Nieuwe boeken januari / februari

'Nijet dan water ende wolcken' : de onderzoekscommissie naar de aanwassen in de Verdronken Waard (1521-1523) / Valentine Wikaart ... [et al.]. - Tilburg : Zuidelijk Historisch Contact, 2009.

 De Sint-Elisabethsvloeden van de jaren twintig van de vijftiende eeuw zetten een groot gedeelte van de Grote Waard onder water. Door bedijkingen kon de oostelijke helft van dit gebied vanaf 1461 weer in gebruik worden genomen, maar het westelijk deel bleef nog lang een binnenzee, die zich uitstrekte tussen Geertruidenberg en Dordrecht. Sedimentatie zorgde er voor dat toch ook hier langzaam maar zeker stukken grond benut konden worden: de zogeheten aanwassen of ruigten.

E 755

Meer informatie over dit boek op de website van de uitgever.

In de Schijff achter de Dorenboom : de Tilburgse familie Van Dooren 1540-2012 / Lucas van Dijck ; [red., prod. en tekst p. 77-82 : Ronald Peeters]. - Tilburg : Sophie van Dooren-Koppel Stichting (Tilburg), 2012

C 425

Korenmolen Koningin Wilhelmina : molens van Dongen door de eeuwen heen / auteur: Hans Geerts ; m.m.v. Hans Sprangers. - [s.l.] : [eigen beheer], 2012

Meer informatie over de molen.

F DONG 69

Noorbrabants historisch jaarboek 2012, deel 29
E 219

 Vrees het vuur : vierhonderd jaar brandweerzorg in Oosterhout en omgeving : 1593-2012 / P.M. Kaashoek. - Goirle : Context, 2012.
F OOST 112

In memoriam, addendum : de gedeporteerde en vermoorde Joodse, Roma en Sinti kinderen 1942-1945 / Guus Luijters ; beeldred. Aline Pennewaard ; met medew. van Marten Jongman. - Amsterdam : Nieuw Amsterdam, 2012
D 909

Wereld Bieren uit Raamsdonk

U ziet hier een foto van bierbrouwerij De Wereld , die lag in het buurtschap Het Gat in Raamsdonk. Het Gat was aan einde van de Korte Broekstraat, vlakbij de beek De Donge. Voor het brouwen van bier was naast gerst, gist en hop veel water nodig. Omdat het riviertje De Donge veelal vervuild was door de vele leerlooierijen uit Dongen werd zuiver water uit de eigen waterput gebruikt. Na het stoken van het brouwsel rijpte het bier zo’n drie maanden In de kelders onder de brouwerij. De houten kuipen, die hiervoor werden gebruikt, werden zelf gemaakt.

De familie De Bont was eigenaar van bierbrouwerij De Wereld. Brouwersdochter Maria de Bont (1862-1943) huwde op 3 augustus 1886 met Arnoldus W. F. van Iersel, geboren te Waalwijk in 1862. Het echtpaar kreeg 14 kinderen, waarvan slechts 7 de volwassen leeftijd bereikten. Na de dood van Arnold van Iersel in november 1919 zette zijn vrouw Maria de Bont de zaak voort. De beoogd opvolger zoon Antonius A.J. van Iersel overlijdt reeds in 1920 door een motorongeluk. De brouwerij staat bekend als Wed. A. van Iersel. Als Maria de Bont in 1943 overlijdt, neemt Ad van Iersel de zaken waar. Daar hij tevens burgemeester is in Noordwijkerhout, leidt in de praktijk bedrijfsleider Piet de Visser de brouwerij.

De brouwerij bleef tot 1948 in bedrijf totdat de zaak werd overgenomen door Brouwerij Oranjeboom uit Rotterdam, nu InBev. Wat rest is een flink woonhuis met op de gevel de naam De Wereld.

Van nazaat P. J.van Iersel, zoon van de bekende keel-, neus- en oorarts P.J.M. van Iersel uit Tilburg ontving het Regionaal Archief Tilburg deze prachtige foto met het verhaal !

