Historisch familieboek Kanters uit Dongen ontdekt

Bij protestantse families zie je het vaker. De Statenbijbel wordt en werd bij een kerkelijk huwelijk uitgereikt en belangrijke markeerpunten van een familie zoals een doop, huwelijk en overlijden worden voorin de bijbel genoteerd. Een statenbijbel wordt niet voor niets het boek der boeken genoemd.

Vandaag is een register geschonken door Wim de Bakker, waarin op een soortgelijke wijze familiegegevens zijn aangetekend. Het zijn genealogische aantekeningen van de familie Canters, ook wel als Kanters gespeld. De ick-persoon uit het register is Adriaen Cornelis Canters, wonende op de Heuvel in Dongen.Hij begint in 1710 op te schrijven hoe het met zijn bezittingen is gesteld. Hij koopt een boom van Naef Janssen achter de bergen voor veertien guldens, maar ook een kavel met eikenbomen. De akten zijn doorgehaald, er staat een streep door heen, dat gebeurt vaker wanneer een schuld is voldaan. Rond 1731 verandert het handschrift, De ik-persoon is in april van dat jaar overleden, voor het luiden van de klokken is betaald.

Het aantekenen over bezit en schuld wordt tot 1746 voortgezet. Achterin het register zijn vanaf 1747 de genoemde familieaantekeningen bijgehouden tot 1836, de familie is dan verwant aan de famlies Van Rooij en Broeders. De C in de familienaam Canters maakt plaats voor een K. Bijzonder zijn ook de recepten in het register zoals om den roden loop te stoppen en om brant salf te maken.

Eigenlijk gun je iedere familie zo'n historisch familieboek....

Nieuwe boeken in de bibliotheek

 st. Anna : gluren in de wijk / Kim Pattiruhu & Marieke Plasier. - Tilburg : uitgave in eigen beheer, 2010. - [] p. : ill. ; 17 cm
Dit fotoboek werd in eigen beheer uitgegeven en gepresenteerd tijdens de bijbehorende foto-expositie die plaatsvond van 25 juni tot en met 31 juli 2010 in Galerie Kap Pur in Tilburg
http://kappur.com/kunstenaars/kim-en-marieke/
http://blikvorm.nl/portfolio/stannaboek (foto)


Van luis in de pels naar bestuurlijke verantwoordelijkheid : Algemeen belang : politieke vereniging voor Udenhout, Biezenmortel, Berkel-Enschot en Tilburg, 1966-2010, Liber Amicorum / Algemeen belang. - Tilburg : Algemeen belang, 2010. - 96 p. : ill. ; 30 cm

Van der Burg : uit alle windstreken tezamen gekomen : de 16 kwartiernamen van Mr. Dr. V.A.M. van der Burg / door Mr. Dr. V.A.M. van der Burg. - Gronsveld : Barjesteh van Waalwijk van Doorn, 2010. - 175 p. : ill. ; 24 cm


Brandweer over de grenzen : vier eeuwen brandweerzorg in Baarle-Nassau 1607-2009 / Kaashoek, P.M. - Baarle-Nassau : uitgave in eigen beheer, [s.a.]. - VII p., 136 p. : ill. ; 24 cm

De eerste uitrol van de Kaart van Zijnen, juli 2010

Op woensdagochtend 7 juli 2010 is de Kaart van Zijnen uit het depot van het archief getild door 8 medewerkers. Een hele klus. De kaart was zeker 13 jaar niet van zijn plaats geweest en zag eindelijk weer het daglicht. Manoeuvrerend langs de bochten van het depot werd de kaart de trap opgedragen en in een vrijgemaakt gedeelte van het archief neergelegd. Daar kon de kaart acclimatiseren voordat deze rond 9.30 uur heel voorzichtig werd uitgerold. De behoudsmedewerker van het archief, Chris Latumahina, en restauratieadviseur Marcel van de Wouw van De Tiendschuur waren aanwezig om het uitrollen in goede banen te leiden.




