Een gelegenheidsambtenaar van de burgerlijke stand

Hieronder ziet u afbeeldingen van drie opeenvolgende akten uit het geboorteregister van Made en Drimmelen van 1824, waar zo op het eerste gezicht niets bizonders mee aan de hand is:

Bij akten 23 en 25 treedt Henricus du Bois, schout, op als ambtenaar van de burgerlijke stand.
Akte 24 is de geboorteakte van Petronella Joanna du Bois, dochter van Henricus Albertus Jacobus du Bois, schout en van Huiberdina van der Corput. Omdat het de geboorteakte van een kind van de ambtenaar van de burgerlijke stand zelf betreft, mag hij als zodanig de inschrijving van de geboorteakte niet zelf verrichten. Voor deze gelegenheid treedt Adriaan Lukwel, assessor (wethouder) op als ambtenaar van de burgerlijke stand, een en ander volgens een Koninklijk Besluit van 8 juni 1823:

Deze akte is als annex bij akte 24 in het geboorteregister ingeplakt.

Poll over digitaal foto´s opslaan

In juli vroegen we de bezoekers van onze website of zij digitale foto´s online bewaren en zo ja, via welke site. Fotosites als Flickr en Picasa zijn zó populair en gemeengoed geworden, dat we verwachtten dat die twee redelijk goed zouden scoren. 126 mensen vulden de poll in.
De uitkomst is zeer verrassend, want het merendeel van onze websitebezoekers slaan hun foto´s helemaal niet online op.

Pollvraag van juli: Het archief verzamelt deze zomer digitale foto´s van de Tilburgse Kermis. Bewaar jij je foto’s ook online?
Meest gekozen antwoorden:
Nee, ik bewaar foto´s niet online: 72 stemmen (57.1%)
Ja, via Picasa: 23 stemmen (18.3%)
Ja, via andere website: 11 stemmen (8.7%)
Ja, via Flickr: 10 stemmen (7.9%)

Flickr is dus helemaal niet zo populair. En dat terwijl we via Flickr hedendaagse kermisfoto´s aan het verzamelen zijn! Bijna dagelijks lopen we over de kermis om mooie ansichtkaarten uit te delen aan de kermisbezoekers. Die kaart is een uitnodiging om mee te doen met ons Flickr-project. Spotten we iemand met een camera, dan vertellen we die over 'Kermisplaatjes voor later'. Dit heeft al mooie foto´s opgeleverd!
Hadden we dit project via Picasa laten lopen, hadden we dus mogelijk meer Kermisfoto´s kunnen verzamelen.... Leerzaam voor de toekomst!

Met de poll van augustus hopen we inzicht te krijgen in de aanspreekvorm naar onze bezoekers toe. Handhaven we de vorm van 'u' of wordt de aanspreekvorm 'je' en 'jij' prettiger gevonden? We gaan het zien.

Een piano als logé bij archief en museum

Regionaal Archief Tilburg en Stadsmuseum Tilburg krijgen in de week van 12 tot en met 18 september een bijzondere logé: een piano. Het project heet ´Play me, I´m yours´ en is een initiatief van Incubate een Tilburgs festival met internationale allure op het gebied van kunst en cultuur.

Onze pianologé mag overdag buiten staan, als het goed weer is. Hij mag bespeeld worden door uiteraard pianisten en musici. Of artiesten in spe zoals de studenten van Fontys Hogescholen voor de Kunsten of van Factorium Podiumkunsten. Het liefst willen we muzikanten die zich laten inspireren door onze prachtige cultuurhistorische collecties en verhalen.

Een rare combinatie wellicht: museum en archief. Maar of er muziek zit in het archief! Zoek maar eens in onze fotodatabank op het woord ´piano´. Van complete bladmuziek tot aan musicerende Tilburgers waaronder mannen, vrouwen, kinderen en zelfs een pianospelende Montessori-zuster. Muziekinstrumentenfabriek van Kessels mag uiteraard niet in dit rijtje ontbreken. Een andere inspiratiebron kan zijn: het verhaal van de kazerne. Want de locatie waarin archief en Stadsmuseum gehuisvest zijn, was vroeger onderdeel van de lancierskazerne die Koning Willem II liet bouwen. Wordt het militaire muziek of marsmuziek?