What's in a name?

Huwelijksinschrijvingen van vóór 1811 leveren soms interessante informatie over naamgeving.

Zo trouwde op 17 februari 1675 te Tilburg Peter Petersen de jonge, die daarbij wordt geassisteerd door zijn vader Peter Peters de oude, drie generaties Peter dus op een rij (DTB 15 Tilburg scan 10):

Maar dan: op 6 november 1675 trouwde Jan Jan Teunen de Jonge te Tilburg, en wordt dan geassisteerd door zijn vader Jan Jan Teunen de oude (DTB 15 Tilburg scan 13):

en daar klopt iets niet: de vader van de bruidegom heet Jan Teunen, of zou de bruidegom eigenlijk Jan Jan Jan Teunen hebben geheten en de predikant niet veel zin hebben gehad om drie keer Jan te schrijven? 

Op 16 februari 1681 trouwde te Tilburg Adriaen Tuenen de oude, en wordt dan geassisteerd met zijn broer Adriaen Tuenen de jonge (DTB 15 Tilburg scan 42): 

Twee broers hebben dus dezelfde voornaam. Mogelijk was dat ook het geval toen op 31 maart 1678 te Tilburg Jan Adriaen Mutsaerts de jonge trouwde, en hij daarbij werd geassisteerd door zijn momboir (voogd) Jan Adriaen Mutsaerts de oude (DTB 47 Tilburg scan 6):

Wellicht is de oude Jan een oudere broer van jonge Jan.

Op 9 april 1679 trouwde te Tilburg Wouter de Bont, die daarbij geassisteerd wordt door zijn neef Wouter de Bont (DTB 15 Tilburg scan 34):

Het zou mij niet verbazen als beide neven een gemeenschappelijke grootvader hebben in een Wouter de Bont.

Op 19 april 1677 trouwde te Tilburg Margriet Ariaense  (DTB 15 Tilburg scan 22):

Merkwaardig is dat zij geassisteerd wordt met haar vader Arien Jansen van der Silver. Vader en dochter  hebben dus verschillende achternamen in de huwelijksinschrijving.

Op 21 februari 1672 trouwde te Tilburg Jenneke Gerrit Ariaens (DTB 15 Tilburg scan 5):

Zij wordt bij haar huwelijk geassisteerd door haar vader Gerrit Ariaen Peter Maes Geenen,  hetgeen belangrijke informatie is. Het is immers makkelijker zoeken naar een Jenneke Gerrit Ariaen Peter Maes Geenen dan naar een Jenneke Gerrit Ariaens!

Gesloten testament uit Dongen geopend

Notariële archieven zijn rijke bronnen voor genealogisch onderzoek. Je kunt er vele akten terugvinden zoals testamenten, transport of overdracht van onroerend goed, schuldbekentenissen onder hypotheek, schenkingen, huwelijksvoorwaarden en boedelinventarissen. Notariële archieven behoren ook tot de top tien van de meeste geraadpleegde archieven ! Dat is een van de redenen waarom het Regionaal Archief Tilburg de archieven wil digitaliseren. Dat kost heel wat tijd aan voorbereiding. Zo moeten alle akten op volgorde worden gelegd. Het zou vervelend zijn als je bij een onderzoek na akte nummer 101 opeens nummer 3 aantreft.



Jos Naaijkens, een van de vrijwilligers van het archief, was vandaag druk doende met het ordenen van de notariële archieven van Dongen toen hij opeens een gesloten testament aantrof. Er zijn open en gesloten testamenten. Open testamenten worden door een notaris opgemaakt. Gesloten daarentegen zijn letterlijk gesloten en vaak verzegeld. Je kunt niet lezen wat er in staat. Het gesloten testament is geschreven door Johanna Lourijsen in 1909 en was in bewaring gegeven bij notaris Gerard M.N. de Ruijter uit Dongen. Het testament is inmiddels geopend.

