Het aanbesteden van digitaliseringsprojecten

Regionaal Archief Tilburg stelt de komende jaren weer veel archiefbronnen digitaal beschikbaar. Op die manier komt meer en meer informatie op een laagdrempelige manier ter beschikking voor onderzoekers en belangstellenden. Daarnaast richt het archief zich meer op de vraag van klanten, zoals gemeenten. Digitalisering van archiefbronnen is daarvoor noodzakelijk. Het is zelfs één van de belangrijkste middelen om het doel van participatie, kennisdeling en samenwerking te bereiken. Digitalisering is leidend in de plannen van Regionaal Archief Tilburg. De uitvoering van de digitalisering vindt plaats door derden.

In het najaar van 2014 stonden vier digitaliseringsprojecten op het programma:
- Registers Burgerlijke stand (17.575 scans)
- