Oude Tilburgse foto's van oud-Tilburger

Onlangs deed de in Tilburg geboren Ivo de Wijs een bijzondere schenking aan het Regionaal Archief Tilburg. De schenking bestond uit een aantal indrukwekkende stereofoto's van de stad Tilburg omstreeks 1900. De techniek van het maken van stereokaarten was er op gebaseerd om meer diepte te creëren. Ivo de Wijs schonk het Archief 11 van deze kaarten. De fotograaf is onbekend, 9 van deze foto's zouden mogelijk het werk van de Tilburgse amateur-fotograaf Rudolf Diepen (1875-1920) kunnen zijn geweest. Deze 9 kaarten behandelen verschillende Tilburgse onderwerpen zoals de kloostertuin van het Missiehuis aan de Bredaseweg, een weefgetouw in een nog onbekende textielfabriek, de achterkant van de Heikese kerk en spelende kinderen op straat. De 2 resterende foto's wijken sterk af van de eerder genoemde, ze lijken in de handel te zijn gekocht. De totale aanwinst zal binnenkort te zien in Beeldonline.
Wie de oud-Tilburger Ivo de Wijs wil zien optreden, kan op op 19 en 20 september aanstaande terecht in de Schouwburg bij We Lusse Ze Gruun !, dit ter gelegenheid van het 200 jarig bestaan van de stad.

Veel passie voor Varend Erfgoed

Op 15 juli 2009 verzamelden zich bij Regionaal Archief Tilburg zo´n 25 mensen voor een wandeling naar de Piushaven gevolgd door een informatieavond over Varend Erfgoed. De Reinwardt Academie uit Amsterdam en Erfgoed Brabant organiseerden de avond.

Mensen maken erfgoed
Staand op een boei, met het water op de achtergrond, onder de oudste boom van de Piushaven vertelt John la Haye vol passie over zijn leven op het water. Dat is er niet zomaar! De Stichting Tilburg te Water moet alle zeilen bijzetten om het varend erfgoed van Tilburg te bewaren. John woont in een historisch schip in de Piushaven en zet zich vol enthousiasme in voor het behoud van de haven. Leontien Meyer van Mensch, docent aan de Reinwardt Academie, zei later die avond: ‘Mensen maken erfgoed’. John is daar het levende bewijs van. Hij leeft met de schepen, het water en de verhalen eromheen.

Haal de verhalen boven water
Martine van Lier, deskundige op het gebied van varend erfgoed, benadrukte de waarden van het varend erfgoed. Het heeft een sterke cultuurhistorische waarde (het heeft een eigenheid), een ruimtelijke waarde (het is gewoonweg heel mooi, zo´n stadshaven met historische schepen) en een economische waarde (er kan gewerkt en gewoond worden, horeca en recreatie en zelfs een kapper kunnen op drijven op het water). Pakt een stad varend erfgoed goed aan, dan stijgt de stadswaarde. Schippers hebben een belangrijke rol in het levend houden van de verhalen, het vertellen over het leven op een schip.

Een platform via social media
Hoe kan Varend Erfgoed in een stad zich nou sterk laten horen? Ben Kokkeler ziet daarin kansen voor nieuwe media. Door het inzetten van social media kan een digitaal platform gecreërd worden, waarbij er een binding kan ontstaan tussen publiek en collectie. Een studente van de Reinwardt Academie merkt terecht op dat aan passie voor het erfgoed geen gebrek is, maar dat er een hiaat is in de kennis over social media. En die media zijn tegenwoordig echt heel belangrijk. Zij raadt aan iemand aan te trekken om via social media een platform voor varend erfgoed te creëren en zo publiciteit te genereren.

Een discussie brandt los over de nalatigheid vanuit de gemeente, het verzamelen van ervaringsverhalen en het extra werk van het bijhouden van social media. Voorbeelden worden genoemd van de haven in Zutphen, Het Geheugen van Tilburg en een project Varend Erfgoed van het Erfgoedhuis Zuid Holland.

Bij de deelnemers aan deze avond is varend erfgoed in elk geval op de kaart gezet. Voor wie meer wil: op 1 en 2 augustus wordt in Tilburg het Tilburgs Havenfeest gehouden. Twee dagen vol met water, historische schepen, muziek, theater. Dompel je onder in een havensfeer en kom ook kijken naar het Varend Erfgoed!