Voor degenen die minder met het archief hebben, maar wel trouw zijn aan de stad: wat dacht je ervan om het clublied van Willem II ten gehore te brengen of het Tilburgs Volkslied? Kortom, Regionaal Archief Tilburg en Stadsmuseum Tilburg zetten graag een piano voor je klaar. ´Play me, I´m yours!´

Achternaam van kinderen van ongehuwde moeders (3)

Soms weet de ambtenaar van de burgerlijke stand geen raad met de toevoeging van de achternaam van de natuurlijke vader in de geboorteakte, zoals in onderstaand geval:

Op 29 maart 1817 wordt te Geertruidenberg geboren: Willemina Frederica van Alphen, onwettige dochter van Anna Catharina Wölder:

Zij trouwt op 24 november 1847 te Rotterdam als Willemina Frederica van Alphen Wölder met Harm Horstmann. Harm Horstmann overleed te Rotterdam op 9 februari 1875 als echtgenoot van Willemina Frederica van Alphen. Zijn weduwe overleed te Rotterdam op 14 maart 1895 als Willemina Frederica van Alphen Wölder! Over haar moeder heb ik geen verdere gegevens kunnen vinden.
Eveneens in Geertruidenberg wordt, op 25 maart 1817, geboren: Carolina Pieternella Partoux, onwettige dochter van Pieternella Johanna van Overzee:

Hoewel moeilijk te lezen, blijkt uit de kantmelding bij de akte, dat het kind erkend is bij huwelijk van de moeder met Pieter de Bruijn op 24 maart 1822 te Eijgelshoven. In de huwelijksakte wordt het kind Carolina Pieternella genoemd. De achternaam van de natuurlijke vader Partoux is verdwenen. Niets aan de hand zou je denken: het kind heet sinds het huwelijk Carolina Pieternella de Bruijn. Maar de praktijk wijst anders uit.
Op 25 november 1846 trouwt Carolina Pieternella Partoux van Overzee te Utrecht met Stephanus Grönloh. De ambtenaar was dus blijkbaar niet op de hoogte van de erkenning, hoewel dat uit de kantmelding bij de geboorteakte blijkt.
Uit dit huwelijk is op 13 maart 1852 te Utrecht een dochter Petronella Johanna Maria Grönloh geboren. De moeder heet in de akte Carolina Pieternella Partoux van Overzee! Deze dochter trouwt op 25 september 1872 te Rotterdam met Hermanus Kuijte.
Op 7 november 1863 wordt te Arnhem Christiaan Jacobus Klaas Grönloh geboren, zoon van Stephanus Grönloh en Carolina Pieternella de Bruijn! Deze zoon trouwt op 21 juni 1905 te Breda met Wilhelmina Elisabeth Maria Wiercx. Zijn moeder woont dan te Rotterdam.
Carolina Petronella de Bruijn overlijdt op 15 april 1909 te Rotterdam als weduwe van Stephanus Grönloh. Carolina Petronella heeft dus een aantal achternamen gevoerd: eerst van Overzee of Partoux?(1817-1822), daarna de Bruijn (1822), dan weer van Overzee (1846-1852) en tenslotte weer de Bruijn (1863-1909), terwijl zij eigenlijk vanaf 1822 de Bruijn heette.
Pieternella Johanna van Overzee overleed op 28 september 1868 te Arnhem; haar weduwnaar Pieter de Bruijn overleed op 30 maart 1883 te IJsselmonde.

Dansen en sjansen

Vandaag werd nog weer eens duidelijk dat het belangrijk is de herinneringen aan de Tilburgse Kermis te bewaren voor de generaties na ons. Via Twitter kwam ons ter ore dat: " @JoostMoller @KermisinTilburg op UNESCO lijst van immaterieel werelderfgoed" wil krijgen. #detilburgsekermis #tilburg 

Natuurlijk niet alleen die nostalgische beelden maar ook die kwetsbare digitale herinneringen! Doe dus mee met de Kermisplaatjes voor later.

Sinds gisteren concentreren we ons met de Kermisplaatjes voor later op de Tilburgse kermis van 2011. De eerste prachtige 2011-foto's werden al in de groep gezet. Een serie karakteristieke foto's van mannen die zeer geconcentreerd naar de werkzaamheden staan te kijken of op z'n Tilburgs: stoan te louwe!

