Nieuwe openbare scans Burgerlijke Stand

Scans openbaar
Januari 2015 is een maand, waar vele genealogen in Nederland naar hebben uitgekeken. Traditioneel wordt dan informatie uit de Burgerlijke Stand openbaar gemaakt en via de genealogische database gepubliceerd. Wellicht kent u de regels rondom de openbaarheid Burgerlijke Stand: geboorteregisters kennen een beperking van 100 jaar, huwelijksregisters van 75 jaar en overlijdensregisters van 50 jaar.

Nieuw beschikbare gescande registers:
Geboorteregisters
- Alphen en Riel: 1914
- Baarle-Nassau: 1906-1914
- Berkel-Enschot: 1914
- Chaam: 1914
- Diessen: 1914
- Dongen: combinatieregister 1814, akten 1-83,  1914
- Gilze en Rijen: 1914
- Goirle: 1903-1912, 1914
- Hooge en Lage Zwaluwe: 1914
- Loon op Zand: 1904-1907
- Made en Drimmelen: 1903-1907,  1914
- Moergestel: 1914
- Oisterwijk: 1911-1914
- Terheijden: 1914
- Tilburg: 1914
- Udenhout: 1914

Huwelijksregisters:
- Alphen en Riel: 1939
- Baarle-Nassau: 1939
- Berkel-Enschot: 1939
- Chaam: 1939
- Dongen: combinatieregister 1814, akten 1-83, 1939
- Gilze en Rijen: 1939
- Goirle: 1923-1939
- Hooge en Lage Zwaluwe: 1939
- Loon op Zand: 1916-1931
- Made en Drimmelen: 1939
- Oosterhout: 1925-1932
- Terheijden: 1939
- Tilburg: 1939
- Udenhout: 1939

Overlijdensregisters:
- Alphen en Riel: 1964
- Baarle-Nassau: 1964
- Berkel-Enschot: 1964
- Chaam: 1964
- Dongen: combinatieregister 1814, akten 1-83
- Gilze en Rijen: 1964
- Goirle: 1941-1960, 1964
- Hooge en Lage Zwaluwe: 1964
- Loon op Zand: 1940-1954
- Made en Drimmelen: 1964
- Moergestel: 1961-1964
- Oisterwijk: 1964
- Oosterhout: 1951-1959
- Terheijden: 1964
- Tilburg: 1964
- Udenhout: 1964

Van welke gemeenten komen ook nieuwe scans beschikbaar ?
In de loop van 2015 hopen we nieuwe registers online te kunnen aanbieden van Baarle-Nassau, Diessen, Geertruidenberg, Hilvarenbeek en Raamsdonk.

Ondersteuning door gemeenten
De registers worden niet per jaar overgebracht naar het Regionaal Archief Tilburg, dat gebeurt slechts een keer in de 10 jaar. Wij hebben aan gemeenten gevraagd of ze financieel de digitalisering van de niet-openbare registers willen ondersteunen. Daar is over het algemeen zeer positief op gereageerd. Het project loopt nog enige jaren door. Afgelopen jaar zijn de registers van Baarle-Nassau, Berkel-Enschot, Diesse, Gilze en Rijen, Goirle, Hilvarenbeek, Hooge en Lage Zwaluwe, Made en Drimmelen, Terheijden en Tilburg en Udenhout gescand.

Wel gescand en nog niet op naam doorzoekbaar
De nieuwe registers zijn veelal nog niet op naam doorzoekbaar. Ook die klus moet nog geklaard worden. Maar u kunt wel de registers inzien door de volgende stappen te nemen:

• Ga naar het genealogie/ voorouders gedeelte op onze website (link).
• Rechts klikt u 'inzien van bronnen' aan (link).
• Kies de plaats en het type registratie en klik vervolgens op start zoeken (link).U hoeft geen periode in te vullen
•Na deze stap ziet u een overzicht van alle gedigitaliseerde registers (link).
• Door op 'bron' te klikken worden de scans op chronologische volgorde geplaatst en kunnen de gewenste registers worden ingezien (link).

