Familiegeschiedenis blijkt ´in´

Foto: Pix4profs/Jan Stads

In het blad Elsevier stond een interessant artikel over Familiegeschiedenis.´Mooie verhalen ontdekken in de eigen familiegeschiedenis was nog nooit zo gemakkelijk.´ Het artikel geeft voorbeelden van succesvolle romans die ´onlangs´ zijn uitgekomen: Het pauperparadijs van Suzanna Jansen, De eeuw van mijn vader van Geert Mak, Het zwijgen van Maria Zachea van Judith Koelemeijer.

Om tot een goed verhaal te komen, geeft Elsevier een aantal tips:
1. Hoe vind je een meeslepende hoofdpersoon?
2. Doe dan stamboomonderzoek
3. Leef je goed in
4. Interviewen: goed luisteren
5. Nuttige bron: archieven
6. Begin niet te laat met schrijven
7. Publiceer desnoods in eigen beheer
Het aardige van deze aanbevelingen is dat Elsevier het archief zo'n prominente rol toe bedeelt. Inderdaad vormt het archief de bron van onderzoek.

Regionaal Archief Tilburg organiseert ook cursussen zoals stamboomonderzoek, huizenonderzoek, oud schrift en fotografie. Laatst zaten we in een vergadering te denken of een cursus ´Verhalen schrijven´ wel passend was voor het archief. ´Zou het niet beter zijn als een activiteit van Stadsmuseum Tilburg?' We meenden van wel. Maar nu ik dit artikel lees, denk ik inderdaad dat wij als archief heel goed een dergelijke cursus kunnen ontwikkelen. Onze doelstelling is immers om de toegankelijkheid van onze archieven te vergroten. Door een cursus leer je inderdaad hoe de bronnen te bevragen, hoe te selecteren en te interpreteren. Vaardigheden om onderzoek te doen is doelstelling nummer I. Wat let ons om er enkele lessen schrijfvaardigheden aan toe te voegen?

Ik ben al over de streep. Volgend jaar gaan we iets doen met onderzoek en verhalen schrijven...Schrijf je eigen familiegeschiedenis....hartstikke interessant!

Nieuwe boeken in de bibliotheek

Een heel saaie post, met alle boeken die deze maand zijn aangeschaft, geschonken, ontvangen en ingevoerd:

Boerderij Hendrixen : een oase op het Spaaneind / Jan van Helvoirt. - Esbeek : Werkgroep Heemkunde Esbeek, 2009. - 185 p. : ill. ; 25 cm

Het Brabants beschreven / Jos Swanenberg, Har Brok. - Alphen aan den Maas : Veerhuis, 2008. - 142 p. : ill. ; 20 cm. - (De Heemkinderen ; 3)

Een dwaas bestaan : Gerrit Poels, broodpater / Arjan Broers ; met foto's van Bram Budel. - [Nijmegen] : Valkhof Pers, 2009. - 2e dr. - 107 p. : ill. ; 20 cm

De gezegende erfenis : Nalatenschap van 1200 Nederlandse religieuzen op Curaçao / Ton de Jong, Norbert Hendrikse. - Hilvarenbeek : De Jong, 2008. - 159 p. : ill. ; 25 cm

Heerlijkheden in Nederland : welke namen van heerlijkheden worden nog gevoerd sinds 1848? / C.E.G. ten Houte de Lange ; met medew. van V.A.M. van der Burg. - Hilversum : Verloren, 2008. - 127 p. : ill. ; 23 cm

De kleine geschiedenis van Tilburg : deel 8 : De groene stad / Henk van Doremalen. - Zwolle : Waanders, 2009. - 96 p. : Ill. ; 27 cm. - (De kleine geschiedenis van Tilburg ; deel 8)

Koken met kleuren : Recepten en verhalen uit de mondiale keuken van Tilburg / [Teksten Paul Spapens ; red. Ineke Strouken]. - Utrecht ; [Tilburg] : Nederlands Centrum voor Volkscultuur ; [Pix4Profs], 2009. - 96 p. : ill. ; 22 cm

Onder heide en akkers : De archeologie van Noord-Brabant tot 1200 / Evert van Ginkel, Liesbeth Theunissen. - Utrecht : Matrijs, 2009. - 280 p. : ill. ; 29 cm

Tilburgsche Zwemvereeniging Het Baksche Ven : 100 jaar van bank tot zweminrichting : 1909 - 2009 / Redactie Frans Wubben, Dirk van der Valk, Henk Cruyssen. - Tilburg : Tilburgsche Zwemvereeniging Het Baksche Ven, 2009. - 95 p. : ill. ; 22 cm

Vincent van Gogh in Tilburg : 1866-1868 / Samenstellers H.F.J.M. van den Eerenbeemt, Henk van Doremalen, Ronald Peeters. - Tilburg : Stadsmuseum Tilburg / Vincents Tekenlokaal, 2009. - 60 p. : ill. ; 22 cm

Open Monumentendag, 12 en 13 september

De Open Monumentendag (12 en 13 september 2009) staat in het teken van: `Op de kaart`. Udenhout zet zich op zaterdag 12 september op de kaart, Berkel-Enschot en Tilburg op 13 september.

