit."

Piet zou in november 2014 met pensioen gaan. Waarschijnlijk hadden we hem daarna als vrijwilliger nog gezien in het archief. Helaas, het heeft niet zo mogen zijn.

Als afsluiting (met dank aan Chris) een mooie ballad van de Rolling Stones, waarbij de tekst wel past bij Piet, over veel te koude winters.

Tentoonstelling over AaBe in TextielMuseum

Het TextielMuseum in Tilburg brengt van 19 december 2013 t/m 16 maart 2014 een tentoonstelling over de Tilburgse wollenstoffenfabriek AaBe. De tentoonstelling draagt de toepasselijke titel ´AaBe. Een sterk merk´.  Want wie kent ze nou niet? De prachtige wollen dekens met het logo van een rendier voor een vol beladen arrenslee in een besneeuwd landschap. Naast een mooi historisch overzicht van het bedrijf in zes thema´s worden er volop publieksactiviteiten georganiseerd.

Zo’n vijftig jaar geleden was de Tilburgse wollenstoffen en –dekenfabriek AaBe in heel Nederland een begrip. Iedereen had thuis wel een behaaglijke wollen deken van AaBe. Niet alleen de producten waren bekend, ook het sociaal beleid van de fabriek was decennialang een voorbeeld.
AaBe, Wollenstoffen- en Wollendeken Fabrieken wordt in 1929 door Adolf van den Bergh opgericht. Je ziet de restanten van de fabriek nog aan de Fatimastraat. AaBe beleefde economisch geweldige jaren. Zelfs in de jaren dertig die beschouwd worden als crisisjaren.  Na de Tweede Wereldoorlog ontwikkelt het bedrijf zich zelfs tot ‘Neerlands grootste dekenfabriek’ met bijna 1500 werknemers. Naast dekens behoren kleding- en uniformstoffen tot het assortiment. Eind jaren 1960 breken zware tijden aan. Reorganisaties, (mislukte) saneringen en ontslagen volgen. In 1978 richt het sterk verkleinde Aabe een succesvolle afdeling op, die zich richt op de productie van brandvertragende stoffen voor de vliegtuigbranche. Ook de dekens zijn niet buiten beeld. In 1996 volgt na een faillissement een doorstart die leidt tot een nieuwe naam: Aabe Textiles.

In afgeslankte vorm verhuist het naar een bedrijventerrein. Slechts acht jaar later moet het definitief zijn poorten sluiten. De 38 werknemers worden ontslagen.
De naam leeft echter voort in de handelsfirma AaBe Textiles Trading, die zich nog steeds met (veel) succes richt op de ontwikkeling van hoogwaardige wollen dekens.

Al deze aspecten komen aan bod in zes thema´s: de voorgeschiedenis, AaBe vol in bedrijf 1929 – 2006, Wollen dekens, maar ook meer…, het sociale klimaat, Promotie en de AaBe gebouwen nu. De beroemde AaBe klok, dekens, stoffen, stalenboeken, ontwerpen, foto’s en films, portretten, beelden van de fabriek en nog veel meer worden uit de rijk gevulde kast van het museum gehaald.



Bekijk de foto's die we van AaBe in de collectie hebben.

Bijzondere cursus over Brabantse cultuur

Het hele jaar door geven we in het archief cursussen, maar er zijn uiteraard ook cursussen van andere instanties die we graag onder de aandacht brengen. Zo'n cursus buiten het archief is die over regionale geschiedenis bij de leerstoel ‘Cultuur in Brabant’.

Komend voorjaar wordt de cursus ‘Regionale geschiedenis in Brabant: een verkenning’ van de leerstoel ‘Cultuur in Brabant’ opnieuw gegeven op Tilburg University. De cursus wordt aangeboden door de Erfgoed Academie Brabant, het educatief netwerkcentrum voor cultureel erfgoed, geschiedenis, identiteit, streektaal en volkscultuur van Erfgoed Brabant.

Een van de docenten: prof. dr. Arnoud-Jan Bijsterveld

De reeks van veertien hoorcolleges begint op maandag 20 januari 2014 en eindigt op 19 mei met een excursie. De colleges vinden wekelijks plaats tussen 10.45 en 12.30 uur en worden gegeven door drs. Jan van Oudheusden en prof. dr. Arnoud-Jan Bijsterveld. Prof. dr. Jos Swanenberg verzorgt een gastcollege.
De cursus geeft een inleiding in de bestudering van het verleden van de regio en de regionale volkscultuur. Centraal staat de wisselwerking tussen de beeldvorming over het Brabantse verleden en de vormgeving van de hedendaagse Brabantse identiteit.

Het gebruikte cursusboek is van Jan van Oudheusden, 'Verhalen van Brabant. Geschiedenis en erfgoed in tien tijdvakken' (Zwolle: Uitgeverij Waanders). Het boek is inmiddels uitverkocht maar is bij de cursus verkrijgbaar voor € 20.
Deze cursus staat open voor studenten van Tilburg University, mensen uit de archief- en museumwereld, studenten van de Open Universiteit en heemkundigen. De deelnamekosten voor niet-studenten bedragen € 100 exclusief en € 120 inclusief de aanschaf van het boek van Jan van Oudheusden. Ook niet-studenten zijn dus van harte welkom, mits zij de hele cursus volgen en actief deelnemen in het lezen en bespreken van de literatuur. Het maximaal aantal deelnemers is 30.
De cursus vindt plaats op de campus van Tilburg University, in lokaal PZ10: Prisma Building, begane grond, lokaal 10.

Inschrijving kan tot 15 januari as. door het sturen van een e-mail naar  info@erfgoedbrabant.nl onder vermelding van:
- naam
- adres, postcode en woonplaats
- telefoonnummers (ook mobiel)
- e-mailadres
- aangeven: met of zonder cursusboek.
U krijgt dan een rekening thuisgestuurd van Erfgoed Brabant. Na betaling ontvangt u het collegerooster en nadere gegevens.

Voor degenen die deel gaan nemen: Veel plezier!

Openingstijden en chatten tijdens de feestdagen

Huiskamers worden knusser, de verwarming of haard gaat aan en de spelletjes worden uit de kasten getrokken...de feestdagen komen er weer aan!

Terwijl iedereen zich voorbereidt op de komende festiviteiten blijven de medewerkers van Regionaal Archief Tilburg druk bezig op het archief. Maar omdat ook wij gaan genieten van de Sint, kerst en oud en nieuw hebben we een aangepast rooster.

Aangepaste openingstijden studiezaal:
25 en 26 december gesloten, 1 januari gesloten
24 en 31 december geopend tot 16:00
Aangepaste aanwezigheid chat:
Er zal geen chat zijn op de volgende dagen
5 december, 19 december, 24, 25 en 26 december, 31 december, 1 januari

Wij wensen iedereen alvast geweldige feestdagen toe!

Boeken november

 Een lijstje nieuwe boeken in de bibliotheek:

Op weg naar bevrijd gebied : de vlucht van de familie De Vries in de Tweede Wereldoorlog van het bezette Dordrecht naar bevrijd gebied in Noord-Brabant en de belevenissen van vader Jan de Vries in de Biesbosch, juni - november 1944 / Jan Kolpa. - [Zoetermeer] : [s.n.], [2013].
D 916

Bewonersgeschiedenis Terover te Alphen NB : een overzicht van meer dan vijf eeuwen woningeigenaren / E.A.A.M. de Swart. - [Alphen] : [eigen beheer], [2013].
F ALPH 29

De schonste taol van 't laand : de mooiste Tilburgse woorden / tekst: Ed Schilders. - Tilburg : Gianotten, 2013.
F TILB 1466

Eenvoudige woorden, simpele gebaren : 100 Tilburgers over liefde van alle dagen / Redactie: Halima Özen , Theo van de Kerkhof, Ralf Bodelier. - [Tilburg] : Uitgeverij Wereldpodium, 2013
F TILB 1467

1969 - Opstand in het zuiden / Frans Godfroy, Paul Kuypers, Rob Vermijs. - Utrecht : Uitgeverij IJzer, 2013.
F TILB 1468

Het Smidspad in Tilburg : kerkepad, winkelstraat, woonstraat / Louis Donders. - Tilburg : MundiService, 2013.
F TILB 1469

Een jongensdroom / Paul Bogaers. - Tilburg : teleXpress, 2013.
F TILB 1471

Quiet : inclusief de verhalen achter de cijfers / [naar een idee van A.H.J. Dautzenberg ; teksten: Auke Blauwbroek ... et al.]. - Tilburg : teleXpress, 2013.
STUDIE F TILB 83

Boeken besteld via Livius, Nieuwlandstraat 56 te Tilburg.
Kijk hier voor meer boeken over stad en streek:
http://www.boekhandellivius.nl/pagina/stad%20en%20streek

Ook de kleintjes vieren feest.