Gerelateerde bijdragen:

• Openbaarheidsdag Burgerlijke Stand 2014 link
• Bladeren door digitale beelden van allerlei registers link
• Nieuwe scans Burgerlijke Stand Gilze en Rijen link

Meer dan 100 nieuwe registers van Burgerlijke Stand beschikbaar.

In de afgelopen week zijn er weer scans van registers van de Burgerlijke Stand op de website geplaatst.
Het betreft:
Terheijden
Geboorte: 1911 t/m 1913
Huwelijk: 1931 t/m 1938
Overlijden: 1941 t/m 1963

Made en Drimmelen
Geboorte: 1908 t/m 1913
Huwelijk: 1923 t/m 1938
Overlijden: 1943 t/m 1963

Hooge en Lage Zwaluwe
Geboorte: 1908 t/m 1913
Huwelijk: 1928 t/m 1938
Overlijden: 1941 t/m 1963

Achter de schermen wordt er door de vrijwilligers aan gewerkt om alle namen in de database te krijgen. Op dit moment zal dus  in de meeste gevallen een zoekopdracht nog geen resultaat uit deze registers geven.
Maar u kunt zelf de boeken inzien via genealogie => inzien van  bronnen en daar aangeven welk register u wilt zien. Daarna komt u via de knop => inzien register bij de digitale beelden.
Achterin ieder register zit een index waardoor u snel bij de juiste akte komt.
Ook zin in vrijwilligerswerk voor Regionaal Archief Tilburg?
Na de zomersluiting ( wegens verbouwing) komt er weer plaats voor nieuwe vrijwilligers die vanuit thuis of aan Kazernehof 75 gegevens in willen voeren in de database.
Voor meer informatie kijk hier

Overlijdensregisters 1806-1810

Het Regionaal Archief Tilburg heeft er best veel, 14 om precies te zijn en wel van de plaatsen Alphen, Riel, Baarle-Nassau en Ulicoten, Chaam, Geertruidenberg, Hilvarenbeek, Hooge en Lage Zwaluwe, Loon op Zand, Made en Drimmelen, Oosterhout, Raamsdonk, Hendrik Luijten Ambacht, Terheijden en Udenhout. Bij het invoeren van de Burgerlijke Stand in 1811 moesten kerken de doop-, trouw- en begraafregisters inleveren bij de gemeentelijke overheid. Die had de registers nodig om de nieuwe bevolkingsadministratie in te kunnen richten. De overlijdensregisters 1806-1810 zijn opgenomen bij deze DTB-registers van voor 1811, maar feitelijk zijn het geen kerkelijke registers. Bij het overzicht op de website van het Regionaal Archief Tilburg staan ze omschreven als gequalificeerd. Dat roept nogal wat vragen op, wat is bijvoorbeeld gequalificeerd en waarom beginnen de registers in 1806 ?

Successiebelasting 1806
De registers zijn aangelegd omdat er een nieuwe wet werd ingevoerd voor belasting op nalatenschappen, de zogenaamde successiebelasting. Vanaf 1 januari 1806 kwam er een uniforme wet voor de gehele Republiek. De 'Gequalificeerde tot de directie der invordering van de Belasting op het Regt van Successie', meestal de secretaris van het plaatselijk bestuur, moest vaststellen of de belasting moest worden geheven. Gequalificeerd, moderner gespeld als gekwalificeerd, wil zeggen dat iemand bevoegd is om bepaalde taken te verrichten. Er waren nogal wat uitzonderingen om niet te hoeven betalen:
• vererving in rechte neergaande lijn (kinderen van ouders, kleinkinderen van grootouders, enz.) en vererving door ouders van hun kinderen werden vrijgesteld van belasting;
• overige vererving in de tweede graad (broers van zusters, grootouders van kleinkinderen) werd belast met vijf procent;
• overige vererving in de derde graad (neven/nichten van ooms/tantes en omgekeerd) werd belast met zeven en een half procent;
• wanneer het saldo van de nalatenschap minder dan driehonderd gulden bedroeg, werd de belasting kwijtgescholden.

