Nieuwe publicatie over De Hondsberg in Oisterwijk

De Hondsberg

Het pedalogisch instituut De Hondsberg in Oisterwijk geniet landelijke bekendheid. Misschien kent u het instituut door de televisieserie De Kinderen van De Hondsberg van filmmaker Roel van Dalen uit 1998 en 2011 ?
De Hondsberg werd opgericht in 1961 om kinderen met lichamelijke en geestelijke afwijkingen medisch-psychologisch te kunnen onderzoeken. Nu is De Hondsberg een observatiecentrum voor kinderen en jongeren met een lichte, matige dan wel ernstige verstandelijke beperking, waarbij sprake is van (zeer) complexe gedragsproblemen en/of psychiatrische problematiek. Frits van Dooren, nazaat van de Tilburgse burgemeester Martinus van Dooren, werkte er 33 jaar. Na zijn afscheid in 2003 startte hij samen met zijn vrouw Rineke een ware zoektocht in landelijke archieven om de geschiedenis van De Hondsberg te kunnen vertellen.

Boek

Op 20 juni jl. vond de presentatie plaats van het boek Op den hondsberg, de mannen van weleer in de grote villa op de Hondsberg, in het bijzijn van de directrice Annemiek van Latum, oud-burgemeester Ivo Kortmann en gedeputeerde Johan van den Hout. Frits van Dooren lichtte zijn zoektocht toe. De oudste vermelding over de Hondsberg dateert uit het jaar 1461. Gedurende periode 1806-1912 woonden er adellijke families Van Spaen, Van Lynden van Lunenburg, Van Swinderen en Van der Feltz. 1912 vormde een belangrijk keerpunt in de geschiedenis, bos en ven wordt natuurmonument. Het andere belangrijke markeerpunt vond plaats in 1961, de transformatie tot de huidige bestemming.  In het boek wordt de geschiedenis tot in detail geschreven. De omslag van het boek toont een kadasterkaart uit 1912, waarbij alle grondeigenaren in verschillende kleuren worden weergegeven. Hierbij was natuurlijk de hulp van Wim de Bakker onontbeerlijk.

Het boek Op den Hondsberg, de mannen van weleer telt 260 pagina’s, is rijk geïllustreerd  en is verkrijgbaar door een mail te zenden aan frits@van-dooren.nl.

Brabantse natuuridylle uit de jaren zeventig

 

Loonse en Drunense duinen

In de jaren 1971, 1972 en 1973 maakte John Lamet (1932-2009) zwart-wit foto's in het Hart van Brabant, Tilburg, Loon op zand, Hilvarenbeek en Oisterwijk. Hij woonde in Den Haag en bezocht deze omgeving vaak, waar hij in die tijd rondstruinde met zijn rolleiflex. Rondstruinen is een goede benaming als je aan zijn liefde denkt voor de natuur, die in zijn foto's tot uitdrukking komt. Via journalist Joep Eijkens kwam het Archief in contact met zijn broer Ton Lamet, die dit album al die jaren had bewaard. Als je naar de foto's kijkt, waardeert Eijkens Lamet terecht de bijzondere kwaliteiten van deze amateurfotograaf (link naar Cubra). We nemen dit album van de verloren gegane wereld van slechts 38 jaar geleden graag in onze collectie op. Oordeelt u zelf op grond van deze foto's.

Dierenparkje

Vrijthof Hilvarenbeek

Vrijthof Hilvarenbeek

Wandelen en dwalen langs de Oisterwijkse vennen

Oisterwijk is van oudsher een toeristische trekpleister. Het wandelen langs de vennen in de natuurgebieden was en is een geliefde vrijetijdsbesteding, zoals prachtig verwoord in de uitgave 'Ge wordt geïnviteerd naar Oisterwijk' te komen. Het Archief ontving onlangs twee oude wandelkaarten uit 1933 en een uit 1941.

Fragment van de kaart uit 1933

De wandelkaart uit 1933 (link) bevat ook promotie. Routes naar het Kolkven, Voorste Goorven, Witven, Van Escheven, Staalbergven, Belversven zijn duidelijk aangegeven.