De spanning steeg toen begonnen werd met het uitrollen. Eén van de randen aan het begin zat vastgeplakt en moest voorzichtig met een spatel losgehaald worden. De rest rolde vrij makkelijk uit en al snel lag de kaart van 3 bij 4 meter uitgerold. Iedereen boog zich er meteen over en discussies startten over hoe straten toen liepen, over wat een bepaalde naam nu betekent, over welke wijk ergens nu gebouwd is.

Ondertussen liep Marcel van de Wouw goed rond en nam veel foto´s van de kaart. Zijn bevindingen zijn als volgt:
• De staat van de kaart valt op zich redelijk mee. Aan de onderkant laten wat stukken papier los van de textiele drager, waar de kaart in de jaren ’60 op is vastgezet.
• In de linkerbovenhoek is de staat minder goed. Daar plakte de kaart vast. Dit komt waarschijnlijk door het feit dat de kaart niet optimaal verpakt was en mogelijk te dicht bij een lichtbron heeft gelegen.
• Er staan zwarte vegen op de kaart, waarvan de oorsprong onduidelijk is.
• Er zal getest moeten worden op mogelijke schimmels.
• Alle kleur is verdwenen. Circa 13 jaar geleden was er nog groen en geel te zien, maar nu zijn dat schakeringen in grijs.
• In vergelijking met foto´s van 13 jaar geleden zijn een paar letters verdwenen. Mogelijk kan dat een reden zijn om tot fixeren van de kaart te besluiten.
Over het algemeen kan gesteld worden dat er geen acute schade is, maar dat er punten zijn (zoals de linkerbovenhoek) waar op termijn ooit restauratie is aan te bevelen.

De kaart is na deze bestudering weer voorzichtig opgerold en teruggeplaatst in het depot. De kaart is nu klaar voor digitalisering, waarvoor het bedrijf Pictura zal zorgen. Digitaliseringsklaar wil zeggen: er zijn geen kleine schades, de kaart is schoon en er zijn geen ezelsoren.


Voor de aanwezigen was het een bijzondere gebeurtenis om de kaart nou eens in originele vorm te zien, om de naam van Diederik van Zijnen te lezen op de kaart, om te puzzelen waar je huis staat. Discussies ontstonden spontaan over oude namen, wijken, en gebouwen.

 


In het hele proces van de Kaart van Zijnen zijn we weer een stapje verder!

Genealogie Online vindt scans bij Regionaal Archief Tilburg

De website Genealogie Online is al sinds jaar en dag een prettige community van en voor genealogen. Duizenden maken daar gebruik van de gegevens die door andere genealogen zijn geplaatst. De drijvende kracht achter Genealogie Online, naast de vele gebruikers van de website, is Bob Coret die dit allemaal mogelijk maakt.
Hij heeft een nieuwe functionaliteit toegevoegd waarbij hij automatisch de 10 miljoen persoonsgegevens die op Genealogie Online zijn gepubliceerd heeft doorzocht op mogelijke treffers binnen de genealogische database van Regionaal Archief Tilburg. Is er een match dan wordt er direct gelinked naar het betreffende zoekresultaat en krijgt de bezoeker daarmee de link naar de scan van de geboorte-, huwelijks- of overlijdensakte.

Wilt u de uitleg op Genealogie Online lezen, dat kan.

Het is een geweldige uitbreiding van de service die Genealogie Online hiermee biedt voor zijn duizenden bezoekers. Voor Regionaal Archief Tilburg betekent het dat onze bronnen door vele nieuwe genealogen gevonden kunnen worden.

Het archief als bronnenleverancier op een plek waar de klanten komen. Mooier wordt het niet.

Kennismaken met wethouder Marjo Frenk

Als nieuwe wethouder cultuur bezoekt Marjo Frenk culturele instellingen in Tilburg. Op donderdagochtend 22 juli bezocht zij Regionaal Archief Tilburg om een beeld te krijgen van de mensen, collectie, het gebouw en de nieuwste ontwikkelingen.

