Over zegelstaarten, inktvraat en vidimi in het kwadraat: charters uit Geertruidenberg en Raamsdonk

Op donderdagavond 16 januari was Regionaal Archief Tilburg uitgenodigd om een avond te vullen bij de Oudheidkundige Kring Geertruydenberghe. Astrid de Beer vertelde over de Charterbank Geertruidenberg en Raamsdonk.
De lezing liep van 20.00 tot 22.00 uur (met eigenlijk toch wel een enorme uitloop). Er was uitgebreid de gelegenheid om eens wat dieper in te gaan op een aantal aspecten van charters, waar bij eerdere kortere lezingen nooit tijd voor was.

Met veel beelden liet Astrid zien hoe charters aangetast kunnen worden door inkvraat, vocht, constant opgevouwen zitten, knaagwerk van muizen of zilvervisjes, schimmel en ook door ruw knipwerk van de mens en gebruik als boekband.
Met voorbeelden was te zien hoe in de loop der tijd de visie op restauratie is veranderd (zichtbaar of bijna onzichtbaar aangestukt (gerestaureerd met nieuwe stukjes perkament)). Leuk was het puzzelwerk over het vidimus ('Wij hebben gezien') en het vidimus op het vidimus (snapt u het nog? 'Wij hebben gezien dat het gezien is').

Heel interessant was het om eens tijd te nemen voor de zegels en hoe die aan het perkament bevestigd zijn. Samen met het publiek in de zaal plozen we uit hoe ze vast gemaakt zijn en in welke volgorde: eerst de achterkant van het zegel, dan een strook perkament, dan de voorkant? Of andersom? De luisteraars, voornamelijk leden van de Oudheidkundige Kring, gaven hun visie, stelden volop vragen en zo werd het een leerzame, vrolijke avond met veel interactie, die veel later werd afgesloten dan in het programma stond.


Regionaal Archief Tilburg deelt graag op deze manier haar kennis en ervaring over het archiefwerk en over projecten die we uitvoeren. We gaan graag nog eens terug naar Geertruidenberg en komen graag op met een informatieve avond op bezoek bij de andere gemeentes uit ons werkgebied.

Meet weten over de Charterbank Geertruidenberg? Bekijk de website en zoek dan op Geertruidenberg of Raamsdonk.

Charters uit Geertruidenberg en Raamsdonk in de picture

Op donderdagavond 16 januari 2014 geeft Astrid de Beer van Regionaal Archief Tilburg een lezing over Middeleeuwse documenten uit Geertruidenberg en Raamsdonk. Het archief heeft veel van deze bijzondere documenten in de collectie en besteedde hier veel aandacht aan in het project De Charterbank.

In 2009 is Regionaal Archief Tilburg begonnen om deze documenten uit de (late) Middeleeuwen van de gemeente Geertruidenberg te digitaliseren en in een online beeldbank te plaatsen. Deze documenten heten charters, vandaar de naam Charterbank. Vrijwilligers sloten zich aan bij het project en zetten de vaak moeilijk leesbare tekst om in leesbare tekst. Hierdoor werden deze onbekende en ontoegankelijke, eeuwenoude documenten zichtbaar én bruikbaar voor een grotere groep onderzoekers. Astrid vertelt in de lezing over dit project. Ook gaat zij in op de zeer diverse en interessante inhoud en verschijningsvorm van de Geertruidenbergse en Raamsdonkse charters. Verschillende aspecten komen hierbij aan de orde: schrijfstijlen, afkortingen en dateringen.

Astrid de Beer (1972) studeerde Geschiedenis en Taal- en Cultuurstudies aan de Universiteit van Utrecht. Momenteel is zij werkzaam als projectleider Charterbank bij Regionaal Archief Tilburg.