De reclame uit die tijd op de achterzijde van de kaart is illustratief voor die tijd. Pension Lissabon aan de Heisteeg naast het Essche Ven heeft een uitstekende keuken. Hotel café restaurant De Nederlander op de hoek Stationsstraat/ Lind van uitbater M. van Velthuijsen heeft een autogarage. Winkelier Fassaert aan De Lind verkoopt naast fijne bonbons ook medicinale wateren. Hotel Adriaan Poirters aan de Dorpsstraat 37 heeft een gezellige keuken. Groot Speyck is ook geschikt voor grote gezelschappen.

Suikerzakje Adriaan Poirters

Vrijwel tegelijkertijd bereikte ons een kaart uit jaar 1941, vervaardigd door Drukkerij en Boekhandel Oisterwijk.

Fragment van de kaart uit 1941

Deze kaart beperkt zich tot de topografie, zonder reclame van de pensions. Zelfs de Israëlitische begraafplaats wordt in 1941 nog vermeld. Om de kaart in het geheel te zien kunt u op deze link klikken.

Veel is in vijfenzeventig jaar veranderd in het 800 jarige Oisterwijk, maar niet de schoonheid van de vennen in de natuur.

Nieuw boek over Oisterwijkse natuur en toerisme

Op dinsdagmiddag 22 november presenteerde Stichting Kwartier van Oisterwijk hun nieuwe boek over Oisterwijk getiteld: 'Ge wordt geïnviteerd naar Oisterwijk te komen'. Geschiedenis van natuur en toerisme in Oisterwijk.
Dit boek is deel 4 van de Oisterwijkse Historische Reeks. Het project startte in 1997 en heeft door allerlei oorzaken lang geduurd. Maar nu ligt er een kloek boek, in full colour uitgegeven. Het is een prachtige uitgave geworden.
Een team van schrijvers, onder eindredactie van Theo Cuijpers, heeft in al die jaren stukje bij beetje de geschiedenis van het toerisme in Oisterwijk op papier gesteld. Daarvoor was veel archiefonderzoek nodig. Het archief van Natuurmonumenten is daarvoor vele maanden verhuist van Stadsarchief Amsterdam naar Regionaal Archief Tilburg. Dat was voor de onderzoekers natuurlijk veel makkelijker bereikbaar om de vele archiefstukken door te nemen en relevante informatie over te nemen.

Het eerste exemplaar werd uitgereikt aan burgemeester Hans Janssen die in zijn dankwoord nog eens memoreerde dat natuur en Oisterwijk een sterk verbond hebben en in het verleden ook hadden. De welvaart van het dorp is voor een belangrijk deel te danken aan de toeristische waarde van de bossen en vennen. Het toerisme in Oisterwijk gaat terug tot het midden van de 19de eeuw. De schaal waarop er toen werd gerecreëerd was natuurlijk een stuk kleiner dan heden ten dage. De groei van het recreatief gebruik van de bossen en vennen, de strijd om het grondgebruik tussen landbouw, stedebouw en natuurmonumenten, al deze aspecten komen aan bod in dit boek.

Theo Cuijpers nam afscheid van het schrijversteam dat verder bestond uit Wim de Bakker, Frans Kapteijns, Louis Nouws, Ad van den Oord en Lambert Winkelmolen. In zijn afscheidswoord schetste Theo uitgebreid de lange wordingsgeschiedenis van het boek. Hij roemde de Oisterwijkse natuur en beschouwde dat als het meest onderscheidende element van Oisterwijk als gemeente.

Het is een prachtig geïllustreerd boek geworden met een mooie balans tussen authentieke, meestal zwart-wit, foto's en recentere kleurenfoto's. Regionaal Archief Tilburg heeft ook enkele foto's uit zijn collectie bijgedragen aan dit boek. De uitgave bevat ook een dvd met een aantal historische toeristische plattegronden van Oisterwijk en een paar films over de natuurgebieden waarvan er ook een uit de collectie van het archief komt.

Het boek is o.a. te verkrijgen via de webstie van Stichting Kwartier van Oisterwijk.