Tentoonstelling eerder afgelopen

In Regionaal Archief Tilburg is de afgelopen maanden de tentoonstelling ‘Tilburg op de kaart’ te zien geweest. Ondanks eerdere berichten dat deze tot 24 december te zien zou zijn, is deze afgelopen.

Vanaf begin januari zal een tentoonstelling te zien zijn over de festiviteiten die in 2009 zijn gehouden ter ere van het 200-jarig Tilburg. Weet u ze nog? De opening van het feestjaar op 1 januari 2009, de Tilburgse Revue Gloria Historia, de Tilburgse Walk of Fame, de zandsculpturen in de Emmapassage, het project ‘Geboren in 1809’, de grote feestdag op 18 april, de brede aandacht voor Peerke Donders en al die andere evenementen.

Hou de website in de gaten voor de laatste berichtgeving.

Topstuk uit onze collectie 'bewegend beeld' op Omroep Brabant TV

In samenwerking met het Regionaal Archief Tilburg zendt Omroep Brabant TV op zondag 20 december de gespeelde documentaire ‘Harmonie van een gemeenschap’ uit. Een film uit 1955 met unieke beelden van het naoorlogse Tilburg.

Cineast Otto van Nijenhoff (1898-1977) en scenarioschrijver Charles Bressers (1917-1963) maakten de film destijds in opdracht van het Tilburgse gemeentebestuur. Het doel was om de stad te promoten als een dynamische en vooruitstrevende gemeenschap en als een aantrekkelijke plaats om te wonen, te werken, te studeren en te recreëren.

De nostalgische film toont het optimisme van de jaren ‘50 en de wederopbouw, maar ook de eenvoud, de rust en het godsdienstige leven in die tijd. Voorzieningen op het gebied van onderwijs, gezondheidszorg, industrialisering, woningbouw en recreatie komen aan de orde en daarnaast zijn er beelden van het folkloristische karakter van de stad te zien, waaronder het Koningschieten van het St. Dionysiusgilde. Kortom: de film ademt de geest van de jaren vijftig en toont de dynamiek van een gemeenschap die bouwt aan haar toekomst.

‘Harmonie van een gemeenschap’ wordt op zondag 20 december om 10:00 uur uitgezonden op Omroep Brabant TV en wordt ’s avonds ieder uur herhaald.

En de winnaar van de groenten-wedstrijd is...

Mevrouw of meneer Snijders uit Tilburg

Op 12 december, tijdens de dag rondom oude receptenboekjes uit de collectie, deden in totaal 31 mensen mee aan de groenten-wedstrijd ‘Wès dè?’. Acht mensen hadden de uitkomst helemaal goed. Knap gedaan! Want voor velen viel het niet mee. Raapstelen werden vaak gezien als postelein, pastinaak als witte peen of peterseliewortel. De wilde spinazie (of Turkse spinazie) werd verwisseld met snijbietblad of zuring. De leukste variant die werd gehoord was ‘een grote slagtand van een mammoet’ voor de rettich / rammenas.

Benieuwd naar de juiste namen van de twaalf groenten? Hier is de uitslag.
1. Rettich / rammanas / krammanas
2. Meiknolletjes
3. Koolraap / koolrabi
4. Groene kool / savooie kool
5. Kweepeer
6. Venkelknol
7. Knolselderij
8. Raapstelen
9. Schorseneren
10. Aardpeer
11. Pastinaak
12. Wilde (of Turkse) spinazie

Wedstrijd groenten herkennen

Vandaag was er de gelegenheid om bij het Regionaal Archief Tilburg kennis te maken met oude en vergeten groenten, kruiden, het produceren van bier, likeur en het maken van inkt.

Op deze dag was er een wedstrijd groenten herkennen waarbij 12 groenten uitgestald lagen en waar bezoekers door middel van voelen en ruiken konden proberen om de naam van de betreffende groente op te schrijven.

Wie herkent de groenten?

Online bronnen voor bedrijfsgeschiedenissen

Het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis (ING) heeft de nijverheidsenquêtes van 1816, 1819, 1843 en 1848 op de website geplaatst. Het is een prachtige bron om bijvoorbeeld onderzoek te doen naar de lokale economische geschiedenis. In 1816 worden er opgaven verstrekt van Alphen en Riel, Baarle-Nassau, Dongen, Geertruidenberg, Loon op Zand, Made en Drimmelen, Oosterhout, Raamsdonk en Tilburg. . De bierbrouwerijen zijn in Raamsdonk nog zeer favorabel, in Tilburg hebben deze geen opmerkelijke veranderingen ondergaan. De economische activiteit van de Tilburgse kaardenmakerijen 7 in getal, in 1809 nog 8, is 'afwisselend na gelang van de activiteiten van de wollenstoffennijverheid". In 's Gravenmoer is de kantindustrie redelijk bloeiend, de rijbosscherijen zijn geheel in verval. Door de inlijving bij Frankrijk is de Tilburgse katoenindustrie vrijwel stil komen te liggen. Men kan ook vele gegevens achterhalen over de verschillende molens, zoals de oliemolens uit Alphen en Loon op Zand. In Oosterhout gaat het met de scheepstimmerwerf en de pottenbakkerijen redelijk wel.