De lezing wordt georganiseerd in samenwerking met de Oudheidkundige Kring Geertruydenberghe en is vrij toegankelijk voor leden van de Oudheidkundige Kring en voor andere geïnteresseerden.
De lezing is op donderdagavond 16 januari van 20.00 tot 22.00 uur in Theater De Schattelijn in het centrum van Geertruidenberg (Vismarktstraat 4 A, 4931 AZ Geertruidenberg).

Stadsarchief Leuven op bezoek bij Regionaal Archief Tilburg

Rondleiding door het depot

Vrijdag 27 september hadden de medewerkers van Stadsarchief Leuven en de vrijwilligers van het project  Itinera Nova hun jaarlijkse studiereis. Ditmaal bracht hen die naar Tilburg. Voor de middag stond een bezoek aan restauratieatelier De Tiendschuur op het programma, in de middag kwamen ze een kijkje nemen bij Regionaal Archief Tilburg.

In 2009 is Stadsarchief Leuven gestart met het digitaliseren en ontsluiten van de 1128 registers van de Leuvense schepenbank (1362-1795). De schepenbank is een belangrijke en - grotendeels onontsloten- historische bron voor de geschiedenis van Leuven en van het hertogdom Brabant. De registers worden getranscribeerd door een groep vrijwilligers. Als communicatiemiddel tussen de vrijwilligers is er een online community, het Itinera Nova Netwerk . Dit mooie project heeft meerdere raakvlakken - digitale beeldbank, ontsluiten door vrijwilligers, community- met onze eigen Charterbank.

Op het programma stonden een rondleiding door het depot en een lezing over de Charterbank. De groep van 37 personen werd gesplitst; de helft mocht naar beneden voor een rondleiding door het depot, de andere groep ging naar boven om naar de presentatie over de Charterbank te luisteren. Na drie kwartier werd er omgewisseld. Na afloop was er koffie en thee en om 17.00 vertrok de Leuvense delegatie weer richting België.

Bonte Avond met de Heemkundekring Tilborch

Jan van de Laar aan het woord

Eerder dit jaar ontvingen we een prachtige collectie van de Fokcentrale. Dat kwam binnen via de Heemkundekring Tilborch. Bij de overhandiging ontstond het idee om eens een avond te plannen om over elkaars werk te vertellen. Gisterenavond was het zover, donderdag 13 juni kwamen 23 leden van de Heemkundigekring naar Regionaal Archief Tilburg voor een 'Bonte Avond'.

Ad. van Eijck geeft uitleg

De sfeer was goed, de reeks van vijf korte presentaties was heel interactief, er werd gelachen, vele vragen werden beantwoord (maar één vraag bleef onbeantwoord: waar komt het woord charter vandaan? Iemand die het antwoord weet?) en op deze manier was er een soort 'kijkje in de keuken' bij een aantal projecten. Eén daarvan is gedaan in heel nauwe samenwerking van een groep van de Heemkundekring met het archief: de Bredaseweg in de TilburgWiki. Ad van Eijck en Jan van de Laar gaven een presentatie hoe zij te werk zijn gegaan om alle panden van de Bredaseweg met kadastergegevens in de TilburgWiki te beschrijven.

Yvonne Welings vertelt over Schmidlin

Astrid de Beer vertelde over de charterbank en liet met veel illustraties zien hoe charters geconserveerd, gerestaureerd, beschreven, gedigitaliseerd en getranscribeerd worden. Eén van de deelnemers aan de charterbank was er deze avond bij en had de tip van de avond: lees de charterteksten voor en na transcriptie hardop, anders zijn ze moeilijk te begrijpen. "Het is net als bij de tekst van een prent van Cees Robben, die moet je ook hardop voorlezen, anders snap je er niets van!"

Yvonne Welings vertelde over het fotoboek van Schmidlin en over het oudste charter van Tilburg dat we onlangs van het Bisdom in Den Bosch ontvingen. Jojanneke van Zandwijk demonstreerde Tilburg op de Kaart.

