We gaan weer aan de slag met kaartmateriaal!

Ontdekkingen in onze collectie, we zijn er dol op! Groot was dan ook de vreugde toen Rob van Putten een bijzondere kaart van Tilburg uit 1907 'ontdekte'. Deze kaart hadden we nog niet sterk op ons vizier, maar dat veranderde snel. Rob inventariseert een grote verzameling kaarten in onze collectie, als voorbereiding op de digitalisering ervan.


De kaart geeft Tilburg in 1907 weer en is met de hand getekend en ingekleurd. Als een bruuske lijn door het geheel is het Wilhelminakanaal erdoorheen getekend. Dat stond in 1907 in de planning, maar was nog niet gegraven (de voltooiing was pas in 1923). Na de kaart beschreven te hebben is deze naar restauratieatelier De Tiendschuur gegaan en zeer binnenkort wordt deze kaart bij Picturae gedigitaliseerd. Picturae digitaliseerde eerder al de Kaart van Zijnen en heeft dus ervaring met het digitaliseren van dergelijk groot materiaal.

In restauratieatelier De Tiendschuur

De kaart uit 1907 komt op een zuurvrije rol van etafoam in een aparte doos. In deze doos, van 2,5 meter breed x 0,30 cm hoog, komt de kaart te hangen (niet te liggen!). In de binnenkant van de rol komen de stokken die aan de kaart vastzaten. Ze worden erbij bewaard, maar zijn dus wel losgehaald. Met de stokken aan de kaart was deze niet te digitaliseren.

In totaal gaan circa 40 kaarten naar De Tiendschuur voor restauratie en conservering. Of eigenlijk zijn het niet alleen kaarten. In deze te digitaliseren verzameling zitten ook plattegronden, affiches, bouwtekeningen, oorkonden, tekeningen, allemaal uit de gemeenten Tilburg, Goirle en Oisterwijk.



Daarnaast is er nog een verzameling van zo'n 40 kaarten en tekeningen die door onze behoudsmedewerker Chris Latumahina in goede staat zijn bevonden. Ze moeten alleen allemaal uit de passe-partouts gehaald worden om te worden gedigitaliseerd.

De materialen in deze selectie variëren sterk: we zien papier, vloeipapier, gepatte linnen (een glad materiaal dat architecten vroeger gebruikten), calques (semi-transparant materiaal, waarop afbeeldingen zijn geprint, wordt snel geel, breekbaar). Deze calques worden ook nu nog gebruikt. Als we dit nu niet digitaliseren, valt het een keer helemaal uit elkaar en zijn we te laat. Ook is er materiaal met een glimmende laag. Daarop kan met inkt geschreven worden, die daarna weer weg gekrast kan worden om verbeteringen in een bouwtekening aan te brengen. We zoeken nog naar de officiële naam van dit materiaal. Iemand die het weet?

Bijzonder is de hoogtekaart van Tilburg uit 1920. De stad lijkt een wiskundig lijnenspel te zijn geworden met gele hoekige lijnen en zwarte ronde lijnen, die de hoogte aangeven. Die kaart verklaart waarom sommige delen van Tilburg wel eens onder water liepen. In een latere blogpost vertelt Rob van Putten meer over deze kaart.


Tekst: Chris Latumahina en jojanneke van Zandwijk
Foto's: De Tiendschuur en Jojanneke van Zandwijk