Predikanten en lidmaten te Loon op Zand

DTB 13 van Loon op Zand bevat trouwinschrijvingen van 1679-1786 en doopinschrijvingen van 1684-1810 van de Nederduits-Gereformeerde gemeente. Maar de vlag dekt niet helemaal de lading: in dit DTB bevinden zich ook een lijst van predikanten en een lidmatenlijst.
De predikantenlijst bevindt zich voorin het doopgedeelte van DTB 13:

Deze lijst noemt de volgende predikanten:

Johannes Verwiel bevestigd tot predikant 10 september 1684

J. de Roij bevestigd 15 april 1696

Laurens Verster de Balbian bevestigd 11 mei 1732, vertrokken naar Oisterwijk 1736

Cornelis Boom bevestigd 27 oktober 1737 vertrokken naar Dongen 23 april 1752

Johannes Hendrikus van der Houwen bevestigd 12 november 1752 vertrokken naar Nieuw-Beierland 23 augustus 1761

Johannes van Roijen bevestigd 9 mei 1762

Nà de doopinschrijving van 1 september 1697 is een ongedateerde lidmatenlijst ingeschreven:

Uit de spaarzaam genoemde data in deze lijst valt op te maken dat deze is aangelegd vóór 1687 en doorloopt tot kort nà 1725.

Tussen de 18e eeuwse doop- en trouwinschrijvingen wordt steeds de bevestiging van een nieuwe predikant ingeschreven, zoals vóór de doopinschrijving op 17 mei 1732:

Een soortgelijke inschrijving vindt plaats bij het huwelijk op 25 mei 1732.

In 1737 is Loon op Zand voor een groot gedeelte van het jaar zonder predikant. Dopen en huwelijken gaan echter gewoon door. Op 30 juni 1737 is volgens de lijst gehouden door de kerkenraad gedoopt staande de vacature:

Ook vinden er vanaf 1 augustus 1737 nog enkele huwelijken plaats tijdens de vacature:

De eerste ondertrouw nà de vacature wordt op 9 november 1737 voltrokken door de nieuwe predikant Boom, zijn eerste doop verrichte hij op 3 november 1737.

Booms opvolger Johannes Hendrikus van der Houwen deed zijn eerste doop op 19 november 1752:

Eén dag eerder was er de eerste ondertrouw.

Johannes van Roijen had zijn eerste ondertrouw op 22 mei 1762 en zijn eerste doop op 8 augustus 1762.

Waarom heet Tilburg Tilburg ?

De collectie van de Tilburgse wetenschapper en leraar Jan F.D. Blöte is uitgebreid met bijzondere documenten.

We moeten hiervoor terug naar de jaren dertig. Jan Blöte, geboren in Leiden op 15 december 1853, trouwde in augustus 1885 met de Tilburgse Johanna Maria Krever (1853-1932). Uit het huwelijk werden in Tilburg vier kinderen geboren: Richard, David, Johannes en Sabina. Slechts de dochter zou de beide ouders overleven. Het gezin woonde op de Bosscheweg, nu Tivolistraat. Blöte werd leraar op de Rijks-HBS Willem II en had grote belangstelling voor de Graalliteratuur. Hij publiceerde in binnen- en buitenland.

Eén wetenschappelijk werk is niet bekend en is ook niet meer uitgegeven. Het betreft zijn studie over de plaatsnaam Tilburg. Met het manuscript in handen realiseer je je des te meer hoe meer eenvoudig met de intrede van de personal computer het verwerken van teksten is geworden. Eerst een studie op kaartjes van bronnen, dan de verwerking tot het concept tot het product, het netexemplaar. Het niet uitgegeven manuscript was in een boekenkast opgeborgen en kwam via een schenker, die onbekend wenst te blijven, in het bezit van het Regionaal Archief Tilburg.

Blöte begint zijn studie met de volgende zin: De beteekenis van Til in de plaatsnaam Tilburg in Noord-Brabant heeft tot vele gissingen in willekeurige duidingen aanleiding gegeven. In hoofdstuk 3 onderzoekt hij het deel burg van de naam. Zijn these is dat Tilli een Gallische plaatsnaam zou zijn en een afleiding is van de oorspronkelijke naam Tilliacum.

De studie, waarschijnlijk op schrift gesteld rond 1933, kan nu via het Regionaal Archief Tilburg verder bestudeerd worden. Dit is met recht een onontdekte schat te noemen.