De uiterste wil van Johanna Lourijssen luidde o.a.:

1. Eene uitvaart eersten klassen des voormiddags om halftien ure in de kerk van de parochie waartoe ik bij mijn overlijden zal behooren.

2. Dat binnen den tijd van drie maanden na mijn overlijden honderd Heiige Missen zullen gelezen worden tot rust mijner ziel tegen een stipendium van een gulden vijftig cent per Heilige Mis.

3. Dat door mijnen na te noemen executeur zoo spoedig mogelijk na mijn overlijden aan het bestuur van de parochiekerk van den Heiligen Laurentius te Dongen worden ter hand gesteld eene som van vijfhonderd gulden, onder verplichting gedurende vijfentwintig jaar na overlijden jaarlijks op 2 Februari Onze Lieve Vrouwe Lichtmis mijne nagedachtenis op het zielboek te ververschen met een Heilige Mis en een half pond Licht en nog gedurende die vijfentwintig jaar jaarlijks in die Kerk negen Heilige Missen te doen lezen tot rust mijner ziel.

Voorts legateert ze aan haar zuster Anna Maria Lourijsen te Tilburg het vruchtgebruik van de som van twintigduizend gulden. Aan Johannes en Willem Lourijssen, zonen van haar broer Petrus Lourijssen, weduwnaar van Adriana Oomens, laat ze het blote eigendom van de twintigduizend gulden na.

In de periode na 1915 zullen we niet veel (gesloten) testamenten aantreffen. Door andere wetgeving berusten deze testamenten nog bij de notarisbewaarder. Het zal nog een tijd in beslag nemen voordat al deze akten online komen, maar u kent het spreekwoord: Wat in het vat zit, verzuurt niet.

Afsluitende bijeenkomst van de Charterbank Oisterwijk



Vrijwilligers van de Charterbank Oisterwijk

Ter gelegenheid van het jubileumjaar Oisterwijk 800 hebben 21 enthousiaste vrijwilligers zich het hele jaar 2012 ingezet om de oudste geschreven bronnen van de gemeente Oisterwijk toegankelijk te maken voor een breed publiek. Het gaat om de charters van de drie kernen Oisterwijk, Moergestel en Heukelom.

Op zaterdag 16 februari werd dit project feestelijk afgesloten met een bijeenkomst in het oude Raadhuis te Oisterwijk waarbij de vrijwilligers extra in het zonnetje werden gezet door de burgemeester van Oisterwijk.

Om 14.00 begon de bijeenkomst met een welkomstwoord van burgemeester Hans Janssen. Daarna werden de resultaten van het project gepresenteerd door de projectleider. Vervolgens hield prof. dr. Arnoud-Jan Bijsterveld een boeiende lezing over het gebruik van charters in de Middeleeuwen. De vrijwilligers werden door de burgemeester nog bedankt met een 'Oisterwijk800-pakketje', bestaande uit  een fles speciaal gebrouwen bier met bijpassend glas. Na het officiele gedeelte was er nog een borrel. De bijeenkomst werd afgesloten met een stadswandeling door het historische centrum van Oisterwijk.

De charters van Oisterwijk staan gescand en voorzien van beschrijving en transcriptie in de Charterbank.
Foto's van de bijeenkomst zijn hier te zien.

Vijf maal gehuwd

Het gebeurt niet zo vaak, dat een man of een vrouw vijf keer trouwt. In het werkgebied van RAT zijn tot op heden slechts twee mannen aangetroffen, die vijf maal gehuwd zijn geweest, één in de 19de eeuw en één in de 18de eeuw.