Een van de kleinste kernen uit ons werkgebied, Hulten, heeft een bewogen jaar achter de rug.
Het is het jaar dat het 100 jarig bestaan  van de Parochie H. Gerardus Majella is gevierd. Maar enkele weken later werd de kerk aan de eredienst onttrokken. Deze kerk, die in vroegere jaren bekend stond als genadeoord en waar pelgrims uit de hele regio op 16 oktober naar toe kwamen op bedevaart werd in juni gesloten.
Dit jaar werd  werd ook het 75-jarig jubileum gevierd van Belangenvereeniging Hulten.
In 1938 werd deze opgericht om de belangen van de bewoners van wijk D van de gemeente Gilze en Rijen te behartigen. Voorheen gebeurde dit door de Belangenvereniging “Gilze Vooruit” . Maar met instemming van pastoor Brouwers, die de eerste vergadering voorzat, kwam het kleine Hulten voortaan voor zichzelf op.
Maar dezelfde pastoor  en burgemeester Sweens waren er fel tegen gekant dat Hulten bij de eerst volgende gemeenteraadsverkiezingen  probeerde een vertegenwoordiging in de raad te krijgen. Door deze heren werd bepaald dat politiek in Hulten alleen bedreven mocht worden door de Boerenbond.
Deze informatie en nog veel meer over de recente geschiedenis is terug te lezen in een uitgave die ter bij gelegenheid van dit jubileum verschenen is.
Voorzien van veel foto’s verhaalt het over allerlei aktiviteiten, feesten en gebeurtenissen in dit kleine Brabants dorpje.
Voor inwoners en oud-inwoners een feest van herkenning, voor andere die Hulten alleen als passant op weg naar Breda kennen misschien een eye-opener. Bijna onzichtbaar gaat er achter de naam Hulten een zeer  levendige gemeenschap schuil.
Het boekje is opgenomen in onze bibliotheek. Om een exemplaar te bestellen klik hier.

Tweehonderd jaar Koninkrijk en Tilburg

Zaterdag 30 november 2013 startte de herdenking van tweehonderd jaar Koninkrijk (link).  Twee eeuwen eerder op 30 november 1813 komt erfprins Willem Frederik uit ballingschap terug op Nederlandse bodem.  In september 1815 wordt hij in Brussel ingehuldigd tot koning Willem I.

Met de zoon van Willem I heeft de stad Tilburg een bijzondere band, dat is geen nieuwsfeit. Een bekende uitspraak van Willem II is: “Hier adem ik vrij en voel ik mij gelukkig”.  Koning Willem II (1792-1849) werd tot militair opgeleid in Pruisen. Hij vocht mee onder andere bij Waterloo en raakte daar gewond aan de linkerschouder.  Zijn vrouw Anna Paulowna, kleindochter van Katharina de Grote, kwam uit Rusland. De liefde voor Tilburg ontstond tijdens de jaren 1831-1839 toen het hoofdkwartier van het Noord-Nederlandse leger in Tilburg was gevestigd. Vriendschapsbanden werden onderhouden met parochiepastoor Joannes Zwijsen, al bleef hij kerken bij dominee G.D.J. Schotel. Hij heeft lang moeten wachten op de troon, in 1840 werd hij ingehuldigd tot koning.




Overlijdensakte van koning Willem II in Tilburg

Dit lid van het koningshuis heeft geschiedenis in Tilburg achtergelaten. Er is een voetbalclub naar hem genoemd, een middelbare school, een gevangenis en een straat en de inmiddels verdwenen wijk Koningswei.In 1847 gaf Willem opdracht om een paleis te laten bouwen in Tilburg. Dat staat er nog steeds, weliswaar na vele verbouwingen. Ook werd een monument voor de koning opgericht.