De Kermis begint natuurlijk al veel eerder dan voor ons waarneembaar is: al dat plannen en voorbereiden waar we geen weet van hebben. Slechts een tipje van de sluier wordt zo'n dag of 14 voordat het losbarst zichtbaar. Je ziet  overal in de stad gele strepen en nummers, borden, vlaggen verschijnen: de eerste waarneembare tekenen dat HET gaat beginnen. 

Ook wij hebben wat voorbereidingen getroffen: foto's van voorgaande jaren zijn op Flickr gezet in de groep "Kermisplaatjes voor later". Enkele foto's uit een ver verleden, maar ook mooie kleurige impressies van vorig jaar.  

Hoewel Regionaal Archief Tilburg alleen kermisfoto's verzamelt voor later en geen film, kon ik het niet laten ook de unieke beelden die tot nu toe bewaard werden in het depot te laten digitaliseren en op YouTube te zetten. Een van de films leverde een prachtig verhaal op, dat ik u niet wil onthouden.

..1986, wat een enorme draaiorgelshow en wat een waanzinnig grote mensen menigte die dag. Ik heb er foto's van, stiekum met de journalisten meegelopen naar het dak van het stadhuis..
Ik was 15 jaar en moest de oren van de kop afzeuren om helemaal naar Tilburg te rijden. Gelukkig hebben ze dat gedaan, die dag vergeet ik nooit meer. Ook de danschool die op de 121er Decap Splendid danste was voor mij de eerste aanraking met het dansorgel! Bedankt voor deze film docu.!!!

Ook dit jaar staat er, naast al het spektakel, een spiegeltent met orgel op de kermis: een herinnering op zich!

  

We zijn er klaar voor, nu alleen nog mooi weer (hoewel: regen kan ook mooie foto's maken.

 

Allemaal succes en vooral veel plezier tijdens de kermis!

Tilburgse kermisballonnen

Kermis en Tilburg zijn begrippen die met elkaar verbonden zijn. Vrijdag 22 juli is het weer zo ver !

Een oude kermistraditie is het oplaten van ballonnen en de zogenaamde ballonwedstrijd. Op 7 september 1931 liet Adrianus Keusters (1904-1945), woonachtig in de Sint Josephstraat, tijdens een ballonnenwedstrijd op de Tilburgse kermis een ballon los. Adrianus Keusters was zoon van de bekende bakker Keusters. De ballon kwam terecht bij de familie Harff in Süchteln, net over de grens bij Venlo. Een jaar daarop in 1932, wederom in september, had de ballon blijkbaar nog meer vaart, hij belandde in Volkenrath, voorbij Keulen. In 1935 vloog de ballon naar Westfalen.


Hoe weten we dat, de zoon Harry heeft de kaartjes die aan de ballonnen hingen en zijn teruggestuurd bewaard. De overlevering verhaalt niet of Adrianus Keusters gewonnen heeft.

Een echte ballonnenwedstrijd wordt tijdens de kermis anno 2011 niet meer gehouden. Internationale contacten kunnen nu op een veel eenvoudigere manier worden onderhouden, zonder dat er een postduif of ballonkaartje aan te pas hoeft te komen.

Vader verhinderd aangifte te doen van geboorte

Er kunnen verschillende redenen zijn, waarom een vader geen aangifte kan doen van de geboorte van een kind. Twee voor de hand liggende redenen zijn: De vader is al overleden of de vader is onbekend (bij kinderen van ongehuwde moeders). Ook komt het voor dat de vader in het buitenland verblijft of wegens ziekte verhinderd is aangifte te doen. Een bizondere reden van verhindering is dat de vader wegens verlamming niet in staat is aangifte te doen. Dat was het geval bij Jan van Nunen te Diessen.