Op 18 januari 1870 overleed te Made en Drimmelen Leonardus Oerlemans. Uit zijn overlijdensakte blijkt dat hij vijf maal gehuwd is geweest:

Leonardus Oerlemans trouwde achtereenvolgens met 1. Made 23 oktober 1833 Petronella van den Bergh, 2. Hooge en Lage Zwaluwe 26 november 1846 Wilhelmijna Broxs, 3. Made en Drimmelen 13 april 1850 Anna Oomens , 4. Oosterhout 10 januari 1856 Pietronella Moerenhout en 5. Oosterhout 10 januari 1867 Wilhelmina Kouwelaar. In laatstgenoemde huwelijksakte worden de vier eerdere echtgenotes van de bruidegom keurig vermeld:

Het onderzoek naar bruidegoms uit de 18e eeuw die vijf keer getrouwd zijn, is lastiger. Bij huwelijken van weduwnaars of weduwen wordt dan immers slechts de laatste echtgenoot of echtgenote vermeld. De aanduiding "laatst weduwnaar" in een trouwinschrijving suggereert, dat de bruidegom of bruid minstens twee keer eerder getrouwd is geweest. Met een beetje geluk kun je dan een bruidegom of bruid vinden, die vijf keer getrouwd is geweest.

Op 8 juni 1752 werd te Tilburg begraven: Engelbert Wouter Bertens, kinderen nalatend (DTB 32 Tilburg scan 37):  

Uit deze inschrijving blijkt niet dat hij vijfmaal getrouwd is geweest, maar onderzoek in de trouwboeken levert het bewijs.

Zijn eerste huwelijk vond plaats te Tilburg op 26 mei 1715, de bruidegom heet dan Bertes en de bruid Magdalena van den Hout  (DTB 16 Tilburg scan 103):

Hij trouwde voor de tweede maal te Tilburg op 2 augustus 1728 met Anna Helena Elias Peter Elissen (DTB 49 Tilburg scan 80):

Zijn derde huwelijk vond plaats te Tilburg op 23 juni 1732 met Anthonet Jan Heerkens  (DTB 49 Tilburg scan 107):

Engelbert Bertens trouwde voor de vierde keer eveneens te Tilburg op 18 juli 1743 met Jenneke Jansse van den Dungen (DTB 49 Tilburg scan 175):

Zijn vijfde en laatste huwelijk vond plaats te Tilburg op 27 juli 1745 met Allegonda Daniel Peters van Enteren (DTB Tilburg 50 scan 6):

Bont Gezelschap

Hoewel Carnaval al weer een aantal dagen achter de rug is hebben we vandaag toch “bont” gezelschap in de studiezaal.
Het zijn een aantal leden van de studentenvereniging Iktinos, studenten HBO Bouwkunde op Avans Hogeschool.
Dit weekend is het ontgroening en hopelijk veranderd hun status na dit weekend  van aspirant naar volwaardig lid van deze studentenvereniging. Als onderdeel moeten er vragen over de stad beantwoord worden.
En hoe kun je een stad nu beter leren kennen dan via onderzoek in het archief?
We wensen deze studenten een mooi weekend en hopen ze zeker terug te zien om nog meer onderzoek te doen in onze (bouw)archieven.

Mariaschool, meisjesschool in de Tilburgse Goirkestraat

Feest en verdriet gaan hand in hand als zuster Bernardine en onderwijzeres Edith van Dun de Mariaschool verlaten. Het is juli 1964 en leerlinge L. Coppens schrijft: Lieve zusters, deze dag kan ik wel huilen. Op het feestmenu voor die dag is een palmboom afgebeeld met hieronder de vraag: Gaat u nu naar de nikkertjes ?

De Mariaschool was een school voor lager onderwijs en de mulo. In Tilburg waren meerdere Mariascholen. Dit gebouw aan de Goirkestraat werd in 1921 geopend, architect Cees van Meerendonk (link) tekende het ontwerp. De school lag naast de kerk Dionysius.Veel documenten van de school zijn dan ook terug te vinden in het parochiearchief van H. Dionysius. Vooral de beter gesitueerde meisjes bezochten de Mariaschool (link).