Het begraafboek van Hilvarenbeek vertelt

Op 4 oktober 1805 werd een ordonnantie eener belasting op het regt van successie, alomme in het Bataafsch Gemeenebest in te vorderen, afgekondigd.
Deze ordonnantie is als voorloper van de burgerlijke stand te beschouwen, voor wat betreft de registratie van overledenen.
Artikel 24 van deze ordonnantie bepaalde o.a.:
Alle lijkbezorgers, ofte die in eenig Sterfhuis het toezigt over de begrafenis hebben, zullen aan het plaatselijk bestuur, waaronder het sterfhuis behoort, ofte aan den geenen die door hetzelve bestuur daartoe zal zijn aangewezen, alvorens het lijk begraven worde, opgeven den naam, ouderdom en preciselijk aangewezen woonplaats van den overledene, mitsgaders, of dezelve gehuwd dan ongehuwd, met of zonder kinderen of verdere descendenten, uit een of meerdere huwelijken nagelaten, overleden zij. De volledige gedrukte ordonnantie is aanwezig in toegang 2100: Dorpsbestuur van Alphen, inv. nr. 28.

De ambtenaar die verantwoordelijk was voor de registratie werd gequalificeerde genoemd. Van een aantal gemeenten in het werkgebied van Regionaal Archief Tilburg zijn deze overlijdensregistraties bewaard gebleven, waaronder die van Hilvarenbeek (DTB 24).








Hierna volgen enige voorbeelden van inschrijvingen uit dat DTB, waarbij zal blijken, dat soms de gegevens die vermeld worden, uitgebreider zijn dan die in de latere registers van overlijden bij de burgerlijke stand.



Op 14 april 1806 is overleden het kind van Bart Baaijens met name Anna Maria geboren te Lage Mierde, oud eenen dag:

Op 15 augustus 1806 overleed: Petronella van Rooij, huisvrouw van Coenraad van Diessen, nalatende 3 voorkinderen (d.w.z. kinderen uit een eerder huwelijk)

Op 20 december 1806 overleed: Huibert de Brouwer, nalatende van zijn eerste huwelijk een kind, van zijn tweede een kind, bij zijn derde vier kinderen (zo uitgebreid is de burgerlijke stand niet):

Op 17 november 1807 overleed: Pieter van Gils zone Jan oud 3 minuten!!:

Op 22 december 1807 is overleden: Hendrikus Hend. de Brouwer, oud circa veertien dagen en (jawel!) ongehuwd:

Op 5 juli 1810 overleed Maria Cornelis Dommelen, oud twee minuten:

Sisyfusarbeid van Hilvarenbeek is voltooid

Begin maart 2012 werd de Archiefwet in de Tweede Kamer besproken(Link). Door de leden van de CDA fractie werd opgemerkt dat er alsmaar meer informatie wordt gegenereerd die moet worden gearchiveerd, waardoor hier gesproken kan worden van een klassiek voorbeeld van sisyfusarbeid. Met de term sisyfusarbeid wilden de leden duiden dat het op orde brengen van overheidsinformatie een onbegonnen werk is. Net als je het op orde hebt, komt er weer zo'n hoeveelheid werk bij dat het lijkt alsof er niets is gedaan. Sisypfus was een figuur uit de Griekse oudheid, die in de onderwereld veroordeeld werd een zwaar rotsblok tegen een steile berg op te wentelen. Zodra de rotsblok de top bereikte rolde die weer een stuk naar beneden.
In 2001 is de gemeente Hilvarenbeek gestart om de archieven van de voormalige gemeenten Diessen en Hilvarenbeek tot 1996 te laten bewerken. Besloten werd een medewerker van de gemeente bij het Regionaal Archief Tilburg te detacheren. Gedurende die jaren werden er door hard werken steeds meer archieven toegankelijk, meter na meter. Eén van eerste resultaten was in 2003 de overdracht van het secretariearchief Hilvarenbeek 1935-1970. Voorts werd een arbeidsintensief project aangepakt om alle bouwvergunningen opnieuw te ordenen. Missende bouwvergunningen van objecten zijn weer vindbaar. In 2005 werd opnieuw een inschatting gemaakt van de uren die nodig waren om de vele meters archiefmateriaal toegankelijk te maken. In 2007 werd een deelproject zichtbaar, de bouw- en Hinderwetvergunningen van Hilvarenbeek werden in beheer overgedragen, in 2010 gevolgd door die van Diessen. Om vaart achter de overdracht te zetten, werd besloten ook nog een archiefbewerkingsbureau in te schakelen om de gestelde deadline op 1 maart 2012 te kunnen halen. Nu zijn ook de archieven van de gemeentebesturen Hilvarenbeek en Diessen tot 1996 voor het publiek raadpleegbaar.De 'steen' van de enorme klus tot 1996 is de berg opgerold en rolt niet meer terug.