Lijsten van overledenen
Van elk overlijden vanaf 1806 moest voortaan aangifte worden gedaan bij het plaatselijk bestuur. Het plaatselijk bestuur maakte wekelijks een lijst van aangegeven lijken in tweevoud op: één voor de officier van justitie voor het betreffende ressort en één voor de gekwalificeerde. De lijsten werden door de 'gekwalificeerden' samengesteld op grond van de lijsten van de doodgravers. De gekwalificeerde moest elk half jaar verantwoording afleggen van zijn werkzaamheden. Deze documenten zijn niet te vinden bij het Regionaal Archief Tilburg, maar bij het Brabants Historisch Informatiecentrum en wel in het archief ordonnantie successiebelasting 1806-1817.

Wij hopen met deze bijdrage het verschijnsel overlijdensregister 1806-1810 nader te hebben toegelicht. En wat ook aardig is om te vermelden dat de registers gescand online staan. Link

Overzicht aanwezige overlijdensregisters
Gekwalificeerde Alphen 1806-1810 (inventarisnummers 26-29)
Gekwalificeerde Riel 1806-1810 (inventarisnummers 36, 37)
Gekwalificeerde Baarle-Nassau en Ulicoten 1806-1810 (inventarisnummer 18)
Gekwalificeerde Chaam 1806-1810 (inventarisnummer 12)
Gekwalificeerde Geertruidenberg 1806-1810 (inventarisnummer 12)
Gekwalificeerde Hilvarenbeek, Diessen, Riel, Westelbeers 1806-1810 (inventarisnummer 24)
Gekwalificeerde Hooge en Lage Zwaluwe 1806-1810 (inventarisnummer 25)
Gekwalificeerde Loon op Zand 1806-1810. (inventarisnummer 40)
Gekwalificeerde Made en Drimmelen 1806-1810 (inventarisnummer 19)
Gekwalificeerde Oosterhout1806-1810 (inventarisnummers 58-59)
Gekwalificeerde Raamsdonk 1806-1810 (inventarisnummer 12)
Gekwalificeerde Hendrik Luyten Ambacht 1806, 1808-1810 (inventarisnummers 18-19)
Gekwalificeerde Terheijden 1806-1810 (inventarisnummer 36)
Gekwalificeerde Udenhout 1806-1810 (inventarisnummer 9)

Bijzondere gezinnen (II)

Een bijzonder gezin treffen we aan in Made (bevolkingsregister Made en Drimmelen 1860-1870, inv. nr. 12b, scan 99):



De echtgenote van het gezinshoofd heeft een voorechtelijke dochter, die op haar beurt zelf ook weer moeder is van een onwettige dochter.

In Gilze treffen we een gezin aan, bestaande uit drie verschillende soorten kinderen, nl. die van de man uit een eerder huwelijk, die van de vrouw uit een eerder huwelijk en van hen samen (bevolkingsregister Gilze en Rijen 1890-1899, inv. nr. 18, scan 26):

In Tilburg wordt een gezin vermeld, waarin drie tweelingen zijn geboren (bevolkingsregister Tilburg 1921-1939 deel 51, scan 270) (met dank aan vrijwilliger Jan van Boxtel):

In Oosterhout komen we een gezin tegen bestaande uit gezinshoofd, zijn broer en zus en vele neven en nichten (bevolkingsregister 1880-1890 Oosterhout, inv. nr. 864, scan 256): 

Ook in Oosterhout treffen we een gezin aan, waarbij de stiefkinderen dezelfde achternaam hebben als het gezinshoofd, niet geheel toevallig, het gezinshoofd is getrouwd met de weduwe van zijn broer (bevolkingsregister 1921-1938 Oosterhout, inv. nr. 901, scan 118):

En tenslotte een vermelding van een zwagerin van het gezinshoofd  (bevolkingsregister 1900-1920 Oisterwijk , inv. nr. 18.4, scan 81):

Zwagerin (lees: zuster van de echtgenote van het gezinshoofd) wordt zelden vermeld in bevolkingsregisters,  meestal wordt de aanduiding behuwdzuster of schoonzuster gebruikt.