DNA en genealogie

Afgelopen zaterdag hield Toon van Gestel een interessante lezing over de betekenis van DNA voor de beoefening van genealogie. Die hobby lokt behoorlijk wat Nederlanders naar de studiezalen en websites van archiefdiensten. Twintig bezoekers luisterden aandachtig naar zijn voordracht.

De ontwikkeling van het genetisch onderzoek heeft enorme vooruitgang geboekt in de laatste decennia. Het is dan ook vaker gebruikt om afstamming vast te stellen, met name bij koninklijke families die uitgestorven zijn, maar waar sommige mensen claimen vanaf te stammen.

Hij liet ook zien hoe grootschalig onderzoek bewijs levert voor de theorie dat de mens oorspronkelijk afkomstig is uit Afrika en zich van daaruit over de aardbol heeft verspreid. De identificatie van diverse Haplogroepen is daarvan het gevolg en op basis van die kennis kunnen wij nu ons DNA laten onderzoeken en laten vaststellen tot welke Haplogroep we behoren. Dat geldt overigens alleen voor mannen.
De mitochondriale Eva kwam vanzelf ook ter sprake. Het is buitengewoon interessant om van deze nieuwe ontwikkelingen en technische mogelijkheden weer eens bijgepraat te worden.

U zult begrijpen dat hier nog veel meer over te vertellen valt, meer dan ik kan doen. Het is niet altijd even makkelijk te volgen voor iemand biologie na 3 HAVO heeft laten vallen.

Opmerkelijkste quote: ieder mens begint als vrouw in de baarmoeder totdat er op een gegeven moment een knop wordt ingedrukt waardoor het embryo zich ontwikkelt tot man.

Meldt u aan voor de cursus Fotografie

In september 2009 start een cursus fotografie. U gaat aan de slag met het kijken en vergelijken van oude en nieuwe foto’s.
Wat vertellen historische foto’s ons over het verleden? Welke hedendaagse (digitale) foto’s zijn waardevol om te bewaren, welke invloed heeft de moderne digitale fotografie op de toekomst van het archief? Ook gaat u zelf foto´s maken die door een professionele fotograaf besproken worden.
Niet alleen de cultuurhistorische waarde van een foto wordt in deze cursus belicht. Tevens krijgt u demonstratie en uitleg over de materiële verzorging en (digitale) archivering van uw foto’s en als slot laten we zien wat de invloed van bewerkingsprogramma’s is op uw foto’s.

Dagdeel: donderdagavond
Aantal bijeenkomsten: 7
Data: 10 september, 17 september, 24 september, 1 oktober, 8 oktober, 15 oktober en 22 oktober
Tijd: 19.00 tot 21.30 uur
Docenten: Jan Stads, Drs. Astrid de Beer en Jef van Gils
Kosten: € 145,50

Meldt u aan voor de cursus Oud Schrift

Wie historisch onderzoek wil doen in een archief, zal regelmatig in aanraking komen met oud schrift. Het lezen van oude teksten in handschrift (ook wel bekend als paleografie) is te leren tijdens deze cursus die loopt van oktober 2009 tot februari 2010. In deze cursus oefent u het lezen van oude handschriften en Nederlandstalige teksten uit de veertiende tot en met de achttiende eeuw, zoals notulen, verkoopakten en testamenten.

Dagdeel: donderdagavond
Aantal bijeenkomsten: 10
Data: 1 oktober, 15 oktober, 5 november, 19 november, 3 december, 17 december, 7 januari, 21 januari, 4 februari en 18 februari
Data: Tijd: 19.00 tot 21.00 uur
Docenten: Drs. Astrid de Beer, Drs. Isabelle Heyvaert, Luud de Brouwer
Kosten: € 153,70

Stap in de Arena van het Varend Erfgoed 15 juli

De Reinwardt Academie en Erfgoed Nederland organiseren maandelijks een erfgoedbreed debat in Amsterdam. In samenwerking met Erfgoed Brabant worden een aantal van die debatten ook gevoerd in de provincie Noord-Brabant. Elke debat wordt ingeleid door een spreker. Vervolgens reageren twee referenten onder leiding van een voorzitter. Daarna is de arena aan de zaal.

Historische schepen: erfgoed of gebruiksgoed?
Wat maakt eigenlijk vaartuigen tot erfgoed? Bestaat er een conflict tussen het gebruik van vaartuigen en de materiële integriteit? Welke criteria van authenticiteit leg je aan bij dit mobiele erfgoed? Wat kan een bijdrage leveren aan het behoud en het toegankelijk maken van varend erfgoed: beschermend overheidsbeleid, historische havens, een toegankelijk Register Varend Erfgoed?

