Nieuw op de website: zoeken in archieven

De allergrootste verandering in de nieuwe website is het zoeken in archieven. Terwijl we tot op heden met word-documenten werkten om de inventarissen van archieven te presenteren gaat dat nu volledig op de schop.

De afgelopen anderhalf jaar is hard gewerkt om de inventarissen in een nieuwe standaard om te zetten: EAD. Deze standaard staat het toe dat de informatie uit de archieven veel beter door anderen gebruikt kan worden bv. door portals als Europeana en APEX.

Wat verandert er voor onze bezoekers?

- aanvragen via de applicatie in de studiezaal. Dit zal nog niet direct beschikbaar zijn, maar wordt in de loop van 2015 gerealiseerd.

- betere zoekresultaten van de beschrijvingen in de inventarissen.

- directe link tussen beschrijvingen en gescande archiefbestanddelen.

- directe link tussen beschrijvingen en eventuele nadere toegangen in de genealogische database en de nadere toegangen.

Zoals het zoekonderdeel Archieven nu op de nieuwe site te zien is, heeft het nog onvolkomenheden. Het is nog een test-site, en dus houden we de oude site nog even in de lucht. De database is inhoudelijk hetzelfde, alle archieven zijn overgenomen in de database op de nieuwe website, maar de presentatie is anders. We nodigen je uit erin te gaan zoeken en we horen graag wat je ervan vindt. Op elke pagina in de nieuwe site staat rechts de feedback-knop. Zo laat je ons eenvoudig weten wat je op- en aanmerkingen zijn.

365 openbaarheidsdagen

“Openbaarheid, dat is de groote, algemeene school van politieke opvoeding. Waar zij bestaat is de vorming van een afzonderlijken stand voor het staatsbestuur over het algemeen niet nodig”

Johan Rudolph Thorbecke

De staatsman Thorbecke was de man van de openbaarheid, een democratisch principe dat in Nederland zeer wordt gekoesterd. In Nederland kennen we dan ook heel wat wetten op het gebied van de openbaarheid van overheidsarchieven. Zo is er de Archiefwet 1995, die bepaalt dat een gemeente de overheidsarchieven ouder dan 20 jaar in beheer overdraagt aan de gemeentearchivaris. Hierdoor kan een ieder de archieven inzien en dat is zelfs kosteloos.

Bij het Regionaal Archief Tilburg vieren we 365 dagen per jaar dat archieven openbaar zijn en dat wij alle bijbehorende werkzaamheden voor u mogen verrichten.

Maar... bepaalde bescheiden kunnen wij niet zo maar aan een ieder ter inzage geven. Dat heeft te maken met de privacywetgeving in Nederland. Daarom wordt soms een beperkende termijn gesteld. Onder bepaalde voorwaarden wordt toestemming verleend om die toch te mogen inzien.

En zelfs die termijn gaat voorbij en zo zijn er in 2015 verschillende archiefstukken geheel openbaar geworden. En dat geldt niet alleen voor de overheidsarchieven van gemeenten, ook voor bijvoorbeeld kerkarchieven.

Bijzonder is het nu openbare persoonsdossier van de geliefde Tilburgse burgemeester Jan van de Mortel, die zo'n bijzondere rol heeft gespeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een zoon Joost van de Mortel werd gefusilleerd, een andere zoon Jan zou vroeg overlijden als gevolg van de gevangenschap in diverse kampen. (484. Gemeentebestuur Tilburg, inv.nr. 2202).

Voor wie verder wil zoeken naar alle geopenbaarde inventarisnummers, volgt hierna een overzicht:

Archiefnaam	Inventarisnummers
Raad van Commissarissen van de textielververij "de Koningshoeven n.v."	38
Gemeentepolitie Tilburg	4-5 / 10/ 510 / 561-572 / 1144-1145 / 1199-1200 / 1205 - 1219 / 1265-1269.
O.L. Vrouw van de Allerheiligste Rozenkrans van de R.K. parochie Hasselt Tilburg.	20
Bijzondere raad van de St. Vincentiusvereniging Tilburg	39 / 151
Gemeentebestuur Tilburg (deel 3)	2200/ 2202/ 2392/ 3127-3128 / 5725 /5728
Koninklijke Willem 2 College	8
Hervormde gemeente Hilvarenbeek, Diessen en Hooge en Lage Mierde	76
Gemeentebestuur Goirle	181 / 297-298 / 301-303 / 1693-1694 / 1793 / 1854 / 2003 / 2013-2014 / 2118 / 2201 / 2205 / 2360 / 2400 / 2463 / 2593
Vincentiusvereniging Parochie H.Laurentius Dongen	10 / 24
Gemeentebestuur Berkel-Enschot	536
Gemeentebestuur Hilvarenbeek	1341 / 1345
Vereniging van Tilburgsche Fabrikanten Wollenstoffen Tilburg	31
Rooms-Katholieke parochie van Onze Lieve Vrouwe van Lourdes Tilburg	1 / 3
Gemeentebestuur Udenhout	708
Rooms-Katholieke parochie H. Laurentius Dongen	3-4 / 11 / 16 / 19 / 27-31 / 63 / 71 / 76 / 95 / 97 / 102 / 104 / 106 / 235 / 245-246 / 278 / 287-288 / 332 / 360 /363 / 389 / 392 / 466
Caritas te Dongen	555
Aktie-comité parochiebijdragen Parochie H. Laurentius Dongen	674
Rooms-Katholieke Parochie St. Petrus Hilvarenbeek	21 / 562
Bestuursdienst gemeente Tilburg	675- 676 / 709 / 712 / 1175
Dienst Algemene zaken Tilburg	190 -196-197
Welzijnsdienst Gemeente Tilburg	903
Gemeentebestuur Dongen	174-189 / 303-369 / 445-447
Gemeentebestuur van Made en Drimmelen	624
Gemeentebestuur Geertruidenberg	561 / 694
Gemeentebestuur Raamsdonk	1189
Gemeentebestuur Gilze en Rijen	964

Selfie? Shelfie? #Archiveshelfie!

Luud kwam met het idee of we niet wat konden met #Shelfies in archieven. Een twittercampagne onder archieven, zoals al gaande was onder bibliotheken. Die twitterden foto’s van boekenplanken met #LibraryShelfie. Dat moest onder archieven ook lukken, toch?
Ik (Jojanneke) polste bij een paar collega-archieven en kreeg redelijk positieve reacties terug. Tijd om het depot in te duiken en wat grappige foto’s te maken met archiefplanken. Luud was het model en wel in voor een geintje.

Vrijdag 21 februari postte Luud zijn eerste shelfie. Na het weekend twitterde ik de eerste #ArchiveShelfie namens het archief. Ik nodigde via een Nederlandstalige en een Engelstalige tweet archieven uit om deel te nemen. Ik benaderde de actief een paar archieven in het buitenland. En ik stuurde een mail naar communicatiemedewerkers in vele archieven, met de vraag mee te twitteren, Facebooken of Instagrammen.

Vrijwel meteen stroomden de reacties binnen. Archieven uit Canada, Frankrijk, Schotland, Oostenrijk, Duitsland, Amerika, Brazilië, Zwitserland, Engeland, een aantal Nederlandse archieven deden al snel mee en plaatsten foto’s uit hun depots, mensen aan het werk, ludieke opstellingen van archiefdozen (het BHIC kwam met een smiley, iets wat ons niet was gelukt), romantische plaatjes (die uit Wenen, prachtig!).

Andere geïnteresseerden reageerden en begonnen het te volgen. Onze eigen begin tweets werden ontelbare keren geretweet, en vanuit die retweets weer geretweet. Jawel, hier was sprake van een olievlek, zelfs een hype?

An Old Hand dacht het volgende: “I feel the Dutch are rather leading the way on the #archiveshelfie front...”, maar al snel nam ‘het buitenland’ het over.

Beth Astridge liet weten: “Enjoying #ArchiveShelfie - helping dispel the myth of "dusty archive stores". Rows of boxes make me happy!”

Canadian War Museum meldde: “We'll be down in the vaults on Thursday - stay tuned for an #ArchiveShelfie then!”

Archieven tipten elkaar, spoorden elkaar aan mee te doen. Vanuit @RATilburg werd alles gevolgd, werd in het Duits, Engels of Frans gereageerd. Na een paar uur begon ik het overzicht kwijt te raken en wilde het overzicht terug! Ik besloot op Storify een story aan te maken, waar via Twitter een verzameling is aan te leggen. Instagram en Facebook werkt hier ook op, maar dat werd (nog) niet veel gebruikt.
Bij elke keer opslaan en publiceren van een update op Storify is het mogelijk de genoemde twitteraars een ‘mention’ te sturen. Die mentions met een verwijzing naar Storify werden dan weer als favoriet opgeslaan en geretweet. Twitteraars stelden het op prijs dat zij genoemd werden, dat zij bewaard werden in de story van #ArchiveShefie. Veel archieven tipten niet alleen het volgen van #ArchiveShelfie, maar ook het lezen op Storify.