Op woensdag 21 maart werd officieel de gehele overdracht bekrachtigd door de burgemeester R. Palmen en de gemeentearchivaris Yvonne Welings. De bestanden zijn te raadplegen via de website van het Regionaal Archief Tilburg. Op sommige bestanden is wegens de wet bescherming Persoonsgegevens (WBP) een beperking van de openbaarheid gesteld.

De archiefwet bepaalt dat overheidsarchieven na 20 jaar moeten worden overgedragen aan de gemeentearchivaris. Over vier jaar is het al 2016, zouden die leden van de CDA-fractie in de tweede Kamer dan toch gelijk hebben dat het een sisyfusarbeid is?

Lees meer op de site van de gemeente Hilvarenbeek

Onderzoeksstage Turken in Tilburg bijna afgerond

Jetske van der Velden is student aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Vanaf januari vond haar stage plaats in Regionaal Archief Tilburg

Mijn stageperiode is bijna voorbij en de weken zijn omgevlogen! Deze laatste week ben ik bezig met het afronden van mijn onderzoeksverslag en schrijf ik een conclusie als antwoord op mijn hoofdvraag: Hoe gingen de gemeente Tilburg, de Tilburgers zelf en de Turken in Tilburg om met het onderlinge taalverschil vanaf de tijd dat de eerste Turken als gastarbeiders naar Tilburg kwamen?

Regionaal Archief Tilburg bleek veel uiteenlopende informatie te bevatten. Krantenartikelen, rapporten, boeken en ook veel beeldmateriaal dat ik kan gebruiken in een artikel voor het tijdschrift Tilburg over mijn onderzoek. Behalve het raadplegen van informatie uit het archief, heb ik ook vier mensen geïnterviewd. Dit was leuk om te doen omdat zij vaak dingen die ik in oude krantenartikelen had gelezen zelf hadden meegemaakt en er nog meer over konden vertellen. Een van de Turken die ik geïnterviewd heb, kwam in de jaren tachtig van de vorige eeuw vanuit Turkije naar Tilburg. Zijn ouders waren gastarbeiders en hijzelf raakte betrokken bij Turkse jongerenorganisaties. Hij ging ook Nederlandse les geven en werkte lange tijd in de volwasseneducatie. Het verhaal dat hij vertelde kon ik vergelijken met de informatie die ik zelf al gevonden had.

 

Ik kwam er tijdens mijn onderzoek achter dat in de loop van de tijd telkens andere Turkse groepen aandacht kregen vanuit de gemeente. In de jaren zestig en zeventig waren het de Turkse gastarbeiders, die hulp nodig hadden omdat ze allerlei formulieren en wetten niet begrepen en in de war raakten van de Nederlandse bureaucratie. Later kwamen Turkse vrouwen en kinderen meer in de aandacht, omdat er in het onderwijs niets voor Turkse kinderen geregeld was en de vrouwen te weinig participeerden in de samenleving. Onder andere het Centrum Buitenlandse Vrouwen is zich vanaf 1980 voor buitenlandse vrouwen gaan inzetten. Ook kwamen er allochtone onderwijsvoorlichters en een Turks jongerencentrum. Vanaf 2000 waren het vooral Turkse ouderen die extra aandacht kregen, omdat zij vaak nog steeds slecht Nederlands spraken en daardoor geïsoleerd raakten.

Tegelijkertijd is de Turkse gemeenschap in Tilburg een hechte groep waarin nog veel aandacht is voor de eigen taal en cultuur. Turkse jongeren bijvoorbeeld spreken nog altijd Turks, terwijl Marokkaanse jongeren vaak alleen nog maar Nederlands kunnen. Volgens Kenan Baydar, die in de gemeenteraad van Tilburg zit, moeten zowel de autochtone Tilburgers als de Turken bedenken hoe ze vorm willen geven aan de multiculturele samenleving. De taal van het hart is hierbij belangrijk. Als beide groepen zich kwetsbaar opstellen en open staan voor elkaar, groeien de contacten die er nu al zijn uit tot iets moois.

