Een verrijking voor de architectuur in Tilburg.Zeventig jaar lang werkte Noud Heerkens als architect. Hij overleed in 2009 en liet een enorm oeuvre na van ruim vierduizend projecten in Brabant. De familie Heerkens heeft besloten een selectie van dit bijzondere archief over te dragen aan Regionaal Archief Tilburg. Op donderdag 24 november is de overdracht een feit en krijgt de papieren nalatenschap van Heerkens een nieuw onderkomen.
Architect Noud Heerkens bouwde en verbouwde duizenden woningen, boerderijen, bedrijfspanden, zorginstellingen en scholen in Tilburg en wijde omgeving. Heerkens was een architect die de mens centraal zette in zijn ontwerpen. In het archief wat aan het Regionaal Archief Tilburg wordt overgedragen neemt de sociale woningbouw dan ook een prominente plaats in. Een paar bekende gebouwen van Heerkens zijn de Andreasschool (destijds St. Pascalisschool) aan het Lourdesplein, woningen aan de Ringbaan Oost en Veldhovenring, het voormalig tehuis voor dak- en thuislozen ‘De Klinkert’ en basisscholen in de wijken het Wandelbos en´t Zand.
Heerkens volgde de Ambachtsschool en de Academie voor Beeldende en Bouwende Kunsten in Tilburg. In 1933 zette hij als 18-jarige zijn eerste ontwerp op papier voor woningen aan het Columbusplein in Tilburg. In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde de aannemerij Heerkens van Bavel eigen woningen waar Noud Heerkens de ontwerpen voor maakte. Direct na de oorlog begon de periode van de wederopbouw. Het was de tijd waarin Heerkens zowel binnen als buiten Brabant honderden standaardwoningen bouwde. Een eenvoudige koopwoning die voldeed aan alle eisen van het moderne wonen maar toch betaalbaar was. Uit deze tijd dateren ook zijn vele landarbeiderswoningen en wederopbouwboerderijen.
Heerkens was niet alleen actief als architect. Hij had ook een grote maatschappelijke betrokkenheid. Met veel energie en enthousiasme zette hij zich in voor diverse verenigingen zoals de verkennerij, de Vincentiusvereniging en de Monumentencommissie. Op latere leeftijd was hij actief lid van de BNA (Bond van Nederlandse Architecten). Hij was één van de eerste leden in de Wijkraad Binnenstad en toonde zich fel voorstander van het behoud van de Broekhovense kerk. Heerkens zag het belang van de relatie tussen nieuwbouw en de bestaande omgeving. Hij luisterde naar mensen, hield stadsontwikkelingen in de gaten en klom in de pen als hij vond dat het beter, menselijker kon.
Zowel op politiek, sociaal, architectonisch als bouwkundig gebied had Heerkens een grote interesse en toonde zich gevoelig voor nieuwe ontwikkelingen. Hij bewaarde en archiveerde veel, rangschikte documenten, artikelen, interviews en knipsels. Voorvoelde hij dat zijn werk in de toekomst van waarde zou zijn?
Bij zijn dood besloeg het archief meer dan 120 meter aan documenten, bouwtekeningen, verslagen, boekjes, mappen en plannen. De familie was in eerste instantie verwonderd over de veelheid en diversiteit. Om een goed oordeel te krijgen over de waarde van het archief, werden deskundigen uit verschillende disciplines geraadpleegd. Een kunsthistoricus, een oud-archivaris, een architect en mensen uit de beeldende en monumentale kunst bogen zich over het archief.
Zij constateerden dat het archief een periode van 70 jaar bestreek en maatschappelijke ontwikkelingen in de 20e eeuw nauwgezet weerspiegelt zoals de crisis, wederopbouw en toegenomen welvaart. Maar ook specifieke ontwikkelingen zoals die binnen de stedenbouw, de ruimtelijke ordening en innovaties in de bouwpraktijk zijn goed zichtbaar in het archief. Zij kwamen tot de conclusie dat de cultuurhistorische waarde ervan groot is.
Na het eerste contact met de gemeentearchivaris en Regionaal Archief Tilburg zette de familie Heerkens zich aan de taak om het archief klaar te maken voor de overdracht. Er werden selecties gemaakt en gedetailleerde inventarissen geschreven. De overdracht aan Regionaal Archief Tilburg bedraagt 15 meter aan archiefmateriaal. Hierin zitten uiteraard vele bouwtekeningen, maar ook het persoonlijk archief, wat een weerslag geeft van Heerkens’ maatschappelijke betrokkenheid.
Na twee jaar samenwerking is de overdracht op 24 november 2011als een slotakkoord voor de familie Heerkens. Voor het archief met de vele onderzoekers is dit het begin van het ontdekken van een schat aan informatie.
De inventaris van het archief Heerkens is vanaf 24 november te vinden via de databank op
www.regionaalarchieftilburg.nl.
Bekijk hier meer foto´s
Foto´s van Monica Vanhercke, behalve portret Noud Heerkens, die is gemaakt door Gemma van Linden.
Zelfs met de toegangen op de bouwvergunningen alleen kunt u al een zekere bewonersgeschiedenis per perceel opstellen. U vindt deze op de website van het Regionaal Archief Tilburg onder de tab 'Archieven & Inventarissen'. En wilt u uw onderzoek combineren met een onderzoek in de plaatselijke krant, ook dat is mogelijk. Het Weekblad van Dongen van 1922 tot 1976 is ook beschikbaar. 