Maar misschien wel het meest bijzondere archiefstuk van koning Willem II is te vinden bij het Regionaal Archief Tilburg, te weten zijn overlijdensakte in maart 1849. Koning Willem II overleed aan een hartstilstand. Hij was op 13 maart naar Tilburg gereisd mede om de bouw van het paleis  te bekijken. Maar een dag later kreeg hij hartklachten en zijn vrouw Anna Paulowna reisde hem naar Tilburg achterna. Op 17 maart 1849 overleed hij in een stoel. In het Tilburgse overlijdensregister 1849  is daarnaast een proces-verbaal opgenomen van 2 april over de bekisting van het lijk, dat daarna zou worden getransporteerd naar Delft.

• Link naar Stuk van het jaar: Hulde aan Willem II.
• Link naar Verdwenen stadsbeelden: Gedenknaald van koning Willem II.

Weer een nieuwe snoepwinkel geopend....

Tenminste, als je houdt van historisch bronnenmateriaal.

Delpher is er voor alle onderzoekers die historisch bronnenmateriaal gebruiken. Voor wetenschappers en journalisten die hun onderzoek een stap verder willen brengen. Voor genealogen die speuren naar onontdekte stukjes familiegeschiedenis. Voor studenten die werken aan hun scriptie. Via deze pagina heeft u toegang tot full text miljoenen pagina’s uit kranten, boeken en tijdschriften en is een goudmijn voor onderzoek en ontdekking. Dit is nog maar het begin. In de toekomst worden veel meer gedigitaliseerde pagina's toegevoegd en zullen de functionaliteiten worden uitgebreid.

Het  is het centrale toegangspunt tot Nederlandse historische teksten uit de digitale collecties van een groot aantal wetenschappelijke instellingen, bibliotheken en erfgoedinstellingen. Doorzoek met één opdracht ruim 90.000 boeken, ruim 1 miljoen kranten en ongeveer 1,5 miljoen pagina’s uit Nederlandse tijdschriften uit de 17e tot 20e eeuw. Het is is een goudmijn voor iedereen met een behoefte aan relevante informatie voor onderzoek. Van wetenschapper tot vrijetijdshistoricus, van student tot journalist. Het materiaal op Delpher kan in principe vrij worden gebruikt voor privé-toepassingen en eigen onderzoek.
Hier kunt u de smaak te pakken krijgen

Petra Robben wint Dialectprijs Brabant

Groot feest op woensdag 13 november! Petra Robben nam in Bergen op Zoom de Dialectprijs Brabant in ontvangst van gedeputeerde Brigitte van Haaften. Het project Taal van Tilburg viel in de prijzen vanwege veelzijdigheid, creativiteit en door de manier waarop niet alleen naar het Tilburgs dialect werd gekeken, maar breder naar de taal die nu in Tilburg gesproken wordt.

De jury verwoordt het op deze manier: 'De Taal van Tilburg is enorm veelzijdig in zijn aanpak: het heeft een grote educatie-component, er is een tentoonstelling samengesteld, er is een boek gepubliceerd, er is onderzoek gedaan, bronnen werden gedigitaliseerd … te veel om op te noemen werkelijk. De Taal van Tilburg was sterk gericht op participatie: op allerlei manieren werden verschillende groepen van de Tilburgse bevolking betrokken bij of in aanraking gebracht met een van de deelprojecten. Daarmee is meteen ook gezegd dat het publieksbereik heel breed geweest is, zodat De Taal van Tilburg ook mensen die niets met dialect hebben gedwongen heeft toch eens stil te staan bij de waarde van de taal van de stad. De Taal van Tilburg is zeer vernieuwend; er is in nieuwe vormen gewerkt (ik denk o.a. aan het twitter-onderzoek, en het werk van rapper Timmietex) op een creatieve wijze die als voorbeeld kan dienen voor andere plaatsen in Brabant en daarbuiten. Tot slot, en dat maakt de Taal van Tilburg ook heel bijzonder, is het project niet zo maar gericht geweest op het behoud van dialect. Dat klinkt misschien raar, als we het over een dialectprijs hebben, maar de Taal van Tilburg heeft het Tilburgse dialect behandeld als onderdeel van de taal van Tilburg, als onderdeel van taalvariatie, als onderdeel van de meertalige samenleving die Tilburg als grote stad in Brabant nu eenmaal is. Daarmee geeft de Taal van Tilburg het dialect een kans voor de toekomst, als onderdeel van onze cultureel diverse samenleving.'