V.l.n.r. Astrid de Beer, Yvonne Welings,

 Jojanneke van Zandwijk en Ad. van Eijck

Met weer veel stof tot nadenken en nieuwe inspiratie sloten we de avond af. Dank aan de organisatoren en sprekers van de Heemkundekring Tilborch en van het archief!

Wat vertelt het document uit 1335 over Tilburg ?

Donderdagmiddag 14 maart 2013 vond bij het Regionaal Archief Tilburg de overhandiging plaats van het oudste document van Tilburg uit 1335 door het bisdom 's-Hertogenbosch. Jef van Gils, collega van het Tilburgse Archief en tevens werkzaam bij het bisdomarchief , had daar het bundeltje documenten ontdekt in de depots. We beseften direct dat het bijzonder was. Bij het Archief gekomen zijn de stukken direct naar het restauratieatelier De Tiendschuur gebracht, die de documenten op een voortreffelijke manier weer in een goede staat hebben gebracht. Na de restauratie konden we pas voor het eerst goed lezen en bekijken wat de inhoud nu was. In totaal bleken het 14 documenten te zijn vanaf 1335 tot 1559.

Rector Peijnenburg overhandigt het charter aan wethouder Marjo Frenk

Vorm
Het oudste stuk van dit bundeltje is geen groot document, het meet slechts 22 centimeter breed en 8,5 cm hoog. Het is een charter over Tilburg, een oorkonde op perkament waar belangrijke afspraken op staan. Om de afspraken nog meer betrouwbaarheid mee te geven, zijn aan het charter twee zegels gehangen, een van de abt van Tongerlo in bruine was en de andere van het convent van Tongerlo in groene was.

Inhoud
Maar wat vertelt ons het document? Samengevat schenkt de abt Walter Bac en convent van Tongerlo aan Bertout Bac een beemd (=grasland) in Tilburg, genaamd De Crat. Als tegenprestatie moet Bertout Bac hiervoor jaarlijks een cijns betalen aan de abdij, op de zaterdag na Maria Lichtmis op de spijker (= graanschuur) te Tilburg.

Tilburg en de Abdij van Tongerlo
De Norbertijner Abdij van Tongerlo vlakbij Antwerpen en Tilburg zijn lang met elkaar verbonden. In Tilburg herinneren daar veel plaatsnamen aan, denk bijvoorbeeld aan de Tongerlose Hoefstraat, Wichmanstraat. De abdij had ook de zielzorg in Tilburg, al vanaf 1232 !!! In 1232 schenkt Hendrik I, hertog van Brabant, het patronaatsrecht van de kerk van West Tilborch aan de abdij van Tongerlo. Paus Clemens bevestigt in 1267 dat het patronaatsrecht in bezit is van de abdij. Tot 1832 bleef dit ongewijzigd, 600 jaar dus! In tegenstelling tot andere delen van Tilburg bleef de Tongerlose Hoeve tot 1796 onder het gezag van de abdij van Tongerlo staan. De abdij had ook vele bezittingen in Tilburg, vele tiendrechten en twee abdijhoeven, de Tongerlose hoef met een tiendschuur en spiker en een hoeve op de Heuvel.

Plaatsen uit het document zijn bekend
De plaats waar de jaarlijks de cijns in februari betaald moest worden is bekend, de spiker bij de Tongerlose Hoeve. Maar ook het stuk grond kunnen we duiden, het is naar alle waarschijnlijk de Calemwiel vlabij bij de Moerenburg. Beiden hoeven waren toen in het bezit van de Abdij van Tongerlo.