Regionaal Archief Tilburg zal voor de zondag het centrale informatiepunt zijn. In het archief worden diverse activiteiten georganiseerd: zo is er een presentatie van cultuurhistorische verenigingen van Tilburg, een demonstratie landmeten evenals een presentatie van het GIS, Gemeentelijk Informatie Systeem. Regionaal Archief Tilburg en Stadsmuseum Tilburg organiseren een tentoonstelling ‘Tilburg op de kaart’, waarin Tom America zijn project ‘ Wijkpraat’ zal laten horen. ‘Tilburg op de T’ is aanwezig met de inmiddels bekende SRV-wagen.

Deelnemers aan de Open Monumentendag kunnen bij Regionaal Archief Tilburg starten met de wandelroute door de binnenstad.

Verder is hier de brochure verkrijgbaar met alle informatie over de Open Monumentendag in de gemeente Tilburg. In veel opengestelde monumenten wordt de geschiedenis op een bijzondere wijze belicht. Zo staat heel monumentaal Tilburg op de kaart.

Adres: Kazernehof 75, 5017 EV Tilburg

Openingstijden: zondag 13 september 9.30 tot 17.00 uur.

Muzikaal erfgoed in Tilburg

Regionaal Archief Tilburg beheert een aantal bedrijfsarchieven. Vaak gaat het om bedrijven die in de geschiedenis van Tilburg een belangrijke rol hebben gespeeld. Eén daarvan is de muziekinstrumentenfabriek Kessels (inv.nr. 128, 523 en 524). In 1886 vestigde Mathieu Kessels zich in Tilburg met een werkplaats waar koperen blaasinstrumenten gerepareerd werden. Zijn bedrijf kende een enorme groei. In de hoogtijdagen van het bedrijf werden allerlei blaas-, slag- en strijkinstrumenten en piano´s gemaakt en over de hele wereld geëxporteerd. Er werkten 360 mensen in de fabriek. Na de textielindustrie was dit de tweede industrie in Tilburg.
Omstreeks 1950 liep de vraag naar muziekinstrumenten terug en de firma moest de deuren sluiten.

Het erfgoed van Kessels leeft voort in Muzima, het Muziekinstrumentenmuseum. Drijvende kracht achter het museum is Eveline Passier, dochter van één van de medewerkers van de firma Kessels. Op 22 augustus 2009 gaf zij rondleidingen door Muzima.

Het museum heeft een flinke collectie muziekinstrumenten. In de werkplaats wordt gewerkt aan de restauratie van instrumenten. Geprobeerd wordt om een heel orkest te voorzien van Kessels instrumenten en zo concerten te gaan geven. Een museum in bedrijf dus! Maar wat opvalt is dat de behuizing niet optimaal is. Muzima zit in een pand aan de Lovense Kanaaldijk, totdat een geschikte museumruimte gevonden is.

Bedrijven die muziekinstrumenten maken zijn er vrijwel niet meer in Nederland. Zelfs het restaureren van muziekinstrumenten is een uitstervend vak. Het is een wens van Muzima om dit nieuw leven in te blazen.

De uitleg van Eveline geeft aan dat het maken van muziekinstrumenten zwaar werk is. Ze kent het van haar vader. Hij at 23 boterhammer per dag, had gespierde armen als boomstammen. Keren deze tijden weer terug in Tilburg?

Tivoli bekoort velen

Dinsdagavond, 18 augustus 2009, staan iets van 60 Tilburgers bij 013 te wachten op een rondleiding door de wijk Tivoli door de Stadsgidserij. Regionaal Archief Tilburg ligt in deze wijk. In feite worden in deze wandeling de 'buren' van het archief besproken! Tijdens de wandeling wordt het hedendaagse Tivoli vergeleken met oude foto´s, deels afkomstig uit de collectie van Regionaal Archief Tilburg.

Stadsgids Ad Cools begint bij het gebouw van het archief aan de Kazernehof. Op een illustratie is te zien dat deze kazerne, gebouwd door Koning Willem II, vroeger veel groter is geweest.

Veel panden in Tivoli zijn gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School of Jugendstil. Veel glas-in-lood, metselwerk in patronen en glazuurtegels. Van de architekten Van de Valk en Donders zijn veel huizen te vinden.