Tilburgse Tuinstraat rond 1905

Gemeentearchivaris Rolf Hage van 's-Hertogenbosch verblijdde het Archief met een foto uit 1905 van de Tilburgse Tuinstraat.

Zijn verre voorganger Louis Pirenne heeft drie jaar geleden een autobiografie samengesteld, waarin de Tuinstraat een belangrijke rol speelt. De titel van de autobiografie luidt: De archivaris vertelt : Tilburgse en Bossche herinneringen . Zijn vader was een Belgische vluchteling, die zich tijdens de Eerste Wereldoorlog gedwongen zag naar Nederland te vluchten. De oud-archivaris groeide op in de Tuinstraat. Pirenne was een buurjongen van de bekende Tilburgse architect Jan van der Valk (1873-1961).
De foto is met een speciale techniek vervaardigd, de zogenaamde albuminedruk. Deze vooral in de negentiende eeuwse toegepaste techniek levert scherpe en heldere beelden op. De foto vormt dan ook een prachtige aanwinst van de Tuinstraat, die na honderd jaar nog steeds zo authentiek oogt.

Beeldonline Regionaal Archief Tilburg telt meer dan 100.000 foto´s!

Sinds februari 2012 bevat de collectie gedigitaliseerde foto´s van het RA Tilburg, opgenomen en toegankelijk gemaakt via Beeldonline, meer dan 100.060 digitale beelden.

Het betreft hier niet alleen Tilburgse foto´s, maar ook de collecties van de gemeenten waarvan archieven en collecties zijn ondergebracht bij het RA Tilburg.

De foto´s worden, na digitalisering, ontsloten en beschreven met behulp van vrijwillige medewerkers. Na beschrijving zijn de foto´s beschikbaar via Beeldonline en op naam of onderwerp doorzoekbaar.

Onlangs is de collectie tekeningen en aquarellen van Joh. Elsinga gedigitaliseerd, beschreven en toegankelijk gemaakt via Beeldonline. Over de aanwinst van deze collectie werd eerder geblogd door gemeentearchivaris mw. Welings.

Volg deze link voor de complete collectie Elsinga in Beeldonline

Een totaal andere collectie, recent beschreven en toegevoegd, bestaat uit de familiefoto´s van de Tilburgse families Van Dongen en Van Gool. Deze families zijn gerelateerd aan o.a. de familes Van Raak, Smarius en Hermans.Het zijn hoofdzakelijk familieportretten, met een enkele verenigingsfoto, gouden bruiloft en foto´s van de BBA.

 

Volg deze link voor de complete collectie Van Dongen-Van Gool in Beeldonline

Een verhuislustige jongedame

Het zal niet vaak gebeurd zijn, dat één en dezelfde persoon achtmaal op dezelfde pagina in een bevolkingsregister is vermeld. Een van de weinige personen waarbij dat gebeurd is, is Berta Appelt, geboren Ringenhain 24 december 1904.




Haar vader Heinrich Appelt, geboren 25 juli 1875 te Christiansau (Tsjecho-Slowakije) is op 19 oktober 1920 ambtshalve ingeschreven te Tilburg komend van Friedland (Bohemen). Hij is gehuwd, maar hij vestigt zich zonder vrouw en kinderen te Tilburg (bevolkingsregister Tilburg 1910-1920 deel 73 kaart 185). In het volgende register van 1921-1939 (deel 82 kaart 303) wordt vermeld dat hij in Christiansau in Bohemen is geboren. Hij verhuist op 17 mei 1923 naar deel 44 kaart 215. Zij echtgenote Anna Emma Elstner en twee dochters, onder wie genoemde Berta worden op die kaart op 14 mei 1923 ambtshalve ingeschreven komend van Friedland (Bohemen).




Dochter Berta blijkt een verhuislustige jongedame. Op 19 maart 1924 verhuist zij naar de Goirkestraat 159 en is dienstbode van beroep (deel 86 kaart 804). Op 29 april 1926 keert zij terug bij haar ouders, op 31 augustus 1926 verhuist zij naar Amsterdam, vanwaar zij op 10 december 1927 terugkeert. Op 30 september 1930 vertrekt zij wederom naar Amsterdam en keert op 10 december 1930 terug. Dan vertrekt zij op 17 juli 1931 naar Den Haag en keert vandaar op 20 januari 1932 terug. Op 9 juni 1932 vertrekt zij weer naar Amsterdam en keert op 3 december 1932 terug. Op 2 augustus 1933 vertrekt zij naar Den Haag en keert op 6 november 1933 terug. Dan vertrekt zij op 5 maart 1934 naar Amsterdam, vanwaar zij op 9 april 1934 terugkeert. Tenslotte vertrekt zij op 22 mei 1936 naar Amsterdam:

Uitstapje naar Geertruidenberg

Op woensdag 7 maart zijn de vrijwilligers en de projectgroep van de pilot van de Charterbank naar Geertruidenberg geweest. De pilot behelsde het inventariseren, restaureren, digitaliseren en transcriberen van de charters van de gemeente Geertruidenberg (hiertoe behoort ook Raamsdonk). Eind 2011 is het project Geertruidenberg afgerond; in totaal staan er nu 183 charters getranscribeerd online.

Het project is succesvol verlopen. Om de vrijwilligers en de projectgroep te bedanken voor hun enthousiasme en inzet  hebben we ze een stadswandeling en een lunch aangeboden. Na de wandeling door het historische hart van Geertruidenberg en de lunch was er ook nog een rondleiding door de imposante Sint Gertrudiskerk en het Raadhuis

Bekijk onderstaande slideshow voor een impressie van de dag







Created with flickr slideshow.

Lentekriebels uit 1662?

Door een van onze vaste bezoekers werd tijdens het doornemen van gemaallijsten uit Alphen een leuke vondst gedaan. Op de achterzijde van een kladlijst stond een schrijfoefening van een klerk.
De opmerkelijke tekst luidt:

Looft godt altoos
u mijn alderliefste ick ben krachtelijck sonder eenich
recht oft reden verwonnen door u uijtnemende schoonheijt
ende sechbaer wesen u goedertieren bloemen ende schoon gordinne
der maechde ghij moet wel weten dat ick om uwen twillen grooten druck ende benoutheijt

Maar er is nog een schrijfoefening bewaard gebleven uit die tijd in de zelfde map van waarschijnlijk dezelfde klerk

Mijn lieve ende weerdinghe
vrindinne Ick heb onlanckx
verstaen datter niet costerlijcker
en is voor een dochter van haar
maechdelijcke suijverheit diemen
nochtans lichtekijck krencken niet
alleen met wercken maer wordt
gekrenckt met ooneerlijcke woord
den ende met oneerlijcken

Het lijkt erop dat de schrijver van de teksten wel iemand voor ogen had toen hij deze teksten in 1662 schreef.
Wie de klerk was? Dat is niet meer te achterhalen. En ook op de vraag of deze lentekriebels een "Happy End" hebben gehad moeten wij het antwoord schuldig blijven.

(Archief 2100, Dorpsbestuur Alphen. Inventarisnummer 619)
Dank aan Astrid en Wim voor het transcriberen

Werken aan de Wiki

Zaterdagochtend 10 maart namen maar liefst vijftien mensen deel aan de ´Wikidag´. De bedoeling was om het Tilburgs Lexicon te doorlopen op links en foto´s. Nieuwe gebruikers werden aangemeld nadat ze eerst instructie kregen van Dennis Dekker, freelance medewerker digitale projecten. Dekker maakte een ´spiekbriefje´ waarop de wikicodes stonden als ´´schuin´´ en ´´´vet´´´. Ook het aanmaken van interne en externe links blijkt een handigheidje, waarvan je de notatiewijze als het ware moet automatiseren.

Foto's uploaden in de Wiki gaat eenvoudig met een speciale appliquatie in Beeldonline. Er is namelijk keuze uit ruim 100.000 foto´s uit de collectie van Regionaal Archief Tilburg om een lemma uit de Wiki te illusteren. Eenmaal een foto gevonden, dan is het een kwestie van kopiëren van de Wiki-code of nog eenvoudiger met een druk op de knop: ´Voeg toe aan artikel´. In HTML-code verschijnt de gevraagde foto. De Wikiwerker moet de code nog voorzien van tags , maar dan is de upload een feit en is het lemma voorzien van een foto. Zie hier een van de resultaten bij het lemma ´Badhuizen´. Een tweede ´moeilijkheid´ is het aanmaken van interne en externe links. ´Intern´ verwijst de link naar een ander lemma in de Wiki, ´extern´ betekent een doorverwijzing naar een externe website. Hoe ziet zo´n verwijzing eruit? [[Zwijsen, Mgr. Joannes (Kerkdriel 1794 – Den Bosch 1877)|Joannes Zwijsen]] Dubbele rechte haken voor een interne link, met daarachter het lemma zoals in de Wiki vermeld. Rechte streep met daarachter de verwijzingstekt en vervolgens dubbele haken om te sluiten. Een externe link heeft echter maar één haak voor en één haak achter. In plaats van een rechte streep geef je een spatie en schrijf je de verwijzingstekst. Voorbeeld:[http://www.heemkundekringtilburg.nl/ Heemkundekring Tilburg].