Echt oud ?
Misschien goed om te melden dat dit document niet de oudste vermelding is van Tilburg, die dateert nl. uit het jaar 709 (Actum Tilliburgis). Dat weten we omdat de akte uit 709 later in 1191 is overgeschreven in het zogenaamde Gouden Boek oftwel het Liber Aureus van de Abdij van Echternach. Het is ook niet het oudste stuk dat Regionaal Archief Tilburg bewaart, want dat dateert van 1269 en heeft betrekking op Loon op Zand.

gemeentearchivaris Yvonne Welings

Verhuizing op verhuizing
De verblijfplaats van de documenten in de afgelopen eeuwen laat zich vertellen als een spannende roman. Op de doos stond een aanduiding van Mechelse stukken. De documenten zijn in de jaren zestig van de twintigste eeuw uit Mechelen overgedragen aan het bisdom 's-Hertogenbosch. Waarschijnlijk hebben ze daar voor 1629, het jaar dat 's-Hertogenbosch werd veroverd door de Staatse Troepen onder leiding van Frederik Hendrik, ook berust. Na de val van de stad verlieten veel katholieken 's-Hertogenbosch en namen veel documenten mee, in dit geval naar Mechelen. Het bisdom van 's-Hertogenbosch had rond 1599 een aanzienlijk deel van de bezittingen van de abdij van Tongerlo geconfisqueerd om het bisdom te financieren. Achteraf is dat van korte duur geweest.

Charterbank Tilburg
De documenten, die we van het bisdom ontvingen bevatten meer dan dit ene charter alleen. In totaal zijn het 14 stukken, waarvan sommigen ook betrekking hebben op Goirle en  Oisterwijk. Wij in Tilburg beloven plechtig dat we goed voor de waardevolle stukken zullen zorgen. De komst van deze charters markeren voor ons het begin van een nieuw project dat twee jaar zal duren: de Charterbank Tilburg. Astrid de Beer is projectleider.

Voor de liefhebbers volgt nu de letterlijke tekst:
Kenlec si allen den ghenen die dese jeghewordeghe letteren selen zien ende hoeren, dat wi abdt ende convent van Tongerlo hebben ghegheven Bertout Bac van Tilborch onsen beemt die ment noemt de Crat gheleghen Tilborch in qualem brouc om XVIII oyde conincx grote van Vrankerike ofte de werde der af jaerlex te betaelne op onder vrouwen dach als men kerssen draeght te Tilborch in onsen spiker. Ende waer dat zake Bertout was int ghebrake in dit betalen zo soude wi onse hant weder slaen ende doen an den voorgheseiden beemt sonder iemans wedersegghen ofte meer daer toe te doene.
In kennese der wairden heb wi abdt ende convent voerscr.(even) onse seghele ghehanghen ane dese jeghewordeghe letteren.
Gedaen en ghegheven int jaer ons heeren doe men screef M CCC XXXIIII saterdaeghs naer onser vrouwen dach voerscr.(even).

Van het jaar 1387 naar 1335

Op donderdag 14 maart 2013 zal de rector van het Bisdom 's-Hertogenbosch een zeer oud document uit 1335 uit het bisdomarchief overhandigen aan de Tilburgse wethouder van cultuur Marjo Frenk. Dat alles speelt zich af bij Regionaal archief Tilburg.

Het bisdomarchief in 's-Hertogenbosch heeft vele onontdekte schatten. Tot voor kort lag dit te overhandigen document in een bundeltje verborgen op de zolders van het bisdom aan de Parade. Het was bisdomarchivaris Jef van Gils, die het oude verstofte stuk ontdekte en bemiddelde in de schenking aan de gemeentearchivaris Yvonne Welings. Het document waarover we hier spreken is uit Tilburg en dateert uit 1335. Tot nu toe moest Regionaal Archief Tilburg 1387 als oudste datum voor Tilburg vaststellen.

Tijdens de middag van de overdracht op 14 maart zal meer verteld worden over de inhoud van het document. We kunnen alvast onthullen dat het een charter is, een stuk perkament waar men in vroeger eeuwen bepaalde afspraken op schreef. Het is een schenkingsakte van een stuk grond van de abt en het convent van Tongerlo aan Bertout Bac van Tilborch. Hiervoor moest Bac dan wel een cijns betalen. Het document is schoongemaakt, in goede staat gebracht en gedigitaliseerd.