Ik dacht na 12 uur dat de hype wel over zou zijn, dat we met zijn allen uit-geshelfied waren, maar nee hoor, woensdag rond het middaguur kwamen er weer vele nieuwe bij, veel uit Nederlandse archieven.



En hoe zit het nou buiten Twitter? De hashtag werkt immers net zo goed op Facebook en Instagram. Woensdagavond 26 februari (na iets van 36 uur) waren er nog maar 3 meldingen op Facebook en iets van 6 op Instagram (van Luud en mijzelf…). En dat terwijl zoveel archieven ook op Facebook zitten.

Wat is nou de kracht van een actie als deze? Het is spontaan ontstaan, gewoon begonnen (terwijl er al #collectievissen is, waar veel archieven al twitteraandacht mee genereren) en omarmd. Twitterende archivarissen lijken er lol in te hebben, in te zijn voor een geintje en zijn bereid om daar tijd in te steken. Is het de behoefte een ‘stoffig imago’ af te schudden? Is het de behoefte om internationaal contact te hebben met collega’s? Of om gezamenlijk iets te doen, samen iets leuks/moois/grappigs/interessants te laten zien?
Voor ons als initiator was die laatste reden een motivatie om dit te starten. Maar vooral wilden we dit gewoon eens uitproberen, kijken hoever zoiets kan komen, kijken hoever de kracht van een gezamenlijke hashtag kan reiken. Nou, best ver dus.

In totaal zal ik er iets van 10 uur mee bezig zijn geweest (paar foto’s maken, uitnodigen, bijhouden, reageren, Storify bijwerken). Dat kan met minder. Ik vond het zo leuk, dat ik om 22.30 uur nog via Facebook contact had met het Österreiches Staatsarchiv. Die betrokkenheid is leuk, maar is niet noodzakelijk. De hashtag doet zijn werk zelf. We zullen gaan zien hoelang de hype blijft leven.

Toevoeging 1: In Frankrijk (Afrika?) is nog iemand een Storify begonnen
Toevoeging 2: En ArchiMag publiceerde een artikel!
Toevoeging 3: Artikel in Informatieprofessional
Toevoeging 4: Dit artikel op Archief2.0 (met verschillende reacties. Christian vd Ven verwees veel naar dit stuk, dat eindeloos geretweet werd. Dank daarvoor Christian!)

Arm zijn in Loon op Zand

Arm zijn in deze tijd is erg, maar vroeger was de positie van armen nog veel erger. Totdat de Algemene Bijstandswet in werking trad in 1965 was het krijgen van hulp niet vanzelfsprekend. Vooral de eerste vrouwelijke minister Marga Klompé speelde bij het tot stand komen van de bijstandswet een cruciale rol. Haar credo 'Van genade naar recht' omschrijft in vier woorden de transitie van caritas. Caritas werd vaak als vernederend ervaren. De nieuwe bijstandswet veranderde de positie van veel mensen. Zo konden vrouwen scheiden en verbeterde de bejaarden- en wezenzorg.

Tot 1965, eigenlijk nog niet zo lang geleden, speelde het plaatselijke armbestuur een rol bij de ondersteuning van armen. Het Burgerlijk Armbestuur was tot die tijd belast met de ondersteuning van de behoeftigen op grond van de Armenwet. De eerste armenwet werd in 1854 ingevoerd en in 1912 aangepast. De besturen werden ook wel besturen van weldadigheid genoemd.

Voor wie verder wil lezen over de armen in Loon op Zand, John Boeren heeft in het jaarboek van de heemkundekring Loon op 't Sandt diverse artikelen geschreven en Tom de Booij over woonwagenbewoners (link).
Maar het is natuurlijk zeer aantrekkelijk om het archief eens in te duiken. Tot voor kort was dat moeilijk omdat er geen toegang beschikbaar was. Het archief is niet alleen een rijke bron voor onderzoekers naar de plaatselijke geschiedenis. Het bevat staten van armen 1830-1850 en de prijzen over broden (broodzetting). Voor genealogen vormt het archief ook een prachtige bron. Zo zijn er enkele ontlastbrieven opgenomen.

Verwante blogs:

Armenzorg in Geertuidenberg (link)
Charitas in Oisterwijk (link)

Internationale Archieven dag op 9 juni

Op zondag 9 juni 2013 is het International Archives Day. Wereldwijd wordt er aandacht gevraagd voor het belang van archieven. Archivarissen ondertekenen in de dagen voorafgaand aan 9 juni de Universele Verklaring over Archieven.