Het mag duidelijk zijn dat dit voor vele nieuwkomers abacadabra is. Een foutje sluipt er zo in en concentratie is vereist. De Wikdag werd dan ook verluchtigd met heerlijke bonbons, een goed verzorgde lunch en een drankje achteraf. De Wikiwerkers waren echter enthousiast. Dat blijkt ook uit het aantal nieuwe aanvullingen in de dagen er na. Via ´recente wijzigingen´ kan iedereen zien wie er aan de Wiki heeft gewerkt en welke bijdragen er zijn geleverd. Daarbij hebben enkelen zich opgegeven bij de Wikigroep in Geschiedenislokaal 013. Zo kunnen zij elkaar instrueren en enthousiasmeren om blijvend de Wiki aan te vullen en te verversen. Fanatiekelingen? Ach, ´Werken aan de Wiki is leuk!´

Nieuw in de collectie

Regionaal Archief Tilburg heeft van de gemeente Oosterhout het volgende overgedragen gekregen: Bouwvergunningen Oosterhout 1947-1990.
De gemeente Oosterhout heeft de afgelopen periode aan deze overplaatsing gewerkt. Het gaat in totaal om 98 meter aan archiefmateriaal. Via de website is in de inventaris te zien welke bouwvergunningen er in die periode per adres zijn afgegeven. Deze bouwvergunningen zijn toegankelijk via de website door middel van een inventaris (Toegang 3169).
Lees meer >

Stage studenten FLOT Mens & Maatschappij

De laatste weken wordt Regionaal Archief Tilburg regelmatig bezocht door een groep studenten 1e jaars van de Fontys Lerarenopleiding Tilburg Mens & Maatschappij. De studenten hebben gekozen voor het vak geschiedenis of maatschappijleer en onderzoeken de onderwerpen Marietje Kessels, de Tilburgse textielindustrie of Peerke Donders. Dat doen zij in het kader van een 'alternatieve stage': naast ontwikkelen van lesmateriaal in het archief, begeleiden zij leerlingen bij het project Globaland.

Waar bij Globaland het lesmateriaal al helemaal voorbereid is en de studenten van FLOT 'niets anders' hoeven doen dan begeleiden, zo moeten zij in Tilburg zelf aan de slag om historische informatie om te zetten in didactisch materiaal. Dat valt niet altijd mee, want de onderwerpen zijn groot en de lessen mogen  maar twee keer een uur duren.

De studenten van FLOT zijn afkomstig uit Tilburg, Hilvarenbeek, Eindhoven en zelfs uit de Randstad. Tilburgse thema's als 'textielindustrie' en personen als Peerke en Marietje, zijn voor hen dan ook vrij onbekend. De studenten dienen zich allereerst zélf in de onderwerpen te verdiepen. Vervolgens hebben zij de keuze uit drie deelonderwerpen om het nader te duiden. Bij Marietje kunnen zij nader in gaan op criminologie, klassejustitie, veiligheid (objectief/ subjectief), seksueel geweld binnen de kerk, massamedia, zwijgcultuur of doofpotcultuur (geweldhuishouding). Aan Peerke kunnen gerelateerd worden: kolonisatie negentiende eeuw, emancipatie van de katholieken in Nederland, secularisering in huidige samenleving, politieke stromingen in de negentiende en begin van de twintigste eeuw.

 

Hoe de vertaalslag te maken naar de fictieve 3 VMBO-groep, waarvoor de lessen bestemd zijn? Allereerst moeten leerdoelen voor de leerlingen worden vastgesteld. Vervolgens moeten daar de middelen bij worden gezocht om de informatie overdraagbaar te maken. Daarbij dienen de aankomende leraren er rekening mee te houden dat de VMBO-ers actief worden betrokken in het denk- en leerproces. De Taxonomy van Bloom wordt regelmatig door de studenten genoemd: een stelsel van leerdomeinen, van waaruit leerlingen leren.