Tegelijk met de overdracht zal ook de nieuwe digitale charterbank van Tilburg haar première beleven. Enkele honderden Middeleeuwse documenten uit Tilburg zullen de komende twee jaar inhoudelijk getranscribeerd worden door een groep enthousiaste vrijwilligers van het archief.

Afsluitende bijeenkomst van de Charterbank Oisterwijk



Vrijwilligers van de Charterbank Oisterwijk

Ter gelegenheid van het jubileumjaar Oisterwijk 800 hebben 21 enthousiaste vrijwilligers zich het hele jaar 2012 ingezet om de oudste geschreven bronnen van de gemeente Oisterwijk toegankelijk te maken voor een breed publiek. Het gaat om de charters van de drie kernen Oisterwijk, Moergestel en Heukelom.

Op zaterdag 16 februari werd dit project feestelijk afgesloten met een bijeenkomst in het oude Raadhuis te Oisterwijk waarbij de vrijwilligers extra in het zonnetje werden gezet door de burgemeester van Oisterwijk.

Om 14.00 begon de bijeenkomst met een welkomstwoord van burgemeester Hans Janssen. Daarna werden de resultaten van het project gepresenteerd door de projectleider. Vervolgens hield prof. dr. Arnoud-Jan Bijsterveld een boeiende lezing over het gebruik van charters in de Middeleeuwen. De vrijwilligers werden door de burgemeester nog bedankt met een 'Oisterwijk800-pakketje', bestaande uit  een fles speciaal gebrouwen bier met bijpassend glas. Na het officiele gedeelte was er nog een borrel. De bijeenkomst werd afgesloten met een stadswandeling door het historische centrum van Oisterwijk.

De charters van Oisterwijk staan gescand en voorzien van beschrijving en transcriptie in de Charterbank.
Foto's van de bijeenkomst zijn hier te zien.

Uitstapje naar Geertruidenberg

Op woensdag 7 maart zijn de vrijwilligers en de projectgroep van de pilot van de Charterbank naar Geertruidenberg geweest. De pilot behelsde het inventariseren, restaureren, digitaliseren en transcriberen van de charters van de gemeente Geertruidenberg (hiertoe behoort ook Raamsdonk). Eind 2011 is het project Geertruidenberg afgerond; in totaal staan er nu 183 charters getranscribeerd online.

Het project is succesvol verlopen. Om de vrijwilligers en de projectgroep te bedanken voor hun enthousiasme en inzet  hebben we ze een stadswandeling en een lunch aangeboden. Na de wandeling door het historische hart van Geertruidenberg en de lunch was er ook nog een rondleiding door de imposante Sint Gertrudiskerk en het Raadhuis

Bekijk onderstaande slideshow voor een impressie van de dag







Created with flickr slideshow.

Charterbank Oisterwijk gestart!

Op zaterdag 14 januari 2012 werd in Regionaal Archief Tilburg het startsein gegeven voor de Charterbank Oisterwijk. In een -bomvolle- educatieruimte zijn ongeveer vijftig mensen (deelnemers aan de Charterbank en andere belangstellenden) bijeen gekomen voor een middagprogramma dat in het teken stond van Charters en oude documenten.

Het programma begon met een interessante lezing van Wim de Bakker, expert op het gebied van de Oisterwijkse geschiedenis, over de oudste bronnen van Oisterwijk. Hij vertelde o.a. over de oudste vermeldingen van de plaats Oisterwijk, de opbouw van het bestuur, de rol van de oude lindeboom en over de verschillende charters en schepenzegels.

Na een korte pauze waren Marcel v/d Wouw (Restauratieatelier De Tiendschuur) enYvonne Welings (gemeentearchivaris) aan de beurt om een drietal eeuwenoude verzegelde documenten officieel te openen. Yvonne vertelde wat over de procedure en over de personen die de documenten op hadden laten maken. Marcel vertelde wat over de materiele staat van de documenten en maakte daarna voorzichtig de documenten open, zonder daarbij de zegels te beschadigen.

