Op vrijdag 27 maart woonde ik met Astrid de Beer een
symposium bij over het Biografisch Portaal Nederland. Astrid werkt al jarenlang mee aan het vullen van het
Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland en zij is geïnteresseerd in
biografieën. Ik niet.
Het was een leerzame dag. De biografie kent al een lange traditie in Nederland. Mijn interesse ging vooral uit naar het digitale aspect. De reeks van het
Biografisch Woordenboek van Nederland (en al die andere variaties) digitaal beschikbaar stellen.
Het is opvallend hoe elke beroepsgroep dezelfde fases door moet voordat het licht aan het eind van de tunnel in zicht komt. Hier ging de discussie ook weer over
Wikipedia. De
ivoren-toren-houding was nog breed aanwezig, maar vertoonde toch scheuren doordat enkele deelnemers duidelijk zagen dat die strijd gestreden was, misschien nog sterker, niet gestreden hoeft te worden.
In deze sector gaat het ook over beheer...
Wie mag in een biografie worden opgenomen, en in welke biografie? Want die zijn er in soorten en maten. Het was bijzonder om te horen dat één van de beroemdste Tilburgers,
Peerke Donders, in geen enkele nationale biografie tot op heden een lemma waard was. Het tekort aan vrouwen wordt opgevuld door het Digitale Vrouwenlexicon en allerlei groepen verzorgen hun eigen biografische standaardwerken, sportliefhebbers, homosexuelen (mannen en vrouwen apart, dat wel), muziekencyclopediën etc.
Wat te denken van invalshoeken als die van het
Oxford Dictionary of National Biography, die van hun auteurs verlangd dat ze stelling nemen in discussies van en over de mensen waarvan ze de biografie schrijven. Dat staat b.v. tegenover de objectieve houding die verlangd wordt van de schrijvers bij het Digitale Vrouwenlexicon.
Ook leuk: ze noemen het een National Biography, maar nemen net zo vrolijk
Erasmus,
Willem III en andere buitenlanders op, omdat die van belang zijn geweest voor hun geschiedenis. Over verdubbeling van informatie gesproken...
De onderwerpen die bij een digitaal portaal onherroepelijk aan de orde komen zijn het toestaan van
user generated content, een commentaarfunctie en discussiemogelijkheden. Daar waren de dames en heren biografen nog niet rijp voor. Ze hadden het allemaal in overweging, maar in de praktijk bleek het nogal bewerkelijk en omdat de beheerkant nog overheerst, lopen de kosten op als je daadwerkelijk wilt toezien op alle input van derden.
Een andere kwestie die een sterke parallel heeft met de archiefsector: het over blijven doen van hetzelfde werk. De uitgegeven biografische werken bestaan vooral uit steeds opnieuw herkauwen wat er in een vorige versie is geschreven. Nog een keer onderzoeken, tegen het licht houden en opnieuw dezelfde namen in boekvorm uitgeven. Het is tijd om eens een slag te maken naar nieuwe namen, nieuwe biografieën. Ook in de biografiewereld is het onderwerp vooral blank en van het mannelijke geslacht, en gaat eerder over een onbekende wetenschapper dan een bekende volksheld.
Bij het digitaal beschikbaar stellen van de biografieën is er een reëele kans dat de roep om nieuwe biografieën van nieuwe helden toeneemt.
Toch was er een grote groep voorstander van om het in digitale vorm nog eens dunnetjes over te doen...
Het was een hele interessante dag, leerzaam op het gebied van biografieën en geruststellend in de constatering dat blijkbaar alle geledingen van de samenleving dezelfde weg af moeten leggen om te komen tot het daadwerkelijk open staan voor input van anderen en de bereidheid om kennis te delen en deelbaar te maken.
Het is een schrale troost, maar het is er een :-).
Betekent dan dat het materiaal
volledig online staat en dat de cursist dat op zijn eigen akkertje doorploegt? Nee,
want in tegenstelling wat vaak wordt gedacht is digitaal lesmateriaal anders
van opzet. Het is niet langer een map met lappen tekst en hier en daar een
plaatje, maar veelal verwijzingen naar websites waar immers al veel materiaal
beschikbaar is. Ook deze webpagina’s behoren geen lange woordenreeksen te
bevatten: lezen vanaf een beeldscherm is immers niet prettig en doet onvoldoende
recht aan de mogelijkheden van internet. Het is de kunst om de cursist zodanig
divers materiaal voor te schotelen dat hij die zowel digitaal als ook analoog
kan raadplegen. 
De rol van de docent is bij het
digitale leren dan ook anders dan bij de traditionele lesoverdracht. In dat laatste
staat een leerkracht voor de klas en spreidt zijn kennis uit over de hoofden
van de toehoorders. De laatste jaren weliswaar verlevendigd met een powerpoint
maar vooralsnog blijft de lerende achterover zitten en kijkt en luistert naar
hetgeen de docent te vertellen heeft. In een digitale leeromgeving bepaalt de
docent de structuur, de onderwerpen en stelt tools beschikbaar om bijvoorbeeld
communicatie te bevorderen. Ook zijn er mogelijkheden om opdrachten uit te
zetten voor de cursisten.
komen in archieven terecht en uiteindelijk bij Regionaal Archief Tilburg, overlijdensregisters na 50 jaar, huwelijksregisters na 75 jaar en geboorteregisters na 100 jaar. Hoe zoek je daarin naar je voorouders?
Op vrijdag 27 maart woonde ik met Astrid de Beer een symposium bij over het Biografisch Portaal Nederland. Astrid werkt al jarenlang mee aan het vullen van het Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland en zij is geïnteresseerd in biografieën. Ik niet.