Weet u niet wat de verschillende beroepen betekenen, de website van het Nederlands Instituut voor Economische geschiedenis (NEHA) bevat een database met historische beroepen.

12 december: Grootmoeders recepten in het Archief

In Regionaal Archief Tilburg is een vondst gedaan. Boekjes met oude recepten, huishoudtips en medische raad werden in een vergeten doos gevonden. Doorbladerend is het of ‘Klazien uut Tilburg’ tot je spreekt. Op zaterdag 12 december besteedt het Archief ruim aandacht aan deze boekjes. Aan de hand van de recepten wordt de bezoeker meegenomen naar vroeger tijden. Zelf inkt maken, kruidenthee en bier proeven, een wedstrijd met vergeten groenten. U kunt ‘vroeger’ komen proeven, ruiken en zien.

Het is onbekend wie de oude boekjes heeft volgeschreven. Wel is bekend dat ze uit de 19e eeuw komen. Binnen één boekje wijzigt het handschrift soms, zodat het lijkt of verschillende mensen één boekje vulden. De taal is meestal Nederlands, maar soms Frans. Wilde de schrijver hiermee sjiek overkomen? Veel aandacht is er voor het maken van verschillende kleuren inkt en het verven van stoffen. Zou daar een link te vinden zijn met een verver uit de textielindustrie?


Het programma van 12 december loopt van 10.00 tot 15.00 uur.

Doorlopend: Demonstratie van Museumbrouwerij De Roos (met proeverij)
Informatiestand van Heemtuin Den Doornhof (met proeverij)
Kletskoppen versieren (en opeten!) voor kinderen
Demonstratie inkt maken van De Tiendschuur
Schrijven met een rietpen
Tentoonstelling oude voorwerpen uit Tilburg van Werkgroep Theresia
Wedstrijd ‘Was dè?’: vergeten groente herkennen.

Om 11.00 en 14.00 uur: Lezing ‘Vergeten groente en fruit’ door Paul Heyvaert, natuurgids

Rondom de boekjes is Regionaal Archief Tilburg een weblog begonnen. Daar zijn de transcripties van veel recepten te lezen. Neemt vast een kijkje!

RAT en Heemkunde Oosterhout

Het afgelopen jaar zijn we als Regionaal Archief Tilburg een aantal keer naar Oosterhout getogen. De archieven van deze stad bevinden zich immers in 'ons' archief. Dat weten wij als medewerkers in Tilburg wel, maar lang nog niet alle inwoners van Oosterhout. En dat is jammer, want ook zij moeten met genoegen genruik kunnen maken van 'hun' archief.

Oosterhout is het afgelopen jaar enorm actief op het gebied van erfgoed(educatie). Zo organiseerden zij voor de zomer een symposium over educatie en erfgoed, gaf de gemeente de opdracht voor de ontwikkeling van een Oosterhoutse Tijdmachine die vergelijkbaar is met die van Tilburg, initieerde een Huis voor Erfgoed en bracht afgelopen week een reuzedik boek van meer dan 600 pagina's uit. 'Nee, Oosterhout is niet van gisteren'.

Bij de boekpresentatie troffen mijn collega's Luud de Brouwer, Yvonne Welings en ondergetekende de voorzitter van de Heemkundekring Oosterhout, Paul van Dijk. We spraken over het feit dat niet iedereen de weg weet te vinden naar het Regionaal Archief. Tevens gaf Van Dijk aan, dat het soms moeilijk zoeken is op de website. Of we misschien eens een avond kunnen vertellen en demonstreren hoe het een en ander werkt. 'En hebben jullie onze filmpjes gezien, die we onlangs hebben gemaakt?' Nee, van twee kanten eigenlijk dus nauwelijks bewust van hoe dat dat nou werkt daar in Oosterhout en hier in Tilburg. En dát in onze digitale wereld waarin de uitwisseling onbegrensd zou moeten zijn.

Enfin, na een korte instructie heeft Paul van Dijk een hele pagina toegevoegd aan de website van Heemkundekring Oosterhout. Doorverwijzingen naar de site, favorieten aangemaakt in Beeldonline, links gemaakt naar Youtubefilmpjes. Kortom, hartstikke goed, precies zoals wij het willen: meer gebruik mogelijk maken van onze (digitale) collectie.

En nu maar hopen dat de Oosterhouters hun eigen archieven (digitaal) weten te vinden! Vast wel. We zijn er ook voor hen!