Vijf maal gehuwd

Het gebeurt niet zo vaak, dat een man of een vrouw vijf keer trouwt. In het werkgebied van RAT zijn tot op heden slechts twee mannen aangetroffen, die vijf maal gehuwd zijn geweest, één in de 19de eeuw en één in de 18de eeuw.

Op 18 januari 1870 overleed te Made en Drimmelen Leonardus Oerlemans. Uit zijn overlijdensakte blijkt dat hij vijf maal gehuwd is geweest:

Leonardus Oerlemans trouwde achtereenvolgens met 1. Made 23 oktober 1833 Petronella van den Bergh, 2. Hooge en Lage Zwaluwe 26 november 1846 Wilhelmijna Broxs, 3. Made en Drimmelen 13 april 1850 Anna Oomens , 4. Oosterhout 10 januari 1856 Pietronella Moerenhout en 5. Oosterhout 10 januari 1867 Wilhelmina Kouwelaar. In laatstgenoemde huwelijksakte worden de vier eerdere echtgenotes van de bruidegom keurig vermeld:

Het onderzoek naar bruidegoms uit de 18e eeuw die vijf keer getrouwd zijn, is lastiger. Bij huwelijken van weduwnaars of weduwen wordt dan immers slechts de laatste echtgenoot of echtgenote vermeld. De aanduiding "laatst weduwnaar" in een trouwinschrijving suggereert, dat de bruidegom of bruid minstens twee keer eerder getrouwd is geweest. Met een beetje geluk kun je dan een bruidegom of bruid vinden, die vijf keer getrouwd is geweest.

Op 8 juni 1752 werd te Tilburg begraven: Engelbert Wouter Bertens, kinderen nalatend (DTB 32 Tilburg scan 37):  

Uit deze inschrijving blijkt niet dat hij vijfmaal getrouwd is geweest, maar onderzoek in de trouwboeken levert het bewijs.

Zijn eerste huwelijk vond plaats te Tilburg op 26 mei 1715, de bruidegom heet dan Bertes en de bruid Magdalena van den Hout  (DTB 16 Tilburg scan 103):

Hij trouwde voor de tweede maal te Tilburg op 2 augustus 1728 met Anna Helena Elias Peter Elissen (DTB 49 Tilburg scan 80):

Zijn derde huwelijk vond plaats te Tilburg op 23 juni 1732 met Anthonet Jan Heerkens  (DTB 49 Tilburg scan 107):

Engelbert Bertens trouwde voor de vierde keer eveneens te Tilburg op 18 juli 1743 met Jenneke Jansse van den Dungen (DTB 49 Tilburg scan 175):

Zijn vijfde en laatste huwelijk vond plaats te Tilburg op 27 juli 1745 met Allegonda Daniel Peters van Enteren (DTB Tilburg 50 scan 6):

Valentijnsdag

De voornamen Valentijn en Valentina zijn tegenwoordig enorm populair, als we de databank van het Meertensinstituut mogen geloven. Deze voornamen komen we in de doopboeken en de burgerlijke standsregisters van 1811-1912 echter sporadisch tegen. Voor zover bekend zijn er in het werkgebied van RAT slechts 8 jongetjes met de eerste voornaam of volgnaam Valentijn geboren en 4 meisjes met de eerste voornaam of volgnaam Valentina. Hier volgen ze.
De oudste Valentijn is op 1 juli 1810 gedoopt te Oisterwijk (DTB 14 Oisterwijk scan 28):

Dan duurt het bijna 30 jaar tot er, toevallig weer in Oisterwijk, een Valentijn wordt geboren (4 februari 1840):

Eén jaar later volgt Hilvarenbeek (10 januari 1841):

Op 27 januari 1846 is Baarle-Nassau aan de beurt:

En dan volgt op 1 juni 1872 Tilburg:

Op 6 januari 1884 en 14 februari 1886 volgen te Made en Drimmelen twee gelijknamige broers:



Toevallig is de jongste op Valentijnsdag geboren!!