De pers besteedde er veel aandacht aan, Omroep Brabant bracht Petra live op de radio, BN De Stem plaatste een artikel, Brabants Dagblad schreef erover, en als klapper op de vuurpijl was Petra donderdagochtend bij Giel Beelen live op 3FM. Hij maakte er een prachtig radio-interview van, waarin een rap van Timmietex en het dialect van Roy Donders voorbij kwamen.



Nog eens terugkijken naar het mooie project? Ga naar Taal van Tilburg.

Regionaal Archief Tilburg was één van de partners in dit project.

De Oude Warande, geschiedenis en beleving

Heemkundekring Tilborch organiseert op donderdag 21 november een lezing, waarin onder andere de Kaart van Zijnen aan bod komt! Tilborch houdt maandelijks een lezing en deze keer staat de Oude Warande centraal. Dit sterrenbos heeft een geschiedenis van meer dan 300 jaar.

In 1712 koopt prins Willem van Hessen-Kassel een groot stuk hei ten noorden van de Bredaseweg. Deze heer van Tilburg en Goirle verzoekt het stadsbestuur om de grond te mogen ontginnen “tot desselfs playsier en gebruyk”. Een paar jaar later was de aanleg van de warande bijna voltooid en op de Kaart van Zijnen uit 1760 wordt de plattegrond fraai aangegeven. Tussen 1757 en 1906 wisselt het bos een aantal keren van eigenaar, om uiteindelijk in 1952 in handen te komen van de gemeente Tilburg.


Jan van Summeren vertelt over de geschiedenis van de Oude Warande en de pogingen om het sterrenbos in zijn oorspronkelijke opzet terug te brengen. Bernard Verbunt verhaalt over de beleving. Hij doet dit uit eigen ervaring, want vroeger heeft hij er gewoond.

Donderdag 21 november, 20.00 uur. ‘Boerke Mutsaers’, Vijverlaan 2 in Tilburg, kosten voor niet-leden € 4,-

De winnaar van de verkiezing Stuk van het Jaar is bekend

Het toegangskaartje voor de Europacupfinale Feyenoord-Celtic uit 1970 van het Stadsarchief Rotterdam is met 2.275 stemmen gekozen als hét Stuk van het Jaar 2013. Hans Goedkoop, presentator van tv-programma’s als ‘Andere Tijden’ en ‘De Gouden Eeuw’, maakte vrijdagmiddag, 1 november 2013, in het Stadsarchief Amsterdam de winnaar bekend. Een tekening van een Siamese tweeling (Stadsarchief Vlaardingen) en een briefje met bloedspatten van Willem Frederik van Nassau (Tresoar) eindigden op de tweede, en derde plaats.

Hans Goedkoop met de drie winnaars in Stadsarchief Amsterdam

Oud-verzorger en clubicoon van Feyenoord Gerard Meijer (rechts op de foto) nam namens het archief de prijs in ontvangst: een speciaal ontworpen schaal 'Stuk van het Jaar' van de Rotterdamse kunstenares Niki Murphy. Alle drie de archieven ontvingen ook een vergrote foto van hun stuk.



De Brabantse archieven
Regionaal Archief Tilburg behaalde een mooie achtste plaats in de einduitslag. In totaal staan er drie Brabantse archieven in de top 10 met Gemeentearchief Roosendaal op 6, Tilburg op 8 en Gemeentearchief Gemert-Bakel op 10.
Vanuit Brabant kunnen we trots zijn op dit resultaat. Zo wie zo deden er relatief veel Brabantse archieven mee. Reden voor het tijdschrift In Brabant om al die Brabantse stukken samen te presenteren in hun tijdschrift.

Het initiatief en de organisatie van de gehele verkiezing werd gedragen door Rens Frommé van Brain, Jan van der Meer van Rabobank Bedrijfshistorie, Margot America van het BHIC, Vanessa Jolink van Gemeentearchief Gemert-Bakel en Jojanneke van Zandwijk van Regionaal Archief Tilburg.

v.l.n.r.: Jan van der Meer, Vanessa Jolink, Hans Goedkoop, Margot America, Rens Frommé, Jojanneke van Zandwijk

Tijdens de prijsuitreiking hield Vanessa Jolink een presentatie in Storify over de hele opstart, ontwikkeling en uitvoering van de verkiezing, met veel creatieve voorbeelden van de invulling per archief. Van Gemert-Bakel vertelde ze bijvoorbeeld over een fotoshoot bij een biologische varkensboer, het inschakelen van varkensboeren en zo het verhogen van het aantal stemmen op hun stuk over een varkensloterij. Op deze manier kan een gemeente met 'maar' 30.000 inwoners eindigen in de top 10 (van in totaal 41 deelnemers).