Op 23 november 1859 doet hij nog zelf de aangifte van de geboorte van zijn dochter Adriana:

Twee jaar later wordt op 11 december 1861 zijn zoon Gerardus Wilbrordus geboren. De aangifte geschiedt een dag later door Peter Vingerhoets, die bij de bevalling tegenwoordig is geweest ( de moeder van het kind is zijn dochter). Vader Jan van Nunen is tengevolge van verlamming niet in staat persoonlijk aangifte te doen:
Ook bij het volgende kind, Johanna Maria, geboren 1 maart 1864, doet opa Peter Vingerhoets twee dagen later aangifte van de geboorte:

Speeddaten met het archief

Altijd al eens willen weten of archief bezoek iets voor je is?
Wil je horen of wij de antwoorden hebben op je vragen?
Toch wel een beetje nieuwsgierig hoe Kazernehof 75 er van binnen uitziet?
Kortom, alles wat je altijd al over het archief wilde weten maar nooit durfde te vragen.

Dan is de woensdagochtend “speeddate” net iets voor jouw.
Iedere woensdag van 10.00 tot 11.00 uur organiseren wij een bijeenkomst van een uur.
Hierin vertellen we je over het archief, wat je bij ons kunt vinden en van ons mag verwachten.
Daarnaast leggen we in het kort uit hoe je onze website kunt gebruiken bij onderzoek naar bijvoorbeeld je stamboom.
Na een uurtje gaan we weer uit elkaar en mag je, net als bij een echte date, thuis eens rustig overdenken of het klikt tussen ons.
Natuurlijk hopen we je terug te zien voor het echte werk.
Zie je het wel zitten om op deze vrijblijvende manier kennis te maken met het archief? Laat het ons weten op info@regionaalarchieftilburg.nl dan zorgen wij voor een gastvrije ontvangst.

Brabantse sporen in een Weens museum

Iedereen die stamboomonderzoek doet kent het gevoel van sensatie als er een tastbaar spoor van een voorvader gevonden wordt.
Soms is het de vernoeming in een akte of een handtekening op een document.
Het is wat zeldzamer als het een voorwerp is. Het wordt helemaal speciaal als het een voorwerp is in een internationale museumcollectie.

In de Hofburg in Wenen bevindt zich de Hofjagd und Rüstkammer. Een museum voor wapens en strijduitrusting van de 11e tot de 19e eeuw.
Tussen al dit historische wapengekletter bevindt zich een rapier. Het is een bijzonder mooi gedecoreerd zwaardje met veel vakmanschap gemaakt van ijzer en gedamsceerd met goud en zilver. Maar wat dit rapier heel bijzonder maakt is dat de maker afkomstig is uit onze omgeving en sporen nagelaten heeft in verschillende archieven uit ons werkgebied.

Al jaren doet Dhr. Van Erve onderzoek naar de genealogie van de familie Van Nerven/ Van Erve. Een familie die zijn wortels heeft in de omgeving van Tilburg. Van een aantal takken zijn boekwerkjes verschenen die ook in onze bibliotheek te raadplegen zijn. Tot deze familie behoort de maker van dit rapier. Op de rug van het ricasso van het zwaardje staat de inscriptie
DAMIANVS . DE . NERVE . ME . FECIT
Damianus De Nerve heeft mij gemaakt

*Damiaen wordt omstreeks 1525 geboren in Goirle als zoon van de chirugijn mr. Gherit Cornelis van Nerven. Damiaens broers Wouter, Cornelis en Robbrecht waren chirurgijns te Poppel, Hilvarenbeek en Goirle. Het kan in dit milieu geweest zijn dat Damiaen het messenmaken geleerd heeft. Iedere chirurgijn werd verondersteld zijn eigen gereedschapjes te kunnen smeden die om redenen van hygiëne werden verzilverd.Damiaen van Nerven vestigde zich in 1554 of 1555 te Hilvarenbeek, toen hij trouwde met jonkvrouw Maria van Huijckesloot uit Hilvarenbeek. Zij was de weduwe van Jan Schilders, die de schout was van Hilvarenbeek. die op de omwaterde huizing de Clossenborch woonde. Om de oorlog te ontvluchten (tevergeefs trouwens) vestigde hij zich in 1579 te Breda in de Katerstraet. Na 1587 woonde hij te Tilburg, waar hij in 1603 of 1604 overleed.
*Bron: "Hilvarenbeek onder de hertog en onder de generaliteit"

Bij een bezoek aan Wenen in het afgelopen voorjaar ben ik, op aanraden van Dhr. Van Erve, naar het rapier op zoek gegaan in de immense collectie van het museum,
nieuwsgierig als ik was naar dit museumstuk met een Brabants verhaal. Zoals de foto’s getuigen was het de zoektocht waard.