Archieven vormen het geheugen van de samenleving. Zonder archieven kan de rechtstaat niet bestaan. Gemeenteraden en de Tweede Kamer kunnen hun werk alleen maar doen als zij bestuurders kunnen controleren. Dat kan niet zonder betrouwbare archieven. Ook voor historisch onderzoek zijn archieven onmisbaar. Steeds meer Nederlanders doen met plezier onderzoek naar het verleden van hun familie, huis, straat of stad.

Gezond geheugen
Een goed geheugen is een groot goed. Dat geldt niet alleen voor mensen, maar ook voor gemeenschappen. Gaten in ons collectieve geheugen kunnen makkelijk ontstaan omdat het moeilijk en kostbaar is om digitale informatie goed te bewaren. De Nederlandse archivarissen werken aan oplossingen en hulpmiddelen om het geheugen van Nederland gezond te houden.

Schatkamer en snoepwinkel
Archieven bewaren puur om het bewaren, heeft geen zin. De Nederlandse archieven zijn er om in te grasduinen, onderzoek te doen, te snuffelen en te graven, om van te leren en te genieten. Archieven bieden voor elk wat wils. Steeds meer informatie uit en over archieven is beschikbaar op internet en bovendien steeds makkelijker doorzoekbaar. Zo komt het verleden voor iedereen binnen handbereik.
Ook Regionaal Archief Tilburg werkt dagelijks aan het gezond houden van het geheugen van Alphen-Chaam, Baarle-Nassau, Dongen, Drimmelen, Geertruidenberg, Gilze en Rijen, Goirle, Hilvarenbeek, Loon op Zand, Oisterwijk, Oosterhout, Tilburg en Waterschap de Dongestroom. Digitaal en in de studiezaal kunt u hiervan gebruik maken.

Geschiedenis leeft in Chaam toen en nu !

Geschiedenis leeft ! Vandaag zondag 4 november werd het boek Chaam van toen en nu, gepresenteerd, samengesteld door George Valckx. Vier jaar lang is George Valckx bezig geweest met onderzoek en schrijven. Reeds eerder heeft hij gepubliceerd over het kruiswerk en carnaval in Chaam. Omdat er nog nooit integrale geschiedschrijving over dit dorp in de Baronie van Breda was samengesteld, vatte hij vier jaar geleden het ambitieuze plan op hierin te gaan voorzien.
De auteur van het boek werd een vaste studiezaalbezoeker bij het Regionaal Archief Tilburg. Hij heeft zich de moeite getroost om werkelijk elk archiefstuk van Chaam te bestuderen. Hij was het ook die de gesloten boedelinventarissen ontdekte (link).


Het boek behandelt verschillende facetten, landbouw en veeteelt handel en nijverheid, de overheid, financiën, rechtspraak, religie, onderwijs, cultuur en natuur. Bij het boek is een addendum verschenen met allerlei namenlijsten van bewoners, zeker een collector’s item voor genealogen. Veel bewoners waren werkzaam in de landbouw. Met name de familie Bekkers speelde door de eeuwen een belangrijke rol.


De huidige burgemeester van Alphen-Chaam drs. H. Nuijten overhandigde het boek aan de laatste burgemeester van Chaam mevrouw A.T.J. Bax-Broeckaert. In 1997 werden de gemeenten Alphen en Riel en Chaam samengevoegd, Riel werd toegevoegd aan de gemeente Goirle. Het was druk vanmiddag. Dat geschiedenis in Chaam leeft blijkt ook uit het feit dat in de zomer reeds 470 ! mensen een exemplaar hadden besteld.

George Valckx wist niet alleen de geschiedenis samen te stellen, hij wist ook sponsoren te vinden, die het boek mede wilde financieren, behalve die ene bank dan. Daarmee wist hij het boek ook betaalbaar te houden.


Nu maar hopen dat dit kloeke boek nog jaren een ereplaats krijgt in de bibliotheek van Chaam. link.




V.l.n.r. burgemeester Nuijten, gemeentearchivaris Yvonne Welings, oud-burgemeester Anne Bax-Broeckaert, schrijver George Valckx en zijn vrouw tijdens de boekpresentatie.

 

P.S. Het boek was na 14 dagen !!!! geheel uitverkocht en de schrijver George Valckx ontvangt op 4 januari 2013 een gemeentelijke onderscheiding voor zijn verdiensten.

Berkelmans Schoenfabriek, Sterk als geen ander !

Na het overlijden van mr. G. Berkelmans (1931-2010) werd op de zolder van zijn voormalige woning aan De Lind 12 het archief van Schoenfabriek Berkelmans B.V. aangetroffen. Mr. G. Berkelmans overleed in 2010.