Gemeentearchivaris Yvonne Welings en hoofd archief Luud de Brouwer wachtten het tweetal op in de hal van de Kazernehof 75. Onder het genot van een toepertoetje vertelde Yvonne de voorgeschiedenis van het archief, de groei van het Tilburgse gemeentearchief naar een regionaal archief, de verzelfstandiging, de groei van het aantal meters archiefplanken, het beheer van particuliere collecties en ontwikkelingen omtrent digitalisering.

Digitalisering heeft grote invloed op het werk van het archief. In de toekomst zal materiaal digitaal geleverd worden door de gemeenten uit het werkgebied. Het ‘inrijden’ van meters archiefdozen is dan verleden tijd. Hoe gaat het archief daarmee om? Luud de Brouwer: “We zullen als bij een slakkenhuis toch altijd het papieren archief meedragen en koesteren. Er zal nog veel papier bijkomen de komende tijd, maar voor de toekomst zijn we inderdaad aan het nadenken samen met de gemeenten hoe we dit digitale archiefmateriaal gaan beheren en aanbieden aan de gebruikers”. Yvonne en Luud benadrukken de samenwerking met andere archiefinstelling in deze toelichting.

Maar daarnaast is de nauwe band met archiefbezoekers als onderzoekers ook zeer belangrijk. “We streven naar bezoekers als ‘doeners’, niet alleen als ‘kijkers’.” aldus Luud, “Door kennis te delen, binnenkort via een archiefwiki, betrekken we onze bezoekers bij het vergaren van kennis uit het archief en stimuleren we het delen van kennis met anderen. ‘Geboren in 1809’ is daarvan een goed voorbeeld”.

Uiteraard kwam tijdens het bezoek het Dröge-pand ter sprake. Marjo Frenk zei hierover dat een verhuizing van Regionaal Archief Tilburg en Stadsmuseum Tilburg naar Dröge van de baan is. Het raadsbesluit om een unilocatie te vormen samen met Audax Textielmuseum Tilburg daarmee is losgelaten. Diverse scenario's zijn nu mogelijk voor het Dröge-pand. Welke gekozen wordt is nog niet duidelijk. Wat betekent dit voor het archief en het stadsmuseum? Aanpassingen aan het historische pand aan de Kazernehof zijn dan noodzakelijk. Om een beeld te krijgen van het gebouw volgde een rondleiding door de studiezaal en de archiefbewaarplaats.

In de archiefbewaarplaats werd duidelijk hoe divers de collectie van het archief is. Een kaart van drie bij vier meter, charters met lakzegels, archieven van politieke partijen, bladmuziek, dozen vol glasnegatieven, opgerolde tekeningen van de Tilburgse kunstenaar Clijsen.

Vele vragen werden gesteld: waarom duizenden glasnegatieven van Schmidlin bewaren, wanneer besluit je iets te restaureren, hoe bepaal je het historische belang van een archiefstuk? Interessante discussies! Uiteindelijk werd geconstateerd dat voor de ontwikkeling van de stad Tilburg en de regio het verleden van grote en vaak onschatbare waarde is.

Speuren binnen en buiten het Archief

Onze bezoekers hebben allemaal hun eigen reden om te spitten in de archieven.
Genealogie, historisch en wetenschappelijk onderzoek, gewoon nieuwsgierigheid en bijvoorbeeld geocaching.

Geen pijltjes op de stoep getekend met krijt maar een speurtocht met aanwijzingen verpakt in raadsels en opgaven of door middel van GPS coördinaten.
Alleen al in Tilburg zijn er tientallen caches verstopt. Bij ieder cache hoort een inleidend verhaaltje. De laatste weken zijn er een aantal nieuwe caches bijgekomen met een link naar de geschiedenis van Tilburg. Vlak bij het archief ligt er nu ook een verstopt met een link naar het verleden van het pand waar wij gehuisvest zijn.
Wil je Tilburg en wijde omgeving beter leren kennen en ondertussen je kennis over allerlei zaken uitbreiden: Geocaching kan daarbij een hulp zijn.
Maar pas op voor verslaving.
Sinds het begin van dit jaar is er een nieuw cachetype bijgekomen, de Wherigo cache. Een Wherigo wijkt af van de andere cachetypen omdat deze interactief is en geen gebruik maakt van een gewone cachebeschrijving. Tijdens het lopen van de route kun je bijvoorbeeld informatie krijgen afhankelijk van de locatie waar je je bevindt. Ook is het mogelijk dat je gegevens in moet voeren voor je verder kunt. Een Wherigo is niet altijd een cache maar kan ook gebruikt worden om bijvoorbeeld plaats-specifieke informatie te verschaffen tijdens een (stads)wandeling of voor het spelen van real-life adventure games.
Met dank aan GoudHaartje