Snel daarna zouden tijden veranderen,  in 1968 werd besloten de scheiding tussen de jongens en meisjes op te heffen en er ontstonden gemengde klassen. In 1973, vijf jaar later trad het kerkbestuur zich zelfs terug uit het onderwijs.

Van Babette Granberg ontving het Archief foto's. Haar oudtante was hoofd van de Mariaschool. Ze geven een goed beeld van het katholiek onderwijs uit die tijd.



Dag, dag, dag, Bernardientje,

Dag, dag zuster Bernardine,

Wij haken, breien, naaien,

Dat danken wij aan U.

Valentijnsdag

De voornamen Valentijn en Valentina zijn tegenwoordig enorm populair, als we de databank van het Meertensinstituut mogen geloven. Deze voornamen komen we in de doopboeken en de burgerlijke standsregisters van 1811-1912 echter sporadisch tegen. Voor zover bekend zijn er in het werkgebied van RAT slechts 8 jongetjes met de eerste voornaam of volgnaam Valentijn geboren en 4 meisjes met de eerste voornaam of volgnaam Valentina. Hier volgen ze.
De oudste Valentijn is op 1 juli 1810 gedoopt te Oisterwijk (DTB 14 Oisterwijk scan 28):

Dan duurt het bijna 30 jaar tot er, toevallig weer in Oisterwijk, een Valentijn wordt geboren (4 februari 1840):

Eén jaar later volgt Hilvarenbeek (10 januari 1841):

Op 27 januari 1846 is Baarle-Nassau aan de beurt:

En dan volgt op 1 juni 1872 Tilburg:

Op 6 januari 1884 en 14 februari 1886 volgen te Made en Drimmelen twee gelijknamige broers:



Toevallig is de jongste op Valentijnsdag geboren!!

Op 30 september 1889 wordt er te Raamsdonk een jongetje geboren, met dezelfde voornamen Johan Coenraad Valentijn als zijn vader:

De oudst bekende Valentina is op 7 februari 1856 te Raamsdonk geboren:

Op 1 augustus 1868 volgt Valentina nummer 2 te Made en Drimmelen:

De laatste twee Valentina's, zusjes, zijn beiden te Loon op Zand geboren, respectievelijk op 22 april 1880 en 12 november 1891:

Een boeiend bezoek

Op donderdag 24 januari zijn we met  een dertigtal vrijwilligers op bezoek geweest bij Picturae. 


Op de website van Regionaal Archief Tilburg zijn heel veel bevolkingsregisters, Burgerlijke Standregisters en  Doop-, Trouw- en Begraafboeken digitaal in te zien.
Een gedeelte van onze vrijwilligers zorgt, door de namen uit deze registers in te voeren in de database, dat er op een eenvoudige manier stamboomonderzoek gedaan kan worden in het werkgebied van Regionaal Archief Tilburg..
Picturae is het bedrijf dat van de originele documenten digitale beelden maakt en zorgt dat ze via internet in te zien zijn op de website.

Het bezoek bestond uit twee onderdelen. Eerst werden we bijgepraat over de werkprocessen bij Picturae en kregen we informatie over allerlei speciale projecten die ze uitgevoerd hebben zoals voor Teylers Museum.
Na een heerlijke lunch werd het gezelschap opgesplitst in groepjes om door het bedrijf rondgeleid te worden.
We bekeken de technische kant van het verhaal, wat er nodig is om de digitale beelden op internet zichtbaar te maken. We zagen de serverruimtes en hoe het dataverkeer in de gaten gehouden wordt om bij storing snel in te kunnen grijpen.
Maar heel bijzonder waren de ruimtes waar het digitaliseren daadwerkelijk gebeurd.
Het proces waarbij registers bladzijde na bladzijde gefotografeerd worden en nadien de beelden één op één handmatig gecontroleerd worden. We zagen ook de speciale opstelling waar hele grote stukken, zoals kaarten,  gefotografeerd kunnen worden zonder het origineel te hoeven verplaatsen.
Op de fotoafdeling werd gewerkt aan het digitaliseren van een bijzondere collectie voor het Stadsarchief Amsterdam, de Collectie Merkelbach.
Het was een boeiend bezoek aan een bijzonder bedrijf.
De thuisreis was een mooie gelegenheid om te genieten van prachtige winterse landschappen