Ik ben nieuwsgierig geworden of er nog meer museumstukken zijn over de grens die ook een Midden-Brabants tintje hebben.

Meer dan 57.000 filmpjes

CriticalPast is een van ‘s werelds grootste online collecties van archiefbeelden
Het is een indrukwekkend voorbeeld van een modern digitaal archief. Heel toegankelijk, er is op een makkelijke manier doorheen te navigeren. Zoeken kan via trefwoord maar ook via decennium en zelfs op jaartal.

Het beeldmateriaal is voornamelijk afkomstig uit Amerikaanse overheidsarchieven.
De verzameling begint in 1891 en het loopt door tot 1996. Helaas is niet van ieder jaar materiaal aanwezig. De kroon wordt gespannen door de jaren 1940-1950. Er zijn over die periode meer dan 13.000 filmpjes te zien. Daarnaast zijn er van de filmbeelden zgn. “stills” gemaakt. Stilstaande beelden die je de kans geven bepaalde scènes nauwkeuriger te bekijken.
Voor het werkgebied van het RAT zijn er onder andere clips te zien over vliegveld Gilze-Rijen. Prachtige beelden gemaakt in september 1951 tijdens een NATO oefening.
Op de site van CriticalPast kunt u bij de filmpjes aanvullende informatie geven of zelfs een forum openen over het onderwerp.
Het is een spannende en fantastische bron voor iedereen die geïnteresseerd is in de twintigste eeuw en hedendaagse geschiedenis.

Twee 14-jarige moeders en een 16-jarige vader

Tot op heden zijn er twee 14-jarige moeders en één 16-jarige vader bekend in het werkgebied van RAT.
Petronella Teurlings, geboren Tilburg 10 juni 1813, beviel aldaar op 11 april 1828 van een zoon Jacobus en werd daarmee de jongste moeder, oud 14 jaar en 10 maanden:


Petronella Teurlings trouwde op 6 november 1828 te Tilburg met Johannes Peijnenborg, en werd daarmee één van de weinige 15-jarige bruiden. Bij dit huwelijk werd haar zoon Jacobus erkend door de bruidegom:

De op één na jongste moeder was Maria Catharina de Kort, gedoopt Hilvarenbeek 23 april 1806. Zij werd aldaar op 30 maart 1821 moeder van een zoon Adriaan en was toen 14 jaar en 11 maanden:

Deze zoon overleed reeds op 31 maart 1821. Maria Catharina de Kort trouwde op 17 mei 1821 te Hilvarenbeek en werd daarmee één van de jongste bruiden, oud 15 jaar en 1 maand:

De jongste bruidegom was Antonie Luijten, geboren Goirle 11 juli 1859. Hij trouwde aldaar, oud 16 jaar, op 3 september 1875 met de 17-jarige Engelina van Osch, zij vormden daarmee het jongste echtpaar ooit:

Antonie Luijten is ook de jongste vader ooit: Op 14 november 1875 werd te Goirle zijn zoon Hubertus geboren. De vader was toen 16 jaar:

Genealogie van de Brabantse familie Van der Amervoirt, 1300-2000

Genealogisch onderzoek is een tijdrovende, arbeidsintensieve en verslavende bezigheid! Al dertig jaar lang is André van Amelsvoort bezig met het onderzoek naar de geschiedenis van de familie Van der Amervoirt. Zijn zoektocht leidde hem naar verschillende Brabantse archiefinstellingen zoals stadsarchief ‘s-Hertogenbosch, BHIC en Regionaal Archief Tilburg. Tot 2005 was Van Amelsvoort voor archiefbezoek aangewezen op zaterdagen en vakanties, na zijn pensionering is hij wekelijks bezoeker van onze studiezaal.
De geschiedenis van de familie Van der Amervoirt begint in Moergestel ca.1300, verplaatst zich in de veertiende en vijftiende eeuw naar Berkel en Udenhout. Vanaf 1500 zijn de Van der Amervoirts hoofdzakelijk in Tilburg te vinden. Van daaruit ontstaan later ook familietakken in o.a. Loon op Zand, Goirle en Oisterwijk.
De oorspronkelijke opzet van Van Amelsvoort was om een klassieke genealogie op te zetten, met het accent op mannelijke nakomelingen. Gaandeweg het onderzoek werd duidelijk dat veel familieleden ook via vrouwelijke lijn terug te voeren zijn naar Jan vander Amervoirt, de oudst bekende voorvader. Enkele van die vrouwelijke lijnen - in het bijzonder de familie Reynen- heeft Van Amelsvoort nader uitgewerkt. Extra aandacht besteedt hij aan de (Brabantse) families Van der Aa, Van Dun en Dankers.
Door de relatief kleine populatie van Tilburg gedurende de periode 1500-1800 zijn er dwarsverbindingen met alle bekende Tilburgse families (zoals De Beer, Van Beurden, De Bont, Van Gorp, Van Heijst, Mutsaerts, Smolders etc. ). Om die reden zullen heel veel Tilburgers aansluiting kunnen vinden bij deze genealogie.