De heer Berkelmans was ook de laatste directeur van de holding van de schoenfabrieken van de firma Berkelmans. Berkelmans' Schoenfabriek B.V. was een begrip in Oisterwijk, rond 1929 gestart als een van de kleinste schoenfabrieken in Oisterwijk. De onderlinge concurrentie was groot. De merknaam van de schoenen was BEMA, Berkelmans-massa-artikelen. Na de crisisjaren ging het met het bedrijf wat beter, de slagzin Berkelmans, sterk als géén ander deed opgang. Tijdens de oorlog bleef Berkelmans op kleine schaal doordraaien. Na de oorlog is de invloed van mode een belangrijkere factor geworden. De schoenfabriek had een redelijke omzet, maar tegen midden jaren zeventig bleek de concurrentie ook in relatie tot de gestegen loonstijgingen te groot.

De heer mr. G. Berkelmans heeft decennia lang historisch onderzoek verricht- in de oude Oisterwijkse archieven, vaak in samenwerking met de plaatselijke historicus W. de Bakker.

 

De familie heeft het archief formeel overgedragen aan de gemeente Oisterwijk en door deze overdracht is het archief vanaf vandaag door een ieder in te zien bij het Regionaal Archief Tilburg.

Het Brabants Dagblad heeft op vrijdag 12 oktober het volgende nieuwsbericht gepubliceerd (link.)

Resultaten extra zoekmogelijkheid voor stamboomonderzoek

In april startte Regionaal Archief Tilburg met het aanbieden van extra zoekmogelijkheden in de interface van de zoekpagina naar personen. Eerst kon ook meteen gezocht worden in de database van Regionaal Archief West-Brabant, en drie dagen later ook in die van het Gemeentearchief Roosendaal.

Bij het aanbieden van een dergelijke extra functionaliteit blijft het altijd de vraag of die ook gebruikt gaat worden. Na drie maanden is het tijd om het gebruik eens te bekijken.

Het is niet mogelijk om het aantal bezoekers te meten maar wel het aantal webpagina´s dat is gepresenteerd met een antwoord waarbij de website van het RA West-Brabant of van GA Roosendaal werden bevraagd.

De cijfers zijn goed! Rond de 15% van het totaal aantal geraadpleegde webpagina´s bevatte een antwoord met één of beide databases. De conclusie mag dan ook zijn dat onze websitebezoekers deze extra service goed gebruiken.

Nu WieWasWie beschikbaar is gekomen is het de vraag of het bezoek aan onze website terug gaat lopen. En of deze extra service nog goed bezocht blijft worden.

We houden het in de gaten en komen er later in dit jaar op terug.

OnsDNA maakt wegwijs in de Nederlandse archieven.

Hoe heette mijn moeders moeder?  Wie woonden er vroeger in mijn huis? Hoe zag mijn straat er honderd jaar geleden uit? De antwoorden op deze en talloze andere vragen zijn te vinden in de Nederlandse archieven. Die beheren een schat aan historische informatie: honderden kilometers documenten, honderdduizenden foto’s, oude affiches, landkaarten en nog veel meer. De nieuwe website OnsDNA.nl laat zien wat er zoal te doen en te vinden is in archieven. Het maakt beginnende archiefgebruikers wegwijs.

Iedere inwoner van Nederland laat administratieve sporen achter. Geboorten, huwelijken, overlijden: alles wordt geregistreerd door de gemeente. Als je een huis koopt ligt dat vast in het Kadaster en in een akte bij de notaris. De archiefinstellingen van Nederland bewaren deze documenten. Sporen van ieders bestaan liggen in De Nederlandse Archieven (DNA), te wachten om gevonden te worden. Iedereen heeft zijn eigen geschiedenis. Niemand heeft hetzelfde verhaal. De Nederlandse Archieven helpen je het verhaal te ontdekken van je familie, van het huis, de straat en de buurt waar je woont of van de stad waar je werd geboren.


Enthousiaste archiefgebruikers vertellen op OnsDNA.nl wat zij in de Nederlandse Archieven zochten en vonden. Allemaal verhalen over hoe bijzonder het is om een stuk van je eigen geschiedenis terug te vinden en de documenten daarover zelf in handen te krijgen. Zo vertelt Esther van de prachtige afdruk van een oude foto van haar buurt voor boven de bank 

Handig is het kaartje met de locaties per provincie. Zo kun je redelijk eenvoudig achterhalen waar de archieven van jouw gemeente te vinden zijn. Leuk detail: de gegevens hiervoor komen uit de ArchiefWiki

Bekijk het eens: www.onsdna.nl. We zijn benieuwd wat onze lezers ervan vinden!

