Charters en muurkranten: terug van weggeweest.

Akte van belening uit 1269

Afgelopen week zijn de charters van Loon op Zand en Hilvarenbeek teruggekomen uit het Zeeuws Archief, waar ze zijn gedigitaliseerd, net zoals onze collectie muurkranten. Deze archiefstukken zijn wel uitersten: de middeleeuwse en vroegmoderne charters, geschreven op perkament en de laat twintigste-eeuwse muurkranten (1978-1995), gezeefdrukt op groot formaat restpapier.

Een charter is een officieel document, geschreven op perkament en vaak met een zegel - of meerdere- eraan bevestigd. Hoewel charters werden opgesteld vanaf de vroege middeleeuwen tot aan het begin van de negentiende eeuw, worden ze specifiek beschouwd als hét ultieme middeleeuwse bronnengenre. De inhoud van charters kan heel divers zijn, al hebben ze alle gemeen dat het een officiële bekrachtiging van een afspraak is en dat ze zijn opgesteld volgens min of meer vaste formuleringen. Het oudste charter uit de charterverzameling van Loon op Zand is een akte van belening van 4 mei 1269. Dit is tevens het oudste archiefstuk uit de collectie van regionaal Archief Tilburg! In deze akte geeft hertog Jan I van Brabant (1254-1294) de heerlijkheid ‘Venloene’ in leen aan zijn schildknaap Willem, heer van Hoerne.

Muurkrant 161 (1985)

Tussen 1978-1995 verschenen met grote regelmaat zeefdrukaffiches met pakkende koppen en gericht tegen de gevestigde orde op de Tilburgse muren. Deze muurkranten hingen op in het oog springende plaatsen zoals fabriekspoorten, bushaltes, brievenbussen, bij ingangen van openbare gebouwen of in drukke winkelstraten. De muurkrant opereerde in de sfeer van anonimiteit. Waar de krant gedrukt werd bleef geheim en wie de muurkrantmedewerkers waren viel ook niet te achterhalen. Deze geheimzinnigheid was nodig vanwege de te verwachten tegenacties van de autoriteiten en andere ‘slachtoffers’ van de muurkrant. Wie contact wilde of geschikte onderwerpen had voor in de muurkrant, kon een briefje schrijven naar postbus 814. Atoombewapening, milieuvervuiling en corrupte politici waren regelmatig terugkerende thema’s.

De charters zijn gedigitaliseerd in het kader van de Charterbank. In 2015 komen de charters van Loon op Zand en Hilvarenbeek online. De inhoud wordt getranscribeerd door vrijwilligers.
In 2015 wordt ook een begin gemaakt met het project 'Muurkranten en Actiecultuur'.