Daarna was de beurt weer aan Wim de Bakker, die nog een korte presentatie had gemaakt over een van de charters van Oisterwijk. De bezoekers konden hierna nog de tentoonstelling van de Oisterwijkse charters in de hal bekijken. De deelnemers aan de Charterbank bleven zitten voor een aparte bijeenkomst waarin ze hun eerste 'charter' uitgedeeld kregen. Als afsluiting was er koffie met iets lekkers.

Charters van Oisterwijk te zien op 14 januari

Op 14 januari 2012 besteedt Regionaal Archief Tilburg uitgebreid aandacht aan oude historische charters uit Oisterwijk, Moergestel en Heukelom. De dag is tevens de start van het project Charterbank Oisterwijk, waarin vrijwilligers de moeilijk te lezen teksten ‘vertalen’ naar leesbare teksten. Historische informatie komt op die manier beschikbaar voor iedereen.

De oude documenten spreken tot de verbeelding door het sierlijke schrift, het zegel en het broze perkament. Meestal blijven ze in het archiefdepot, maar tijdens 14 januari kunt u een aantal originelen bekijken. Wim de Bakker geeft een lezing over de oudste bronnen van Oisterwijk en Astrid de Beer geeft uitleg bij tentoongestelde originele charters.


Ook staat er op die middag nog iets spannends te gebeuren. Drie verzegelde documenten, die 200 jaar gesloten zijn geweest, worden geopend. Het gaat om boedelinventarissen uit Chaam, opgemaakt rond 1808. Nooit eerder is er de noodzaak geweest de rode zegels te verbreken en de inventaris te bekijken. Voor een historisch onderzoek maakt Yvonne Welings, de gemeentearchivaris, de documenten nu open.

U bent van harte welkom! Bij de lezing is er beperkt ruimte. Zeker zijn van een plaats? Meld u dan aan via boekingenRAT@mommerskwartier.nl.



14 januari 2012, 13.00 – 15.00 uur

Regionaal Archief Tilburg

Kazernehof 75
5017 EV Tilburg

Deelnemers Charterbank Oisterwijk gezocht

Regionaal Archief Tilburg beheert met trots een verzameling Oisterwijkse charters van de Middeleeuwen tot de achttiende eeuw. Bijzonder materiaal! Charters spreken tot de verbeelding door het mooie handschrift, het zegel en het broze perkament. Deze documenten zijn echter vrij onbekend bij het publiek en bij onderzoekers. Tijd om dat te veranderen en ze onder de aandacht te brengen.

Wat zijn charters?
Charters werden van de Middeleeuwen tot in de achttiende eeuw gebruikt om officiële berichten mee te verkondigen. Het zijn handgeschreven documenten, op perkament, vaak met een zegel van rode of groene was eraan vastgemaakt. In een charter staat bijvoorbeeld dat de vorst een bepaald privilege verleent, of dat een stuk grond aan de armen gegeven wordt.


Het Charter-project
In januari 2012 start Regionaal Archief Tilburg met een onderzoeksproject rondom om een verzameling charters uit de huidige gemeente Oisterwijk. Eerder rondde Regionaal Archief Tilburg al de charterbank van Geertruidenberg en Raamsdonk af. Onderzoekers die zich als vrijwilliger hadden gemeld ‘vertaalden’ de teksten van 189 charters. Door de oude schrijfwijze zijn veel charters moeilijk te lezen. De bedoeling is dat elke charter getranscribeerd wordt: omgezet van oud schrift naar hedendaags schrift. Na invoer in een databank zijn de teksten voor iedereen te lezen. Op deze manier komt voorheen ontoegankelijk en onbekend bronnenmateriaal beschikbaar voor een veel groter publiek en kan er ook een stuk -tot nu toe- onbekende lokale geschiedenis ontsloten worden. De charterbank sluit hiermee naadloos aan bij de filosofie van Regionaal Archief Tilburg: het ontsluiten en gebruiken van digitale bronnen door bezoekers.