Sisyfusarbeid van Hilvarenbeek is voltooid

Begin maart 2012 werd de Archiefwet in de Tweede Kamer besproken(Link). Door de leden van de CDA fractie werd opgemerkt dat er alsmaar meer informatie wordt gegenereerd die moet worden gearchiveerd, waardoor hier gesproken kan worden van een klassiek voorbeeld van sisyfusarbeid. Met de term sisyfusarbeid wilden de leden duiden dat het op orde brengen van overheidsinformatie een onbegonnen werk is. Net als je het op orde hebt, komt er weer zo'n hoeveelheid werk bij dat het lijkt alsof er niets is gedaan. Sisypfus was een figuur uit de Griekse oudheid, die in de onderwereld veroordeeld werd een zwaar rotsblok tegen een steile berg op te wentelen. Zodra de rotsblok de top bereikte rolde die weer een stuk naar beneden.
In 2001 is de gemeente Hilvarenbeek gestart om de archieven van de voormalige gemeenten Diessen en Hilvarenbeek tot 1996 te laten bewerken. Besloten werd een medewerker van de gemeente bij het Regionaal Archief Tilburg te detacheren. Gedurende die jaren werden er door hard werken steeds meer archieven toegankelijk, meter na meter. Eén van eerste resultaten was in 2003 de overdracht van het secretariearchief Hilvarenbeek 1935-1970. Voorts werd een arbeidsintensief project aangepakt om alle bouwvergunningen opnieuw te ordenen. Missende bouwvergunningen van objecten zijn weer vindbaar. In 2005 werd opnieuw een inschatting gemaakt van de uren die nodig waren om de vele meters archiefmateriaal toegankelijk te maken. In 2007 werd een deelproject zichtbaar, de bouw- en Hinderwetvergunningen van Hilvarenbeek werden in beheer overgedragen, in 2010 gevolgd door die van Diessen. Om vaart achter de overdracht te zetten, werd besloten ook nog een archiefbewerkingsbureau in te schakelen om de gestelde deadline op 1 maart 2012 te kunnen halen. Nu zijn ook de archieven van de gemeentebesturen Hilvarenbeek en Diessen tot 1996 voor het publiek raadpleegbaar.De 'steen' van de enorme klus tot 1996 is de berg opgerold en rolt niet meer terug.

Op woensdag 21 maart werd officieel de gehele overdracht bekrachtigd door de burgemeester R. Palmen en de gemeentearchivaris Yvonne Welings. De bestanden zijn te raadplegen via de website van het Regionaal Archief Tilburg. Op sommige bestanden is wegens de wet bescherming Persoonsgegevens (WBP) een beperking van de openbaarheid gesteld.

De archiefwet bepaalt dat overheidsarchieven na 20 jaar moeten worden overgedragen aan de gemeentearchivaris. Over vier jaar is het al 2016, zouden die leden van de CDA-fractie in de tweede Kamer dan toch gelijk hebben dat het een sisyfusarbeid is?

Lees meer op de site van de gemeente Hilvarenbeek

De archieven van Oisterwijk in de picture

Een archief saai? Of is het een begin van verhalen?

Regionaal Archief Tilburg besteedt in 2012 aandacht aan het feit dat de gemeente Oisterwijk 800 jaar stadsrechten heeft. De archieven van Oisterwijk worden bewaard in het gebouw aan Kazernehof 75 in Tilburg. Bezoekers van het archief kunnen in de hal kleine presentaties bekijken van bijzonder archiefmateriaal uit Oisterwijk, Moergestel en Heukelom.

'Aan den burgemeester der Gemeente Oosterwijk'

Verloting van een sprei
De gemeente Oisterwijk heeft haar archieven altijd goed bewaard en is er zorgvuldig mee om gegaan. Daardoor is er nog erg veel en is alles vrij volledig. Bij een gemeentearchief wordt vaak gedacht aan saaie notulen en droge rapporten. Dat het ook anders kan, is te zien in de getoonde selectie die iedere zes weken wordt gewisseld. Veel archiefstukken blijken bij bestudering het begin te zijn van een verhaal. Kijk je verder dan de inventarislijsten en zoek je op een diep niveau, dan vind je bijzondere meldingen die de fantasie prikkelen. Zo is te zien dat een mevrouw Reeringh in 1869 toestemming vraagt om een zelfgemaakt sprei te verloten. De opbrengst wil ze gebruiken voor het ondersteunen van haar moeder. Hierachter schuilt vermoedelijk een verhaal van armoede. De gemeente bekijkt haar aanvraag en besluit dat het hier niet om een 'zuivere liefdadigheid' gaat. De dochter zal namelijk mee profiteren van de opbrengst en dus wordt de aanvraag afgewezen! In een ander archiefstuk, één uit 1920, vraagt iemand een jachtvergunning aan in Oisterwijk. Uit de stukken blijkt echter dat deze persoon eerder een jachtopziener heeft dood geschoten! De aanvraag wordt dus niet geaccepteerd. Welk spannend verhaal ligt hierachter?