Op 30 september 1889 wordt er te Raamsdonk een jongetje geboren, met dezelfde voornamen Johan Coenraad Valentijn als zijn vader:

De oudst bekende Valentina is op 7 februari 1856 te Raamsdonk geboren:

Op 1 augustus 1868 volgt Valentina nummer 2 te Made en Drimmelen:

De laatste twee Valentina's, zusjes, zijn beiden te Loon op Zand geboren, respectievelijk op 22 april 1880 en 12 november 1891:

Bezoek uit Drimmelen

Op woensdag 21 november 2012 bracht wethouder Jan-Willem Stoop van de gemeente Drimmelen een bezoek aan Regionaal Archief Tilburg. Joke Lunenburg, hoofd Middelen / DIV en Cock de Boer, verantwoordelijk voor de gemeentelijke administratie en archiefvorming, vergezelden de wethouder.
In maart 2004 sloot Drimmelen een dienstverleningsovereenkomst met de gemeente Tilburg over het beheer van de statische gemeente-archieven. Er is sinds die tijd veel werk verzet om de archieven te ordenen, in goede staat te krijgen en digitaal beschikbaar te maken. Als portefeuillehouder kwam de wethouder met zijn collega's een kijkje nemen in het archief en kennismaken met ons en onze werkzaamheden.

Vlnr: Cock de Boer, Joke Lunenburg, Jan-Willem Stoop, Yvonne Welings

In 2004, ten tijde van de overdracht, was het materiaal in slechte staat. Meters archiefdozen zijn schoon en schimmelvrij gemaakt, zuurvrij ingepakt. Meteen vanaf 2004 zijn de Burgerlijke Stand en Doop- Trouw- en Begraafboeken gedigitaliseerd. Vele vrijwilligers hebben gegevens ingevoerd en gekoppeld. De gegevens van de bevolking uit Hoge en Lage Zwaluwe, Terheijden, Made en Drimmelen zijn nu digitaal terug te vinden. Daardoor is het nu makkelijk om via de website op naam te zoeken en meteen de gescande akte te zien.
Onlangs nog is het dorpsarchief van Terheijden (vóór 1811) toegankelijk gemaakt. In de uitgebreide inventarissen is nu te zien wat er in de vele meters aan archiefdozen te vinden is. Heel handig om zo archiefonderzoek vanuit huis te kunnen voorbereiden.

Regionaal Archief Tilburg is zich ervan bewust dat de afstand tussen Drimmelen en het archief in Tilburg redelijk groot is. Vandaar de focus op digitalisering. Stamboomonderzoekers of geïnteresseerden in de geschiedenis van hun gemeente kunnen via de website al veel werk verrichten.Op de speciale pagina over Drimmelen staan handige links naar de verschillende databanken.

Luud de Brouwer, hoofd Regionaal Archief Tilburg, legde de website uit en Jean-Paul Korst, hoofd archiefbeheer, gaf uitleg over het behoud en beheer van de collecties. Yvonne Welings, gemeentearchivaris, leidde de rondleiding door het gebouw. Via de studiezaal en de vrijwilligersruimte werd het depot onder de grond bezocht, waar een aantal stukken klaar lagen. Meteen werd geprobeerd de oude stukken te ontcijferen. Oud-Drimmels Schrift?

Het verschil tussen de goed geconserveerde charters en sommige kwetsbare papieren archiefstukken maakte duidelijk waarom conservering en restauratie zo belangrijk is voor behoud voor de toekomst.


Ook het moderne materiaal kon rekenen op belangstelling, waaronder 'Het groot Mays kroegenboek : 575 jaar kroegen geschiedenis, 1435-2010', geschreven door Bart Mureau. De inhoud overtreft elke verwachting: vrijwel elk pand in Made lijkt wel eens kroeg te zijn geweest!

Ook werd stil gestaan bij de twee versies van gemeentewapens die in onze collectie zitten. Door gemeentelijke herindelingen wijzigde het wapen verschillende malen. De twee die wij konden laten zien zijn uit 1816 en 1947.

Bruid en bruidegom met de langste namen

De bruid met de langste naam is, voor zover valt na te gaan, jonkvrouwe Margaretha Ernestine Louise Bieude de Girard de Mielet van Coehoorn. Zij trouwde op 7 september 1916 te Made en Drimmelen met Hendrik Willem Heijman:

Zij ondertekent de akte als MdeGdeMiCoehoorn.