 

De communicatie tussen FLOT-studenten, docenten en Regionaal Archief Tilburg vindt plaats via Geschiedenislokaal 013. Een virtueel leslokaal, waar alle deelnemers zich hebben aangemeld. Materiaal zoals opdrachten en schema's worden daar geplaatst, zodat 'alle partijen' voorzien zijn van dezelfde informatie. Ook het uitwisselen van foto's en ander lesmateriaal kan plaatsvinden in Geschiedenislokaal 013. Eind april wordt de 'alternatieve' stage afgerond. Het archief hoopt op inspirerende eindproducten, die vast en zeker bruikbaar zijn voor de middelbare scholen van Tilburg.

 

 

Drukke dagen voor de ambtenaar van de burgerlijke stand

Het gebeurt niet zo heel vaak, dat de ambtenaar van de burgerlijke stand op één dag 30 of meer huwelijken heeft te sluiten. Op 23 april 1868 had de ambtenaar het in Tilburg wel heel erg druk: er werden op die dag niet minder dan 33 huwelijken gesloten.

Bij het eerste huwelijk (akte 19) werden Wilhelmus Kuijpers en Maria Smulders in de echt verbonden:



Het 33e huwelijk op die dag (akte 51) werd gesloten tussen Antonius Wijnans en Wilhelmina van Nunen:

Dit record is tot op heden (voor zover valt na te gaan) niet gebroken. Het werd wel geëvenaard op 27 april 1876. Ook op die dag werden er in Tilburg 33 huwelijken gesloten.

Op 22 mei 1901 werden er 31 huwelijken gesloten en op 1 mei 1862, 2 mei 1867 en 12 mei 1897 waren er 30 huwelijken.

Behalve 2 mei 1867 was ook 1 mei 1867 een populaire huwelijksdag in Tilburg, er trouwden toen 26 echtparen.

De dagen met de meeste huwelijken vielen in april of mei. Mei was een favoriete huwelijksmaand bij de katholieken (Meimaand is Mariamaand). Op de website http://www.ethesis.net/nuptialiteit/nuptialiteit_deel_II_hfst_5.htm is een interessant Belgisch onderzoek gepubliceerd over favoriete huwelijksmaanden en huwelijksdagen over de jaren 1700-1900 o.a. in relatie tot beroep van bruidegom en bruid. Een soortgelijk onderzoek is mij in Nederland niet bekend.

Helaas wordt in de genoemde Nederlandse akten niet de tijd vermeld, waarop het huwelijk werd voltrokken.

Dat werd in 1813 nog wél gedaan. Het moet toen op 24 februari 1813 een drukte van belang zijn geweest in het Tilburgse raadhuis. Op die dag trouwden er 20 echtparen en wel allemaal, als je de akten mag geloven, om 11 uur ´s morgens!!

Nieuwe boeken (maart)

Allemans vriend : het levensverhaal van Johan Stekelenburg / Jeroen Terlingen. - [s.l.] : Jeroen Terlingen, 2005.

De familiereunie : kleine geschiedenis van de familie Van Raamsdonk / Wouter van Raamsdonk. - Amstelveen : Econ pers, 2012. 

Geoorloofde uithuizigheid : de geschiedenis van Sociëteit "De Eendragt" te Oosterhout / red.: Hans Buijs ... et al.; eindred.: Sjef Kock. - Oosterhout : Sociëteit "De Eendragt", 2011.

Hilvarenbeek in de jaren zestig : zoals vastgelegd door dorpsfotograaf Ran Naaijkens / Onder red. van: Jef van Gils; Ad van Gool; Pien Brouwers. - Hilvarenbeek : Heemkundige kring "Ioannes Goropius Becanus", 2009.

In de greep van de meedogenloze : Gilze en Rijen in oorlogsdagboeken / Arnold Verster, Dries Noij, Piet Pijnenburg ... et al. - Gilze en Rijen : Heemkring Molenheide, 2011. 

In memoriam : de gedeporteerde en vermoorde Joodse, Roma en Sinti kinderen 1942-1945 / Guus Luijters. - [Amsterdam] : Nieuw Amsterdam, 2012.

Kijk op Esbeek : 100 verhalen over de geschiedenis van Esbeek / Jan van Helvoirt. - Esbeek : [s.n.], 2011.

Lezen altijd overal : leesfoto's 1865-2011 / Tekst en samenstelling: Joep Eijkens. - Tilburg : Stichting Dr. P.J. Cools MSC, 2011.