'Bedronken inwoners' veroorzaakten overlast

Bezoekers worden van harte uitgenodigd de presentaties te bekijken tijdens de openingsdagen van het archief. Bij de presentaties hoort een beschrijving, waarin de getoonde archiefstukken worden beschreven. 
De presentaties wisselen iedere zes weken. In de agenda op de website wordt vermeld welke stukken getoond worden.

Regionaal Archief Tilburg
Kazernehof 75
5017 EV Tilburg
Open: dinsdag en vrijdag van 9.30 to 17.00 uur, eerste zaterdag van de maand van 9.30 tot 16.00 uur

Verbouwd Voorgeborchte in Gilze en Rijen ingewijd

In de jaren zestig en ook nog begin jaren zeventig werd ik, Yvonne Welings, Rooms-Katholiek opgevoed. Een van de begrippen uit de kerk die wel erg ingewikkeld was om als kind te begrijpen was het begrip voorgeborchte. Het voorgeborchte is een soort wachtportaal voordat je naar de hemel mag of misschien wel die angstaanjagende hel.

Aan het begrip voorgeborchte moest ik vandaag denken om in mijn hoedanigheid als gemeentearchivaris van Gilze en Rijen het verbouwde archiefdepot in Gilze en Rijen mede in te wijden.

Ieder gemeentehuis heeft een soort archiefdepot, waar archieven staan die jonger zijn dan twintig jaar. De archieven staan net als de zielen in het voorgeborchte te wachten tot ze kunnen worden opgenomen in de archiefbewaarplaatsen in Tilburg. We hebben het hier over archieven op papier. Na twintig jaar is iedere overheidsinstelling verplicht die openbaar te maken en aan de burger kosteloos ter inzage te geven.

Vandaag werd de archiefruimte door wethouder Dols officieel in gebruik genomen.
Op de tweede foto staan we nog bewonderend te kijken naar een fotokopie van de verlening van het wapen aan de gemeente Gilze en Rijen in 1817.



De gemeente had al een archiefruimte, maar moest die op last van de provinciale archiefinspecteur bouwtechnisch aanpassen aan nieuwe wet- en regelgeving. Het is bijzonder dat er vanuit het bestuur in deze tijd zo is geïnvesteerd in goed archiefbeheer.


Wat dat betreft staan we nog voor veel uitdagingen, waar een archiefruimte en bewaarplaats niet echt de oplossingen meer voor zijn. Papier is en wordt steeds meer digitaal en daar zou een landelijke e-depotvoorziening een richting voor kunnen zijn. Alle nieuwe ontwikkelingen zijn spannend en tegelijkertijd uitdagend ! Maar de basis voor papier is nu prima in orde bij de gemeente Gilze en Rijen.

Nieuwe inventarissen beschikbaar

Onlangs zijn een aantal archieven toegankelijk gemaakt. Via de website zijn de inventarissen of plaatsingslijsten te raadplegen. Het gaat om de volgende archieven:

1485 Harmonieorkest Tilburg, 1957-2007
Toegankelijk d.m.v. inventaris

1445 parochie van O.L. Vrouw van Altijddurende Bijstand aan de Gasthuisring, 1913-1977
Toegankelijk d.m.v plaatsingslijst

1476 Archief van de Gemeenschappelijke regeling Streekmuziekschool e.o. te Oisterwijk, 1964-1999
Toegankelijk d.m.v inventaris

1482 Archief van de Vrouwelijke Katholieke Arbeidsjeugd , afd. Besterd te Tilburg, 1949-1967
Toegankelijk d.m.v. inventaris.

1481 Aanspraak Koning Lodewijk Napoleon te Moergestel, 1809
Toegankelijk d.m.v. plaatsingslijst

De stukken zijn op dinsdag en vrijdag via het Onderzoekerscentrum te raadplegen.

Nieuwe paden

Bij Regionaal Archief Tilburg is een aantal mensen druk doende op allerlei plekken in de virtuele wereld van de social media. Het heeft even geduurd, er was wat koudwatervrees, maar inmiddels zijn we toch al een eind voorbij die eerste voorzichtige stappen. Het doel is altijd: vergroting van het publieksbereik en een poging de bronnen door de kennis van het publiek te verrijken.