Rond de jaarwisseling zal deze omvangrijke genealogie in boekvorm verschijnen.
De publicatie bestaat uit 2 delen:

• Deel 1 bevat de genealogie en telt bijna 800 pagina´s en circa 5400 voetnoten.
• Deel 2 bestaat uit bijlagen, een uitvoerige namenindex en een kwartierstaat met afzonderlijke namenindex; aantal pagina’s circa 600.

Geïnteresseerden kunnen intekenen tot eind augustus 2011 via het e-mailadres van de auteur: ajvanamelsvoort@gmail.com
 De intekenprijs, geldig tot eind augustus a.s., bedraagt € 59, daarna is de koopprijs € 75 per set, beide excl. eventuele verzendkosten..

Reacties van nu voor later

Sinds vorige week de flickr-groep "Kermisplaatjes voor later" echt van start ging, hebben zich al een paar enthousiastelingen gemeld. Foto's om nu al duizelig van te worden, foto's die vertederen, prachtige beelden. Ik raad u aan hier eens te gaan kijken (en zelf mee te doen!)



We hebben zelf ook een duit in het zakje gedaan door een aantal foto's "exclusief" aan deze flickr-groep toe te voegen.
Vergane glorie, maar ook deze jonge schutter, van wie ik me afvraag of hij nog steeds zijn tong uitsteekt bij een inspanning als deze.

Krabbé is óók een voornaam

U kent wel Jeroen Krabbé, zijn broer Tim en zijn zoon Martijn Krabbé.
Wat u waarschijnlijk niet weet, is dat Krabbé behalve een achternaam ook een voornaam is.

Op 15 februari 1883 trouwden te Raamsdonk: Maarten Sijbrand Krabbé Stikkers en Antonia Molewijk. Zonder de huwelijksakte te bekijken, zou je geneigd zijn te denken dat Krabbé Stikkers de samengestelde achternaam is van de bruidegom.
In de huwelijksakte staat echter dat de vader van de bruidegom Jan Stikkers is.
Conclusie moet dus luiden dat Krabbé de derde voornaam van de bruidegom is:









Uit de bijlage bij de huwelijksakte blijkt, dat Maarten Sijbrand Krabbé Stikkers op 20 februari 1852 te Heusden is geboren. Hij overleed op 24 december 1925 te Raamsdonk:

Waar de voornaam Krabbé vandaan komt is in nevelen gehuld. Ik ben tot nu toe geen andere naamdragers tegengekomen.

Kletsen met het archief!

Sinds eind mei is Regionaal Archief Tilburg gestart met een nieuw project: chatten. Voor iedereen die de term niet goed kent, chatten is het voeren van een gesprek door het over en weer typen van tekst tussen twee of meer gebruikers van computers. Je kan dus vanuit je eigen huiskamer direct met ons in contact komen. De chatfunctie vind je op onze website en is binnen onze site vanaf iedere pagina beschikbaar. Tijdens het zoeken kan je direct een vraag aan ons stellen!
De chatmedewerkers zijn Ans, Astrid, Jaël en Luud. In de maand juli zijn we beschikbaar van maandag- tot en met donderdagavond, tussen 19.00 en 22.00.
Dus iedereen die nieuwsgierig is of een vraag heeft: kom eens kletsen met het archief!