De bruidegom met de langste naam is waarschijnlijk Gemme Onuphrius Tjalling Burmania thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg. Hij trouwde op 5 januari 1844 te Oosterhout met Henrica de Hoogh:

De bruidegom ondertekent de akte met Schwartzenberg, opmerkelijk genoeg zonder voorletter.

Achternaam van kinderen van ongehuwde moeders (6)

Deze keer het op één na laatste blog over kinderen van ongehuwde moeders.
Het eerste geval speelt zich af in Made en Drimmelen. Op 14 april 1815 wordt aldaar geboren: Pietronella den Ouden, dochter van Cornelia Jacobs:

De vader van Pietronella zal dus wel een meneer den Ouden zijn geweest. Pietronella overlijdt reeds op 25 december 1815 te Made en Drimmelen:

Merkwaardig is dat als vader in haar overlijdensakte Pieter den Ouden wordt vermeld, terwijl deze niet in de geboorteakte wordt genoemd.
Over deze Pieter den Ouden is verder niets bekend. Moeder Cornelia Jacobs trouwt op 26 november 1819 te Den Bommel met Jacobus de Laat en overlijdt reeds aldaar op 23 maart 1820.

Voor het tweede geval verplaatsen we ons naar Alphen en Riel. Aldaar wordt op 20 augustus 1814 geboren: Wilhelmina Bernaards, dochter van Maria Snellaers:

Wilhelmina overlijdt ongehuwd te Alphen en Riel als Wilhelmina Bernaards op 14 juli 1840:

Ongehuwd betekent echter niet kinderloos: Op 5 maart 1839 bevalt Wilhelmina Bernaards in het huis waarin Maria Snellaars (waarschijnlijk haar moeder) woont te Alphen en Riel van een dochter, waaraan de namen worden gegeven Anna Snellaars:

En dat roept vraagtekens op. Er zijn een paar mogelijkheden. Een meneer Snellaars is de vader van het kind. Dat lijkt me wel heel sterk: Wilhelmina's moeder heet Snellaars en dan zou toevallig Wilhelmina een kind krijgen van een man, die ook Snellaars heet. Waarschijnlijker is dat de ambtenaar heeft geweten dat de achternaam Bernaards door Wilhelmina ten onrechte werd gevoerd, en dat zij, bij gebrek aan een vader, de achternaam van haar moeder Snellaars had moeten krijgen. Dat zou betekenen dat de geboorteakte geïnterpreteerd dient te worden als: Anna, de dochter van Wilhelmina Snellaars. Aanwijzingen daarvoor zijn de vermelding van Anna in het bevolkingsregister van Tilburg van 1870-1880, inv. nr. 1400, pag. 345, waar zij Anna Snellaars wordt genoemd en haar overlijdensakte. Anna overleed ongehuwd te Breda op 26 december 1898 als Anna Snellaars, dochter van Wilhelmina Snellaars!!

Een gelegenheidsambtenaar van de burgerlijke stand

Hieronder ziet u afbeeldingen van drie opeenvolgende akten uit het geboorteregister van Made en Drimmelen van 1824, waar zo op het eerste gezicht niets bizonders mee aan de hand is:

Bij akten 23 en 25 treedt Henricus du Bois, schout, op als ambtenaar van de burgerlijke stand.
Akte 24 is de geboorteakte van Petronella Joanna du Bois, dochter van Henricus Albertus Jacobus du Bois, schout en van Huiberdina van der Corput. Omdat het de geboorteakte van een kind van de ambtenaar van de burgerlijke stand zelf betreft, mag hij als zodanig de inschrijving van de geboorteakte niet zelf verrichten. Voor deze gelegenheid treedt Adriaan Lukwel, assessor (wethouder) op als ambtenaar van de burgerlijke stand, een en ander volgens een Koninklijk Besluit van 8 juni 1823:

Deze akte is als annex bij akte 24 in het geboorteregister ingeplakt.