Met het oog op goed leven : Cobbenhagen en onze universitaire cultuur / Erik P.N.M. Borgman. - Tilburg : Tilburg University, 2011.

De Nieuwste School : de praktijk na ruim een schooljaar : ontwikkeld door OMO en APS / Sebo Ebbens. - Utrecht : APS/OMO, 2007.

Panden en standen in Geertruidenberg : Markt 3, vanouds genaamd De (vergulde) Croon, Het (vergulde) Cruijs / Arjan van Loon. - Geertruidenberg : Oudheidkundige Kring Geertruydenberghe, 2011.
Lees hier meer over het boek.


Van Es : een familiegeschiedenis / Sjel van Es. - [s.l.] : [s.n.], 2011.


Vereeuwigd in Brons : Mgr. Bekkers / door Eugène Peters. - [s.l.] : [s.n.], 2010.

Verborgen Verleden gaat weer van start

 

Genealogen opgelet! Op zaterdag 10 maart 2012 start een nieuwe reeks van het tvprogramma Verborgen Verleden. Zaterdagavond, acht weken lang, Nederland 2, vanaf 20.15 uur.

Vorig jaar zijn er diverse keren opnames gemaakt bij Regionaal Archief Tilburg voor dit programma van de NTR. In Verborgen Verleden gaan bekende Nederlanders op zoek naar hun familiegeschiedenis. Door gesprekken te voeren met nog levende familie, te speuren in archieven en belangrijke lokaties te bezoeken gaan zij steeds verder terug in de tijd op zoek naar hun eigen genealogie. De reeks begint op zaterdag 10 maart met Joost Prinsen, gevolgd door Peter van der Vorst op 17 maart. Later volgen uitzendingen met Jetty Mathurin, Cees Geel, Sophie Hilbrand, Bennie Jolink, Lenny Kuhr en Marc-Marie Huijbregts. Het CBG meldt de exacte data.

Bij Regionaal Archief Tilburg zijn maar liefst twee bekende Nederlanders op zoek gegaan naar hun stamboom. Dat zijn Peter van der Vorst en Marc-Marie Huijbregts. Kijk mee hoe onze collega’s samen met hen het archief indoken om op zoek te gaan naar het verleden. Voor de twitteraars: de hashtag is #verver.

Het Bloemendaalsche registratuurstelsel

Collega Theo Brans is bezig om onze inventarissen van Microsoft Word om te zetten naar EAD. Dat is een tijdrovende klus waarbij je soms bijzondere ontdekkingen doet.
Zo trof hij een inventaris aan met een nummering die niet overeenkwam met wat gebruikelijk was. In het archiefje van de gemeente Dongen trof hij een boekje aan over het Bloemendaalsche Registratuurstelsel. Dat boekje was in 1919 voor het eerst in druk uitgegeven door de bedenker A.J. van der Flier.

In het voorwoord schreef Van der Fliert zijn drijfveer om tot dit stelsel te komen: "In verband met de toeneming der werkzaamheden en de vermeerdering der zaken op de gemeentesecretarieën, gaan de oudere registratuurstelsels steeds minder voldoen. Men verlangt meer en meer een systeem, dat aansluit bij en voldoet aan de eisen van den tegenwoordigen tijd. Om aan deze behoefte te voldoen, hebben in de laatste jaren eenige moderne stelsels het licht gezien en het hier aangebodene komt zich bij deze aansluiten.
Het Bloemendaalsche stelsel is uit de practijk ontstaan, als vrucht van een veeljarige ondervinding. Het voldoet in de toepassing zoo goed, dat het mij nuttig leek daaraan eenige meerdere bekendheid te geven. Met de uitgave ervan wordt echter niet te kort gedaan aan de waarde van andere stelsels. Wellicht kan dit geschrift een steentje bijdragen tot oplossing van het registratuurvraagstuk."

Het boekje van Dongen was de tweede druk uit 1924. Een heerlijk beduimeld boek! Ongetwijfeld veelvuldig geraadpleegd door de Dongense registratoren bij het ordenen van de stukken en dossiers. Van het Bloemendaalsche Registratuurstelsel is in 1927 en 1928 gebruik gemaakt door de Dongense ambtenarij. Daarna ging men over op een couranter stelsel.

Het internet geeft enkele verwijzingen naar archieven die ook met dit stelsel te maken hebben gehad zoals Driel, Leek en Veenendaal, maar nergens zo kortstondig als in Dongen.
Het hele boekje staat ook online op de website van Rienk Jonker.