Inleiding
Martine van Lier
Andragoloog en bedrijfskundige, vice-voorzitter van de Federatie Oud Nederlandse Vaartuigen, senior adviseur cultureel erfgoed. Houdt van cultuurfestivals en woont in een historisch schip

Referenten
Rein Schuddeboom (onder voorbehoud)
Rein Schuddeboom is sinds 1980 eigenaar van maritiem erfgoed, en sinds 2002 betrokken bij Het Havenmuseum en sinds 2004 directeur. Lid AB Federatie Oud Nederlandse Vaartuigen, bestuurslid van Mobiele Collectie Nederland met sind kort als taak het Nationaal Register Mobiel Erfgoed.

Ben Kokkeler
Expert op het gebied van informatisering en digitalisering in het onderwijs en de culturele sector. Vanuit BMC trekt hij samenwerkingsprojecten met groepen erfgoedinstellingen en science centra. In die projecten is het centrale doel haalbare vormen van toepassing van ict, internet en social media te ontwikkelen. Toepassingen die het publiek beter betrekken bij collectieontsluiting, die samenwerking en binnen musea en tussen erfgoedinstellingen ondersteunen, die nieuwe vormen van educatie mogelijk maken

Voorzitter
Léontine Meijer - van Mensch
Docent Theoretische museologie aan de Reinwardt Academie. Daarvoor werkte ze als projectcoördinator van de Europa Fellows II Onderzoeksschool aan Collegium Polonicum in Slubice (Polen) en als universitair docent Cultuurbeheer en museumkunde aan de Europa-Universitaet Viadrina in Frankfurt a/d Oder.

Overige informatie
Aanvang
Deelname is gratis. U dient zich wel aan te melden via de website van Erfgoed Nederland. De avond begint met een stadswandeling langs de Piushaven om 19.30 uur, verzamelen bij het stadsarchief. De avond eindigt om 22.30 uur met aansluitend een borrel.

Route
Auto
Vanuit de richting Eindhoven, Den Bosch en breda: Afslag Tilburg-Hilvarenbeek nemen, richting Tilburg volgen, u komt op de Ringbaan-Oost; de weg vervolgen, over een brug over het kanaal, meteen na die brug gaat u linksaf de St. Josephstraat in en houdt rechts aan. U volgt deze straat totdat u aan uw linkerhand de fabrieksschoorsteen van BEKA ziet staan. Vóór de schoorsteen linksaf Kazernehof in. U rijdt dan recht op het RA Tilburg af, een laag, wit gebouw.

Vanuit de richting Waalwijk: Als u Tilburg binnenkomt bij de rotonde linksaf de Ringbaan-Noord op. U volgt deze weg, die overgaat in de Ringbaan-Oost. Wanneer u na ca. 4 km. onder een spoorviaduct bent gereden, gaat u de vierde straat (direct voor een brug over het kanaal) rechtsaf de St. Josephstraat in. U volgt deze straat totdat u aan uw linkerhand de fabrieksschoorsteen van BEKA ziet staan. Vóór de schoorsteen linksaf Kazernehof in. U rijdt dan recht op het RA Tilburg af, een laag, wit gebouw.

Openbaar vervoer
Het Regionaal Archief Tilburg is bereikbaar per bus met lijnen 2, 3, 11, 142 en 143, uitstappen op de halte Heuvelring. Vanaf de Heuvel nog ongeveer 5 minuten lopen.

Te voet vanaf het station
Station-centraal uitlopen, Spoorlaan oversteken, linksaf Spoorlaan volgen tot aan grote kruising, rechtsaf de Heuvelring inlopen, doorlopen tot aan Hotel Mercure, hier linksaf, oversteken, Heuvel inlopen, rechts aanhouden; Heuvel gaat over in St. Josephstraat. Aan uw rechterhand ziet u een fabrieksschoorsteen met BEKA erop. De straat daarna rechts inlopen. U loopt recht op het Regionaal Archief Tilburg af, een laag, wit gebouw. Totaal ca. 15 minuten lopen.

Parkeren
De gehele omgeving van het archief bevindt zich in parkeerzone. U kunt parkeren in de nabij gelegen parkeergarage.