Een tropische zaterdagdienst

Het is ongelofelijk als ik in 2010 steeds zaterdagdienst heb. Het weer laat zich dan steeds van zijn extreme kant zien. De vorige dienst was die namelijk van 9 januari. Extreem winterweer was het toen. De dienstdoende medewerkers, waaronder dus ik, trotseerden het barre winterweer. Er vielen in Tilburg talrijke sneeuwbuien die gepaard gingen met veel wind. Het was glibberen geblazen bij gevoelstemperaturen van -10 graden. Het was een van de koudste dagen van 2010 tot nu toe.

De zaterdagdienst van 10 juli was het andere uiterste: extreme hitte van meer dan 35 graden! Kortom, een van de heetste dagen van dit jaar. Net als op 9 januari werd bij deze weeromstandigheden de vraag gesteld of iemand zou komen. Want met zulke hoge temperaturen ga je toch lekker aan het strand liggen of zwemmen? Niets was minder waar. In totaal bezochten vier bezoekers het archief. We konden wel raden waarom. Het was namelijk lekker koel in de Studiezaal en dan is onderzoek doen ideaal. Daarentegen was het verschrikkelijk in de kantine (op zolder), daar waar je de verkoeling zou moeten zoeken in de koelkast. Er stond wel fris in de koeling, maar zodra je deze eruit haalde begon het spontaan te borrelen op de tafel van de warmte. Nee, pauzes houden aldaar was een straf. Dus deze waren kort om snel de afkoeling op te zoeken op …. de werkplek. Om 16.00 uur sloten we het gebouw om ons een weg te banen door de hitte naar huis. Puf, puf.

Ik kan niet wachten tot de volgende zaterdagdienst, want dan weet ik één ding. Het weer zal opnieuw uit zijn dak gaan net als ik. Want als je naast medewerker van het archief ook weerman bent is het schitterend als deze twee samenkomen. Heerlijk.

Archief Hans Claesen terug in Tilburg

Ik sluit makkelijk hoofdstukken af. Dat heb ik ook met mijn beelden: als ik de laatste hand heb gelegd of de laatste tik heb gegeven, dan zeg ik: dit was het en nu komt het volgende


Hans Claesen werd in Tilburg geboren in 1925 en overleed vijftien jaar geleden in 1995. Zijn vader was eigenaar van de steenfabriek A.J. Claesen & Co, vanaf 1923 gevestigd aan de Lovense Kanaaldijk.

Na de Tweede Wereldoorlog ving zijn opleiding aan bij de Koninklijke School voor Kunst, Techniek en Ambacht in 's-Hertogenbosch (1945-1948), gevolgd door de Akademie van Beeldende Kunsten Den Haag (1948) en de Jan van Eyck Academie (beeldhouwen) te Maastricht (1949-1953). Hij was een leerling van Oscar Jespers (1887-1970) en Charles Vos (1888-1954). Na zijn studie kreeg hij een atelier op het terrein van de steenfabriek van zijn vader. Halverwege de jaren zestig na onteigening van de fabrieksterreinen en verhuizing van de fabriek naar Etten Leur laat hij een beeldhouweratelier bouwen aan de Lovense Kanaaldijk, ontworpen door Wim Hansen, architect van de Bossche School. Zijn dochter Inge, geboren in 1960 heeft het atelier als beeldhouwster nog steeds in gebruik.