Charterbank van Oisterwijk
In totaal gaat het om 226 charters uit Oisterwijk, Moergestel en Heukelom. Daar zitten ook hele speciale bij! Kleine en grote, sommige niet meer dan een driehoekig stukje perkament, anderen geheel volgeschreven met vele zegels eraan. De inhoud varieert van akten van mandement, testamenten, beloften van betaling van een jaarlijkse rente, overdrachtsakten en akten van de raad en leenhof van Brabant.
Regionaal Archief Tilburg heeft alle charters van Oisterwijk geïnventariseerd, gerestaureerd, geconserveerd en gedigitaliseerd. Nu nog de vrijwilligers vinden die de teksten transcriberen! Bent u geïnteresseerd in de geschiedenis van Oisterwijk en vindt u het leuk om te puzzelen met oud schrift, meldt u zich dan aan als vrijwilliger voor de Charterbank van Oisterwijk. Dat kan via info@regionaalarchieftilburg.nl ter attentie van Astrid de Beer. Het werk voor de Charterbank van Oisterwijk gaat op zaterdag 14 januari 2012 van start en duurt tot eind 2012.

Op deze manier draagt Regionaal Archief Tilburg, als bewaarplaats van het papieren en perkamenten erfgoed van Oisterwijk, een steentje bij aan het bijzondere jubileum van 800 jaar stadsrechten in Oisterwijk.

Extra informatie
Aanmelden tot uiterlijk 31 december 2011 via info@regionaalarchieftilburg.nl
Start project: 14 januari 2011 in Regionaal Archief Tilburg
Projectleiding: Astrid de Beer
Einde project: najaar 2012
Meer informatie 

Publieksparticipatie = tweerichtingsverkeer

Op donderdag 29 september vierde de Brabant Collectie haar 25-jarig jubileum met een mini-symposium "Jij en wij: Feest u mee?" over publieksparticipatie. Ondergetekende mocht daar een presentatie geven waarin drie projecten van Regionaal Archief Tilburg een rol speelden. Als eerste Geboren in 1809, als tweede de Charterbank en als laatste Kermisplaatjes voor later. Alledrie projecten waar op verschillende manieren een beroep is gedaan op participatie van bezoekers en geïnteresseerden. Alledrie ook succesvol hoewel wij als organisatie zeker niet alles goed hebben gedaan. De verkeerde inschattingen delen met anderen is belangrijk zodat zij die fouten niet maken.

De belangrijkste boodschap blijft: je hebt met mensen te maken. En mensen hebben aandacht nodig, verdienen aandacht, zeker als je wat van hen terug verwacht. Daarom is de conclusie: publieksparticipatie is tweerichtingsverkeer.
Dat we als instelling ook een grote inspanning moeten leveren, dat vergeten we bij de meeste projecten. Zelfs nu wij dat aan den lijve hebben ondervonden, blijft het het belangrijkste aandachtpsunt omdat het gevaar dat je er toch te weinig aandacht aan besteed altijd op de loer ligt. Daarom kan die boodschap niet genoeg herhaald worden.

Op het weblog van de Brabant Collectie staat een kort verslag van de drie presentaties en de aansluitende paneldiscussie met nog een aantal kortere presentaties.

Mijn presentatie staat online:

Presentatie jubileum Brabant Collectie

View more presentations from Luud de Brouwer

Van het mini-symposium staan ook enkele foto's online in de Flickrstream van de Brabant Collectie.