Contactpersoon
Amber van Schagen, +31(0)20 715 58 42
Petra Robben 013 54 94 565
petra.robben@mommerskwartier.nl

Aanwinst - Archief in weer en wind

Kees de Bont werd op 3 augustus 1931 in Tilburg geboren. Hij verzamelde sedert eind 1953 als hobby de weergegevens van Tilburg. Vele schriftjes schreef of tikte hij vol met aantekeningen. Aanvankelijk noteerde hij alleen gegevens over temperatuur en neerslag en wat bijzonderheden over de dag, maar later registreerde hij meer details zodat hij ook gemiddelden per dag, seizoen en per jaar kon berekenen.

Zijn hobby groeide uit tot een passie en hij kreeg meer bekendheid dankzij zijn weerpraatjes voor diverse lokale omroepen, zoals die van Alphen, Baarle-Nassau, Dongen en Geertruidenberg. In 2004 was hij al ruim 50 jaar als amateurweerman actief. Dit feit was voor Omroep Brabant aanleiding een 20 minuten durende televisiereportage te maken en uit te zenden.

Hierdoor vernam Regionaal Archief Tilburg van het bestaan van zijn weerarchief en in 2005 werd overeengekomen dat het archief na zijn dood naar het archief zou worden overgebracht. Na een kortstondig ziekbed is “Kiske” de Bont op 27 september 2008 overleden. Onlangs werd het archief door een neef van Kees de Bont overgedragen.

Zaterdagactiviteit 11 juli - lezing over Genealogie en DNA

Wie was de eerste moeder?
Tussen een moeder en een kind bestaat een sterke band. Toch wordt in het traditionele stamboom-onderzoek vaak weinig aandacht aan de moeders besteed. Tijd om deze moederslijnen in de genealogie eens te belichten!

Op zaterdag 11 juli geeft Toon van Gestel een lezing over dit onderwerp in Regionaal Archief Tilburg. Moederslijnen kunnen onderzocht worden met archiefonderzoek, maar daarnaast kan dat onderzoek ook via DNA lopen. Uitgebreid DNA-onderzoek leidde naar een eerste vrouw in een gemeenschappelijke lijn van moeder op kind, die alle mensen van nu met elkaar verbindt.

Toon van Gestel geeft uitleg over deze eerste vrouw, ‘Zwarte Eva’, en haar nakomelingen. Hij ontrafelt daarnaast ook verschillende andere moederslijnen, die een bijdrage hebben geleverd aan de oplossing van raadsels in de koninklijke families van Europa.

Toon van Gestel was leraar biologie, waarvan 10 jaar aan het Tilburgse Theresialyceum. Genetica of erfelijkheidsleer was daarbij zijn specialiteit. Al geruime tijd is hij genealogisch actief. Als lid van de landelijke projectgroep Genetische Genealogie combineert hij beide activiteiten. Hij is een van de auteurs van ‘Zonen van Adam in Nederland’.

Het programma van zaterdag 11 juli ziet er als volgt uit:

10.00 – 10.30 Inloop en koffie/thee
10.30 – 11.30 Lezing van Toon van Gestel
11.30 – 12.45 Mogelijkheid tot stellen van vragen
12.45 – 16.00 Onderzoekerscentrum open voor eigen onderzoek

Bent u geïnteresseerd? Meldt u dan aan via info@regionaalarchieftilburg.nl, het aantal plaatsen is beperkt.

Subsidie Erfgoed van de Oorlog toegekend

Eind juni werd bekend dat Regionaal Archief Tilburg, instelling van stichting Mommerskwartier subsidie heeft gekregen van het Ministerie van VWS in het kader van Erfgoed van de Oorlog. Samen met de al eerder ontvangen subsidie eind vorig jaar betreft het een bedrag van totaal 122.000 euro.

Het aantal direct door de Tweede Wereldoorlog getroffenen zal in de nabije toekomst sterk afnemen. Daarmee komt op termijn ook een einde aan de ondersteuning door de rijksoverheid van organisaties van oorlogsgetroffenen en begeleidende instellingen. Het programma Erfgoed van de Oorlog is een eenmalige en tijdelijke impuls om belangrijk materiaal uit en over de Tweede Wereldoorlog te behouden en het gebruik van dit materiaal te stimuleren. De overheid wil het mogelijk maken dat reflectie op de periode ’40 –’45 en de gevolgen daarvan kan blijven plaatsvinden aan de hand van het meest waardevolle erfgoedmateriaal. Daarbij is belangrijk dat unieke materialen en verhalen uit de Tweede Wereldoorlog behouden blijven. Als het materiaal bewaard blijft en voor iedereen goed toegankelijk is, kunnen mensen een eigen beeld vormen over de Tweede Wereldoorlog.