Een van zijn eerste werken in 1953 was een reliëf ingemetseld in de hal van zijn geboortehuis. Dit was een opmaat naar zijn verdere monumentale werk, van niet een kunstenaar zijn zoveel werken in de openbare ruimte in Tilburg bewaard gebleven als van Hans Claesen. Zijn onderwerpen zijn dieren, kinderen, mensen, plantaardige vormen en onderwerpen van religieuze aard. Claesen maakte veel opdrachten voor kerken en kloosters. Ook buiten Tilburg zijn werken in opdracht vervaardigd zoals in Schijndel, Eindhoven, Volkel, Geldrop en Oosterhout.

Hiernaast de beeldengroep Drie kinderen in een kring aan de Postelse Hoeflaan uit 1962. Meer informatie over werken in Tilburg is te vinden op de website van KORT.De plastiek voor de Tilburgse Trofee in de vorm van drie torens werd naar een ontwerp van Hans Claesen vervaardigd. Daarnaast maakte hij ook vrij werk. Zijn maatschappelijke activiteiten lagen in het verlengde van zijn kunstenaarschap. In de jaren '60 secretaris van de Vakgroep Beeldhouwers(BBK), penningmeester van de Federatie van Beroepskunstenaars en oprichter van het Duvelhok. Als docent Handvaardigheid 1971-1990 was hij verbonden aan als docent verbonden aan de Academie voor Beeldende Vorming Tilburg en de afdeling Tehatex van het Mollerinstituut.

Het archief bestaande uit egodocumenten en foto's, mallen voor reliëfs en beelden, ontwerptekeningen en plakboeken is door zijn erven in 2000 ondergebracht bij de Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland (SKKN). Het archief werd geordend door A. Toelen in het najaar van 2003. Aangezien het Regionaal Archief Tilburg betere bewaarcondities kon bieden dan SKKN werd het archief van Hans Claesen in 2009 overgebracht naar Tilburg. De voorwerpen zullen ter zijner tijd worden overgedragen aan het StadsMuseum Tilburg.

Klik-klik bij de Brabant Collectie!

In de afgelopen weken heeft een aantal medewerkers van Regionaal Archief Tilburg de Brabant Collectie bezocht. De Brabant-Collectie bestaat uit onder andere boeken, tijdschriften, prenten, kaarten, foto's en films, met als onderwerp voornamelijk het verleden van de Provincie Noord-Brabant. De collectie wordt beheerd door de bibliotheek van de Universiteit van Tilburg. Tijdens de bezoeken van het archief aan de Brabant Collectie werd ook een rondleiding door het depot gegeven, waar de uitgebreide collectie ligt opgeslagen.

In de collectie van de Brabant Collectie zit onder andere het werk van Martien Coppens (1908-1986), een Brabantse fotograaf die een indrukwekkend oeuvre naliet. Hij is voornamelijk bekend geworden met foto’s van eenvoudige Brabantse boerenfamilies. Tientallen fotoboeken stelde hij van zijn foto’s samen, hij nam deel aan exposities en organiseerde zelf ook enkele internationale fotoexposities. Dit alles met als gevolg dat hij momenteel tot de beste en meest belangrijke fotografen van Nederland gerekend wordt en als de beste fotograaf van Brabant beschouwd wordt.

Deze zomer staat de fotowedstrijd Klik-klik in het teken van Martien Coppens. De wedstrijd wordt georganiseerd door het Brabants en Eindhovens Dagblad in samenwerking met de Brabant Collectie. Klik-klik daagt amateurs en professionals uit om een eigentijdse kijk te geven op Coppens’ werk en het Brabant van nu. In de vijf thema´s portretten, boerenleven, natuur, architectuur en industrie zijn werken van Coppens te zien. Ingezonden werk moet ook binnen één van deze thema´s valllen. 

Elke twee weken besteden de kranten aandacht aan de wedstrijd. De inzendtermijn sluit 20 september, waarna een vakjury 25 foto's nomineert. Daaruit kiest het publiek de winnaars voor elk thema. De jury kiest uit alle nominaties één foto voor de vakprijs.
Benieuwd naar de foto´s die al zijn ingestuurd? De inzendingen van de eerste paar weken zijn op de website te zien (en ook daar zit mooi werk bij!)