Charters en kartuizers

Zaterdag 13 februari heeft dr. Jan Sanders, rijksarchivaris in Noord-Brabant en voormalig chartermeester, een tweetal lezingen gehouden over charters en kartuizers. Hij wist het geinteresseerde publiek (veel deelnemers aan het project Charterbank) het een en ander te vertellen over de indeling en opbouw van een charter. Daarna kregen alle aanwezigen een transcriptie om zelf te proberen de verschillende onderdelen in een charter te herkennen. In het tweede gedeelte van de lezing vertelde Jan over de geschiedenis van het kartuizerklooster ´Het Hollandse Huis´ bij Geertruidenberg. Als laatste onderwerp kwamen de jaarrekeningen van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap aan de orde.
Voor een impressie van de lezing: zie hieronder.

Charters en kartuizers

View more presentations from Regionaal Archief Tilburg .

Startbijeenkomst Charterbank

Op zaterdag 14 november is de Charterbank officieel van start gegaan. Het project heeft als doel om een onbekende en vrij ontoegankelijke bron, het charter, onder de aandacht van een groter publiek te brengen. Als proefproject zijn daarom de charters van Geertruidenberg en Raamsdonk gedigitaliseerd en in een online Charterbank geplaatst. Vanaf juni hebben belangstellenden zich aan kunnen melden voor de Charterbank. De afgelopen maanden hebben zij een toets afgelegd zodat wij een goed beeld konden krijgen van hun transcriptievaardigheden. En die zijn zeker niet mis! Het project start dan ook met twintig deelnemers die zich de komende zeven maanden gaan bezighouden met het transcriberen van de charters.

Gisteren was het dan eindelijk zover: om 13.00 uur begon de middag met een welkomstwoord van de coördinator en kregen de deelnemers enige 'tips& trucs' over het transcriberen, het werken in de charterbank en de speciaal daarvoor opgerichte community. Daarna was er een zeer boeiende lezing van 'Geertruidenbergexpert' Bas Zijlmans over de roerige geschiedenis van Geertruidenberg. De bijeenkomst werd afgesloten met de overhandiging van een envelop aan alle deelnemers met daarin een foto van hun eerst te transcriberen charter. Het project is begonnen!

Het is tekenend voor het enthousiasme van de deelnemers dat er vanmiddag al drie transcripties af waren! Om ze te bekijken en te beoordelen, ga naar de Charterbank.

Zaterdagactiviteit - informatie over de Charterbank

Gisterenmorgen was er een speciale activiteit als start van een nieuw project van het Regionaal Archief Tilburg: de Charterbank. Dit keer geen project op het gebied van genealogie, maar een minder voor de hand liggend type bronnen: charters. Deze akten, geschreven op perkament en met soms nog prachtige zegels krijgen onderzoekers niet vaak in handen. Meestal zijn ze moeilijk te lezen, door het handschrift of taalgebruik. Het hanteren van de soms grote stukken met zegels is ook niet altijd eenvoudig. Veel archieven hebben hun chartercollectie goed geconserveerd, netjes gevlakt, in dozen.
Het Regionaal Archief Tilburg heeft er 80 gefotografeerd, voor en achterzijde, onder de pliek, en het zegel nog eens apart. De charters die online beschikbaar komen zijn in groot detail te bestuderen. We zoeken nu vrijwilligers die de inhoud van deze charters willen gaan transcriberen zodat de informatie in zijn geheel goed toegankelijk wordt voor iedereen die er kennis van wil nemen.

21 mensen kwamen opdagen om zich voor te laten lichten over het project door Astrid de Beer en Isabelle Heyvaert. Zij vertelden over de inhoud van het project, wat er verwacht wordt van de deelnemers aan dit project en de manier waarop we dit vorm willen gaan geven met behulp van online communitysoftware.
Na het inleidende deel was er tijd voor koffie en wat nadere kennismaking. In de studiezaal was Marcel van de Wouw van restauratieatelier de Tiendschuur uit Tilburg bezig met het restaureren van waszegels aan charters. Sofia Ramselaar gaf een demonstratie kalligrafie. Zij hadden allebei niet over aandacht te klagen.

Wij maken nu de balans op en proberen voldoende geschikte deelnemers te selecteren zodat het project in het najaar kan gaan beginnen.