RAT en BHIC cursus Familiegeschiedenis digitaal

In hoeverre kun je het schrijven van je eigen familiegeschiedenis ‘digitaal leren’? Regionaal Archief Tilburg (RAT) en het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) proberen het uit met veertien cursisten die vandaag voor het eerst bijeen kwamen in het Bossche archief voor een kennismaking en instructie. Pas in juni ontmoeten zij elkaar voor een tweede maar tevens  ook de laatste keer.

Want de cursus die geleid wordt door docenten Astrid de Beer en Hanneke van Eerden verloopt namelijk vrijwel geheel via een digitale leeromgeving.

Betekent dan dat het materiaal volledig online staat en dat de cursist dat op zijn eigen akkertje doorploegt? Nee, want in tegenstelling wat vaak wordt gedacht is digitaal lesmateriaal anders van opzet. Het is niet langer een map met lappen tekst en hier en daar een plaatje, maar veelal verwijzingen naar websites waar immers al veel materiaal beschikbaar is. Ook deze webpagina’s behoren geen lange woordenreeksen te bevatten: lezen vanaf een beeldscherm is immers niet prettig en doet onvoldoende recht aan de mogelijkheden van internet. Het is de kunst om de cursist zodanig divers materiaal voor te schotelen dat hij die zowel digitaal als ook analoog kan raadplegen.

De rol van de docent is bij het digitale leren dan ook anders dan bij de traditionele lesoverdracht. In dat laatste staat een leerkracht voor de klas en spreidt zijn kennis uit over de hoofden van de toehoorders. De laatste jaren weliswaar verlevendigd met een powerpoint maar vooralsnog blijft de lerende achterover zitten en kijkt en luistert naar hetgeen de docent te vertellen heeft. In een digitale leeromgeving bepaalt de docent de structuur, de onderwerpen en stelt tools beschikbaar om bijvoorbeeld communicatie te bevorderen. Ook zijn er mogelijkheden om opdrachten uit te zetten voor de cursisten.

Want van hen wordt een meer actieve rol verwacht dan alleen maar luisteren en het maken van aantekeningen. In het digitale leren kan de cursist zijn eigen tempo bepalen en het tijdstip waarop hij met het materiaal aan de slag gaat. Zo is de lesstof in principe 24 uur per dag beschikbaar en kan de lesstof ten allen tijden worden geraadpleegd. Ook het contact onderling tussen de studenten verloopt via een discussieruimte ofwel een forum. Iedere deelnemer kan er bijdragen posten, vragen stellen en in contact komen met de docenten.

De cursus Familiegeschiedenis bevat componenten als stamboomonderzoek, kadaster en bouwarchieven en wordt uitgebreid met onderwerpen die de cursisten zelf aandragen. Astrid de Beer en Hanneke van Eerden gaan hun uiterste best doen om de studenten te inspireren en te begeleiden in het doen van onderzoek en het schrijven van een verhaal. Voor de cursisten is het een uitdaging om in hun eigen familiegeschiedenis te duiken én om er een boeiend verhaal van te maken.

In juni zien we deze pennenvruchten verschijnen op websites en blogs zoals het een digitale cursus betaamt. Of er via de computer evenveel is geleerd als in een traditionele cursusruimte horen we van de cursisten zelf tijdens de laatste bijeenkomst in juni . In plaats van digitaal commentaar horen we dat liever ‘in real life’ in Regionaal Archief Tilburg.