Met de foto’s gebeurde dat natuurlijk al door de collectie online beschikbaar te stellen via Beeldonline. Hiervoor moesten mensen echter wel op het idee komen dat er zoiets als een beeldbank van de regio Midden-Brabant zou kunnen zijn, te raadplegen via www.regionaalarchieftilburg.nl. Een extra stap en een hoge drempel voor de snelle internetgebruiker. Het delen van informatie gaat in sneltreinvaart via wereldwijde kanalen als Twitter, Facebook, Flickr en Youtube. Dit alles gaat voor een deel voorbij aan de databanken die via de website van het Regionaal Archief Tilburg

Maar: als Mozes niet naar de berg komt dan vertrekt de berg maar naar Mozes. En zo geschiedde.

Een bron die erg laagdrempelig is en tot de verbeelding spreekt is film. Sinds 2009 zetten we regelmatig film online via YouTube. Inmiddels is dit RATilburg-kanaal al 50.000 keer geraadpleegd, werd er een enkele keer commentaar geleverd (positieve feedback!), zijn er mensen blij gemaakt en is zelfs een land als Vietnam binnen ons bereik gekomen. Deze veelgelezen blog behoort inmiddels tot de wekelijkse bezigheid van een aantal medewerkers. En intussen wordt er over onze activiteiten, bezigheden en vondsten volop getwitterd. Zo’n 550 twitteraars volgen @RATilburg. Sinds kort zijn er nog meer nieuwe loten aan de tak bij gekomen: Flickr en Facebook.

Al deze media bereiken zeer verschillende doelgroepen. Met Twitter bereiken we de mensen (en instellingen) die geïnteresseerd zijn in ons werk (en dat is zeer veelzijdig zoals blijkt als je al die blogposts leest). YouTube is een heel laagdrempelig en veel geraadpleegd medium, waarbij iemand die op zoek is naar beelden van vroeger, zonder enige kennis van archieven, terecht kan komen en nieuwsgierig gemaakt. Facebook wordt intensief gebruikt door een jong publiek en de blogposts bereiken het publiek dat het archief al kent (en op zoek is naar nieuws van het archief) en de volgers op Twitter. De foto’s op het Flickrkanaal waren tot voor kort vooral beelden van activiteiten en scans van documenten die voor cursussen of blogs gebruikt werden. Meer het (openbare) fotoalbum van het Regionaal Archief Tilburg. Deze zomer gaan we experimenteren met dit medium: digitale foto’s van derden verzamelen.

Door al die spontane, uit enthousiasme geboren social activiteiten voelden we de behoefte weer eens kritisch te kijken naar ons reilen en zeilen. Wat doen we op die verschillende podia, wie bereiken we daarmee, hoe gaan we met die verschillende doelgroepen om, wie doet wat? De verschillende media beïnvloeden elkaar: als er een film wordt ge-upload in Youtube, komt er automatisch een berichtje op Twitter. Op Facebook worden foto’s getoond die via Flickr op de pagina zijn gezet. Dat gebeurt allemaal geautomatiseerd, en dus moet je daar niet weer apart over twitteren… of juist wel? Komende maanden gaan we deze social media wat beter op elkaar afstemmen. Opmerkingen, goede tips, ergernissen waaraan wij iets kunnen doen: ze zijn allemaal welkom via al die verschillende wegen.

Gerichter zoeken binnen Familysearch

Al jaren verzamelen Mormonen allerlei persoonsgegevens. Er liggen heel wat microfilms opgeslagen in Salt Lake City in de Amerikaanse staat Utah.
In het verleden was het alleen mogelijk daar onderzoek te doen. Maar tijden veranderen en veel van de microfilms komen digitaal beschikbaar. Via Familysearch zijn er heel veel bestanden te doorzoeken. Maar natuurlijk is lang niet alles is geïndexeerd en er zitten ook schrijffouten in de indexen. Maar het is zeker de moeite waard en het kan, zoals ik zelf ondervonden heb, voor het buitenland mooie vondsten opleveren.
Ook dichter bij huis kan het een goede aanvulling zijn op al bestaande digitale bronnen. Er zijn in de afgelopen periode heel wat microfilms met Nederlandse registers gedigitaliseerd. Dankzij Dhr. Jaques Verheijden is uit deze kluwen van allerlei registertype, fout gespelde plaatsnamen ect. een overzichtelijke reeks ontstaan. Per plaatsnaam zijn er lijsten gemaakt van registers en periodes die beschikbaar zijn. Al met al een mooie uitbreiding van mogelijkheden voor stamboomonderzoek.