dinsdag 29 oktober 2013

Spoorloos, buitenechtelijke of onechte kinderen

Buitenechtelijk wil zeggen dat het kind is geboren zonder dat de ouders in de echt oftewel het huwelijk zijn verbonden. Een andere term die gebruikt wordt is onecht, of wat minder vriendelijk worden de kinderen bastaarden genoemd.
De zoekterm buitenechtelijk levert bij de module genealogie op onze website van het Regionaal Archief Tilburg 779 treffers op, de zoekterm onecht 2.526 hits. Zoekterm onwettig toont 1.795 treffers, zoekterm bastaard 36, zoekterm illeg* 115 (er wordt gesproken over een illegaal/ illegitimus/ illegitima kind), zoekterm natuurlijke zoon 3553 treffers en zoekterm natuurlijke dochter 3793 treffers. Er komen nogal wat echtparen in de Burgerlijke Stand voor, waarbij zowel bruidegom als bruid kinderen zijn van ongehuwde moeders. Ook zoeken met achternaam vader of moeder N.N. levert treffers op, maar dat zijn meestal treffers, die je ook vindt met de zoekterm natuurlijke zoon of dochter.


Voor stamboomonderzoekers vormt een doop of geboorte van een kind met een ongehuwde moeder vaak een teleurstelling. Ik gebruik de termen doop en geboorte om te duiden dat voor 1811 gezocht kan worden in doopboeken en na 1811 in de registers van de Burgerlijke Stand. Teleurstellend is vaak een zoektocht naar de onbekende vader. Het komt voor dat een vader het kind later alsnog erkent of wettigt. Eenvoudig lijkt het als later in een kantlijn bij de geboorteakte van het onechte kind wordt aangetekend wie de vader is. Deze aantekening in de registers van de Burgerlijke Stand noemt men een kantmelding. In de marge naast de geboorteakte wordt de correctie geschreven. De vader, die het kind echt, kan de biologische vader zijn, maar dat hoeft natuurlijk niet.

Sporadisch zijn er andere bronnen om de vader te ontdekken. In het schepenbankarchief van Tilburg en Goirle bevinden zich processtukken uit 1669-1670, waarbij Angela, dochter van Adriaen Wilboirts, van Hendrick Frans Corsten een som geld eist voor het onderhoud en de kraamkosten van twee door hem in onecht verwekte kinderen. (inv.nr 4270h). Deze bronnen zijn en blijven uitzonderingen. In de Rooms-katholieke doopboeken wordt het kind vaak aangeduid als een filius illegitimus (zoon) of een filia illegitima (dochter). In de doopinschrijvingen wordt de term filius naturalis! Of filia naturalis ook gebruikt. En ook hier kan het voorkomen dat de (il) wordt doorgehaald, waardoor het kind wordt geëcht.

Bij het doornemen van de nieuwe (spectaculaire) aanwinst van de doopboeken van het 't Goirke en 't Heike, afkomstig van het bisdom 's-Hertogenbosch, trof ik in negentiende eeuwse doopboeken van parochie 't Goirke aantekeningen aan van onwettige kinderen.Maar hier staat af en toe de term patrem affirmat geschreven. Deze doopinschrijvingen vormen weer nieuwe bronnen voor de genealoog, die op zoek is naar zijn onbekende voorvader.

Links ziet u de geboorteakte uit juni 1857 en rechts een scan uit het nieuwe doopboek van hetzelfde kind Simon Johannes.










Theo van Herwijnen heeft eerder over 'Geboorteregistraties van bastaarden voor 1811' geschreven. Link.

8 opmerkingen:

Frank Lether zei

En wat betekent het wanneer er alleen 'illigimate' in een RK doopacte staat?
Frank@presstige.nl

Yvonne Welings zei

Dat betekent dat het een onwettig kind betreft.

John Boeren zei

Je zou "illegaal" hier moeten vervangen door "illegitiem".

Yvonne Welings zei

Bij de index Made en Drimmelen is de term illegaal gebruikt.

Walter Schets zei

Ik had een geboorte van een buitenechterlijk kind, dat door de vader werd aangegeven en erkend.
Toch staat in latere aktes nog steeds natuurlijke zoon.
Wel kreeg hij een dubbele achternaam, Ansems de Vries.
Zijn vader was Jan Ansems en zijn moeder heette de Vries.
Is het gebruikelijke om dubbelle achternamen te gebruiken of is dit alleen gebeurt in Zwaluwe?

Yvonne Welings zei

De tekst van de akte zelf wijzigt niet als er een kantmelding wordt geplaatst.

Ook nu kan het nog steeds voorkomen dat bij een naamswijziging als gevolg van erkenning een kind een dubbele achternaam krijgt.
Zie ook dit artikel:
http://www.judex.nl/rechtsgebied/familie_%26_echtscheiding/kinderen/artikelen/566/wanneer-kan-de-achternaam-van-een-(minderjarig)-kind-worden-gewijzigd_-.htm

Theo van Herwijnen zei

Walter,

Johannis Ansems is op 27 november 1814 te Hooge en Lage Zwaluwe geboren als zoon van Cornelia de Vries. Johannis Ansems zijn de voornamen van de boreling. Cornelia trouwt te Zwaluwe op 8 juli 1819 met Johannis Ansems, waarbij zoon Johannis niet wordt erkend. Deze zoon trouwt te Zwaluwe op 25 maart 1841 met Jenneke de Hoog. Zij krijgen een zoon Johannes geboren Zwaluwe 5 april 1841, welke op 19 augustus 1864 te Zwaluwe trouwt met Engeltje Marcus. Volgens de huwelijksakte heet de bruidegom Johannes Ansems de Vries, en is hij een zoon van Johannes Ansems de Vries en Jenneke de Hoog. En daar is de ambtenaar in de fout gegaan. De bruidegom heet Johannes de Vries en is een zoon van Johannis Ansems de Vries, waarbij Johannis Ansems de voornamen zijn van de vader van de bruidegom. De achternaam Ansems de Vries is dus op 19 augustus 1864 op clandestiene wijze ontstaan. Overigens is er in Zwaluwe op 17 augustus 1817 nog een tweeling geboren uit Cornelia de Vries, welke kinderen bij de geboorte worden erkend door Johannis Ansems. Ook deze kinderen worden niet erkend bij het huwelijk van Johannis Ansems en Cornelia de Vries. En deze twee kinderen gaan voortaan door het leven als ..... de Vries!!!

Yvonne Welings zei

Wat een geweldige genealogische tip !