Twee series begraaflijsten te Tilburg

In de collectie DTB van Tilburg bevinden zich volgens de DTB-inventaris van Kruijff onder nrs. 24-34 een serie begraaflijsten van de Nederduits-Gereformeerde gemeente over de jaren 1665-1783 én onder nrs. 63-70 een serie begraaflijsten van de schepenen over de jaren 1656-1783. Het merkwaardige is, dat meestal dezelfde personen in beide series worden vermeld, maar dat de series geen exacte kopieën van elkaar zijn.

Een nader onderzoek lijkt op zijn plaats.

In DTB 31 (predikant) is op 28 januari 1746 oorspronkelijk ingeschreven: Jacobus Peter van der Schoot kind o: Hasselt (lees: het kind van Jacobus Peter van der Schoot, laat ouders na, wonende in de wijk Hasselt), hetgeen gewijzigd is in Jacobus Peter van der Sande, kind, o: Oost-Heijkant (DTB 31 Tilburg scan 68):

De volgende inschrijving van 31 januari 1746 in DTB 31 (zie scan hierboven) vermeldt een kind van Anthony Hend: van der Schoot!

Beide inschrijvingen zijn ook vermeld in DTB 69 (schepenen), maar nu zonder doorhalingen (DTB 69 Tilburg scan 35):

De predikant (lees koster) heeft dus waarschijnlijk een overschrijffout gemaakt, hij kon immers op 28 januari 1746 niet weten, dat er drie dagen later een kind van van der Schoot zou worden begraven.

In eerste instantie zou je denken, dat de begraaflijst van de schepenen het origineel is, dat de koster er een kopie van heeft gemaakt en bij het overschrijven een fout heeft gemaakt. Echter: de inschrijvingen in de predikantenlijsten zijn uitgebreider dan die in de schepenlijsten.

Zo vermeldt de predikantenlijst (DTB 31 Tilburg scan 41) dat op 2 januari 1741 is begraven: Adriana Staats weduwe van Francis Heijcoop, waarbij 4 uur is geluid:

De schepenlijst (DTB 69 Tilburg scan 1) vermeldt dat Adriana, weduwe van Francis Heijcoop, is begraven, zonder vermelding van haar achternaam en zonder vermelding van het 4 uur luiden:

Het lijkt er dus op dat de schepenlijsten extracten zijn van de predikantenlijsten. Op 23 januari 1741 wordt echter volgens de schepenlijst begraven Marie Dirk Reijnieren (DTB 69 Tilburg scan 2):

De predikantenlijst (DTB 31 Tilburg scan 42) vermeldt dat op 23 januari 1741 is begraven Marie ... Reijnieren:

De schepenen hebben dus in het extract de voornaam van de vader (of echtgenoot?) van Marie Reijnieren vermeld, terwijl deze in het origineel (predikantenlijst) ontbreekt 

Conclusie:

Waarschijnlijk zijn de predikantenlijsten opgemaakt door de koster en de originelen. Om onbekende reden zijn er later door de schepenen extracten van de predikantenlijsten gemaakt, die meestal echte extracten zijn, maar soms ook aanvullingen op de originelen bevatten.

Volgens de DTB-inventaris van Kruijff zouden de schepenlijsten ingeleverd zijn door de koster, hetgeen onwaarschijnlijk is: de koster is een functionaris van de Nederduits-Gereformeerde gemeente en niet van de schepenbank.

Hoe is nu de schrijffout, waarmee deze blog begon, te verklaren?

Waarschijnlijk werden de begraafinschrijvingen in eerste instantie op losse briefjes geschreven en maakte de koster aan het begin van elke maand een lijst van begravenen van de afgelopen maand. De begraafdata van januari 1746 zijn dus waarschijnlijk begin februari 1746 van losse briefjes op lijsten overgebracht. En zo kon het gebeuren, dat de koster abusievelijk van der Schoot schreef in plaats van van der Sande: hij keek op het verkeerde briefje.

De vraag blijft: waarom zijn er twee series vrijwel identieke begraaflijsten?