In de Dunantstraat worden de wandelaars van de straat gejaagd door een pizzakoerier, even verder zijn de sporen te zien die de rupswielen van een Duitse tank hebben achtergelaten tijdens de oorlog. Hilariteit in de groep als als over even verderop gelegen spoor wordt gesproken. Weet u ook nog dat het filmdoek trilde in bioscoop Metropool als er weer een stoomtrein langs kwam?

In de Gerard Swietenstraat komt Helga Deen ter sprake. Een goede vriend van haar woonde daar, Kees van de Berg, maar tijdens de oorlog was ze daar niet welkom meer. De familie Deen werd uit hun huis gezet en zij trokken in bij opa en oma aan de Heuvelstraat. Na hun deportatie stuurde Helga nog elke dag een brief naar Kees.

Het Elisabeth Ziekenhuis is een belangrijk punt in de wijk Tivoli. Slechts een deel van het originele gebouw uit 1929 staat er nog, in gebruik door kunstenaars, studenten, een theater en de Turkse gemeenschap. De naam kreeg het ziekenhuis van de heilige Elisabeth van Hongarije. Op vierjarige leeftijd werd zij uitgehuwelijkt en op haar twaalfde was ze getrouwd. Haar man trok ten strijde in Italië en stierf aan de pest. Elisabeth ontwikkelde zich tot een beschermvrouw van de armen. Zij ging op pad om ze eten te brengen, tot groot ongenoegen van haar zwager. Toen ze door hem werd betrapt met een mand brood, veranderde dat plots in rozen. Een wonder! Ze besloot in het klooster te gaan en na haar dood werd ze heilig verklaard.

Ook het bezoeken waard is de begraafplaats aan de Sint Josephstraat. Overdag is het gewoon open. De textielfabrikanten liggen hier begraven in praalgraven, maar ook Jan Pijnenburg ligt hier, de bekendste wielrenner van Tilburg.

Op nummer 114 van de Sint Josephstraat woonde vroeger dokter Keizer. Een golf van herkenning en waardering gaat door de groep wandelaars. Alleen de nieuwelingen in Tilburg kennen zijn naam niet. Deze kinderarts geneesde rhesuspatiënten door bloedtransfusie. Redelijk baanbrekend in zijn tijd. Zijn huis is ontworpen door architect Donders en prachtig met glas-in-lood en ijzersmeedwerk. Een mooie afsluiter van deze inspirerende wandeling. Na een laatste blik op Regionaal Archief Tilburg by night, terwijl de vleermuizen een laatste tocht door de lucht maken, lopen de wandelaars terug naar de Korte Heuvel voor een biertje, tegenover de plek waar de oudste kroeg van Tilburg was.

Stadsgidserij Tilburg wandelt op dinsdag 25 augustus door het centrum van Tilburg. In september staat er weer een nieuwe reeks wandelingen gepland.

Tilburg ende Goirle laten 't zien

Gisteren vond de eerste dag plaats van de Brabantse Heemdagen. Elk jaar opnieuw, en dit al sinds 1949, brengt dit 2daagse evenement vele heemkundigen uit alle delen van Brabant bij elkaar. Dit jaar worden de Heemdagen georganiseerd door de Tilburgse en de Goirlese heemkundekring, met als thema: Tilburg ende Goirle laten ’t zien.

In de voormiddag was er voor de gehele groep een ontvangst op het Tilburgse stadshuis met aansluitend een stadswandeling door het jarige Tilburg. Daarna ging het richting Audax Textielmuseum voor de lunch en bezoek aan het museum. Na de koffiepauze was het dan de buurt aan het Archief om zich te presenteren. Vele heemkundigen kennen natuurlijk al het Archief en zijn er vaak vaste klant. Maar voor anderen was het ook een eerste kennismaking.

Het Archief streeft ernaar om samenwerking te zoeken met zoveel mogelijk partners uit de regio. Dit kunnen individuele vrijwilligers zijn. Hier zijn de genealogische database, het project 1809 een mooi voorbeeld van. Maar wij zoeken daarnaast ook allianties met verenigingen, heemkundekringen... Denk hierbij aan het toegankelijk maken van verschillende fotocollecties met behulp van de kennis die aanwezig is bij heemkundekringen. Het Archief hoopt natuurlijk dat hier in het toekomst nog vele projecten aan toegevoegd kunnen worden.

Daarnaast wil het archief via verschillende communicatiemiddelen en uitingen de collecties toegankelijk en beschikbaar stellen voor het grote publiek. Enkele voorbeelden hiervan dit weblog, de website, het youtubekanaal en via de foto en filmbank Noord-Brabant.

Wij hopen natuurlijk dat onze presentatie tijdens de Heemdagen voor inspiratie heeft gezorgd. Misschien dat het heemkundekringen op ideeën heeft gebracht, die we in de toekomst samen kunnen uitvoeren.