Juni Poll

Afgelopen maand vroegen we de bezoekers aan de website hoe vaak hij/zij gebruikt maakt van beeldonline.

Aangezien beeldonline een veel gebruikte database is waren de resultaten van deze poll niet geheel verrassend verrassend. Meer dan een derde van de stemmers gaf aan dat hij/zij beeldonline verscheidene keren per maand gebruikte. Een kleine twintig procent gebruikt de tool zelfs een paar keer per week. Wat opvallend is het feit dat een kleine 10 procent nog nooit gehoord heeft van beeldonline. Voor deze laatste groep hieronder een foto-impressie van wat zomerse taferelen:



De poll van deze maand gaat over de herkenbaarheid van het Regionaal Archief Tilburg in de krantn (zowel stadskrant, weekkrant, regionale kranten...) Op geregelde basis verschijnt er nieuws van het Archief in de krant Wij zijn met de poll van juli benieuwd of u dit ook daadwerkelijk leest in de krant. Stemmen kan tot 31 juli.

Educatief onderzoek Marietje Kessels

Marietje Kessels is de naam van een weerbaarheidsproject zoals dat overal in het land plaatsvindt bij de groepen 7 en 8 van het basisonderwijs. Marietje Kessels is tevens de naam van het 11-jarige Tilburgse meisje dat op een zomermiddag in augustus 1900 spoorloos verdween. Enkele dagen later werd Marietje levenloos en bruut vernoord aangetroffen, bovenin de gewelven van de kerk die in de Noordhoek in Tilburg stond.

Hoewel we bij het archief dit verhaal al duizend keer gehoord hebben, blijft het voor scholen en leerlingen een interessant verhaal. Het sluit aan bij het bovengenoemde project of bij het vak 'mens en maatschappij' onder de noemer 'zinloos geweld'. Het archiefdossier Marietje Kessels is goed gedocumenteerd en dat biedt mogelijkheden wanneer je leerlingen wilt leren hoe je een begin maakt met bronnenonderzoek.

Want laten we eerlijk wezen, het zoeken in een archief is niet eenvoudig. Diverse databases zijn online beschikbaar en kunnen doorzocht worden met trefwoorden. Geflankeerd door talloze knoppen die je aan- en uit kunt vinken, om het zoeken gemakkelijk te maken. 'Mediawijsheid' is een vakterm, die de laatste tijd ook in onderwijskringen gehanteerd wordt...Regionaal Archief Tilburg heeft een begin gemaakt met het boekje over Marietje Kessels.

Het boekje heeft twee functies: een attractief instrument om het project visueel aantrekkelijk te maken. - Digitaal zien dingen er mooi uit, maar soms wil je ook iets in je handen hebben-. Ten tweede bieden de vragen en teksten structuur voor de kinderen: 'zoek in die en die bron en beantwoord de volgende vraag'. Dan is het nog de kwestie hoe je die kinderen bij jouw bronnen krijgt. Zeg je: 'kijk op de website van Regionaal Archief Tilburg', dan zijn ze nog maar op de homepage beland. En dan?

Daarom hebben we een digitaal dossier aangemaakt, waarin de leerlingen aan de hand van herkenbare afbeeldingen uit het boekje, doorgelinkt worden naar de betreffende pagina's. We hebben twee bronbanken geselecteerd: De Tilburgse Tijdmachine en Beeldonline. Redelijk aantrekkelijke databases, die echter nóg afbakening behoeven. Want wat als je 'Marietje Kessels' intikt en 100 resultaten krijgt? Dus ook daar weer afkadering gevraagd. Opgelost met de aanmaak van favorieten.

De website van Regionaal Archief Tilburg beschikt over vele mogelijkheden, maar vraagt voor educatieve toepassingen afbakening en structuur. Dat is de opdracht vanuit educatie. Bij deze dan het eerste instrument: het boekje 'Moord te Tilburg, Marietje Kessels'.