Het was vaak dus een kwestie van slim aanpakken. Stadsarchief Rotterdam blonk daarin uit, met een koppeling met Feyenoord. Massaal hebben Feyenoorders gestemd op het voetbalkaartje. Maar daarnaast schakelde Rotterdam Facebook op een slimme manier in, zette vele mensen met een ansichtkaart van het voetbalkaartje op de foto, strikte zelfs burgemeester Aboutaleb, Lee Towers en photoshopte de promo-foto van Hans Goedkoop (onze 'poster-boy', zoals Hans het zelf noemde). Creativiteit en enthousiasme ten top, daar bleek uiteindelijk geen enkel archief of archiefstuk tegen opgewassen! Een terechte winnaar!

Nederlandse archieven op de kaart
De Nederlandse archieven hebben met deze verkiezingsactie laten zien welke interessante, vreemde, mooie, spannende en bijzondere archiefstukken zich in hun depots bevinden. Een maand lang, tijdens de Maand van de Geschiedenis, maar ook tijdens voorverkiezingen in de aanloop daar naar toe, hebben archieven aandacht gevraagd voor hún topstuk door middel van sociale media, een tentoonstelling, een verkiezingsavond, regionale media in de vorm van radio en tv of bladen. Met het Stuk van het Jaar hebben de Nederlandse archieven zich gezamenlijk op de kaart gezet en het stof definitief van zich afgeschud. Opmerkingen als ‘Beautycontest onder archiefstukken’ (Met het oog op morgen), of tweets als: “archiefmarketing” of “ben ‘vreemd’ gegaan, heb na worsteling toch gestemd op Ede!” werden via Twitter verspreid. Naast veel aandacht in de lokale en regionale pers was er ook publiciteit in verschillende landelijke media: de Volkskrant, NRC, Algemeen Dagblad, RTL Boulevard, Tijd voor Max en Met het Oog op Morgen. De organisatie overweegt om aan deze landelijke publieksactiviteit een jaarlijks vervolg te geven.

Regionaal Archief Tilburg dankt de vele stemmers op de Kaart van Zijnen. De voorverkiezing via Facebook was een feestje, de aandacht vanuit Omroep Brabant, Brabants Dagblad en andere pers was prachtig en we mogen trots zijn op de uiteindelijke 8e plaats met in totaal 352 stemmen. Veel dank!

Alle reuring rondom Stuk van het Jaar nog eens nakijken? Ga dan naar Scoop.it.

De landelijke publieksactiviteit ‘Stuk van het Jaar’ is een initiatief van BRAIN (Branchevereniging Archiefinstellingen Nederland), Bedrijfshistorie Rabobank, Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC), Gemeentearchief Gemert-Bakel, Regionaal Archief Tilburg en partners.

Alles voor de wetenschap

Op dit moment wordt er een onderzoek voorbereid door de Universiteit van Utrecht waarbij wellicht uw hulp welkom is.
Er zijn twee zaken die men graag wil gaan onderzoeken: Het huwelijkspatroon en de samenstelling van huishoudens in Noordwest-Europa vanaf de middeleeuwen en het verschil in levensverwachting tussen Noordwest-Europa en bijvoorbeeld Zuid-Europa en de mogelijke oorzaken van dit verschil in de loop der tijd.
Voor onderzoek van bovenstaande zaken zijn veel gegevens nodig.
De onderzoekers willen graag resultaten van genealogisch onderzoek gaan gebruiken voor wetenschappelijke doeleinden.
Het gaat niet om de publicatie van individuele gegevens of van stambomen, het gaat vooral om de verzameling van de gegevens in zijn geheel. De onderzoekers gebruiken de gegevens voor statistieken.
In eerste instantie willen de wetenschappers door middel van een enquête onderzoek doen naar de methodiek van genealogisch onderzoek om een beter beeld te krijgen van de mogelijkheden van het gebruik van genealogische gegevens. Maar ook hopen ze een beeld te krijgen van de bereidheid van genealogen om mee te werken  aan wetenschappelijk onderzoek.
Meer weten of meedoen, klik dan hier

illustratie: stamboom Davanzati familie uit Pallazo Davanzati, Florence Italië