Al vele jaren staan de Tilburgse oorlogsslachtoffers online op de website. Allerlei mensen, van nabestaanden tot onderzoekers, hebben deze gegevens aangevuld met nieuwe feiten en/of fotomateriaal.
Door relaties (links) te leggen tussen de verschillende bronnen, kleuren zij het verhaal van de slachtoffers en de gebeurtenissen. De digitaal verbonden bronnen verrijken de informatie en er ontstaan nieuwe verbanden en inzichten in het bronmateriaal. Zo ontstaat toegevoegde waarde voor het gedigitaliseerde materiaal. Daarnaast kan er voor allerlei doelgroepen relevante informatie worden samengebracht, geïllustreerd en bewezen door het gelinkte bronnenmateriaal.
Bovendien biedt dit de gelegenheid om ook de slachtoffers van andere gemeenten in ons werkgebied op soortgelijke wijze te publiceren.

Door het gebruiken van zogenaamde Web 2.0 tools kunnen gebruikers zelf met het materiaal aan de slag gaan, commentaar leveren, aanvullingen en suggesties geven of zelf verbanden leggen tussen verschillende bronnen. Deze interactiemogelijkheden maken het bronnenmateriaal nog beter toegankelijk en beschikbaar. Door een uitgebreide inhoudelijke toegankelijkheid kan een (wetenschappelijk) onderzoeker het gedigitaliseerde bronmateriaal integraal doornemen en onderzoeksvragen beantwoorden.

De archieven en collecties, waarvoor subsidie is verkregen, zullen worden gedigitaliseerd en dit betreft:
- Ego-documenten 1940-1945
- Geluidsbanden en cassettes
- Luchtbeschermingsdiensten Tilburg en Oosterhout
- Persoonlijke archieven 1940-1945
- Wederopbouwarchieven

Dit alles is een prachtige kans voor het Regionaal Archief Tilburg om archiefmateriaal op een innovatieve manier onder de aandacht te brengen van mensen en vooral, om ze er iets mee te laten doen.

[Foto 013160 uit de fotocollectie van het Regionaal Archief Tilburg met de verwoestingen aan de NS-werkplaats in 1944]

Ooggetuigen aan het woord

Op 29 maart 1982 brak er brand uit in het centrum van Dordrecht. De panden stonden midden in het winkelgebied van de Voorstraat en de Visstraat. Het was al snel een enorme brand waardoor ook veel aangrenzende en tegenoverliggende panden werden bedreigd. De brandweer van Dordrecht werd bijgestaan door de korpsen van omliggende plaatsen. Voor Dordt was het de brand van de eeuw.


In 2007, 25 jaar na de brand, heeft Thijs Blom er een documentaire over gemaakt waarin verschillende ooggetuigen aan het woord komen.

In het Nationaal Brandweermuseum wordt zaterdag 11 en op zondag 12 juli 2009 de documentaire vertoond en daarna vertellen ooggetuigen over hun persoonlijke ervaringen. Zaterdag drie brandweermannnen: Herman Klerk, Peet Megens en Ad Molenschot en zondag oud-brandweerman Bram Zijderveld.

In het weekend van 11 en 12 juli is bovendien een oude Dordtse brandweerauto in het museum te zien: De Faun, bouwjaar 1927.


Het Brandweermuseum is een museum dat voor een groot deel draait op inzet van vrijwilligers. Dat zij tijdens dit weekend werken met ooggetuigenverslagen van een brand uit de jaren ´80, samen met een film daarover, is interessant. Tijdens een cursus van ANNO, hoorde ik ervaringen vanuit het Watersnoodmuseum, waarbij publiek in gesprek kon gaan met ooggetuigen. Er ontstonden heel interessante gesprekken. Een bijzondere manier van het benaderen van historische gebeurtenissen!


Nadere informatie via e-mail brwmuseum@planet.nl

of per telefoon 0181 314479.

Nationaal Brandweer Museum, Industriehaven 8, 3221 AD Hellevoetsluis

www.nationaalbrandweermuseum.nl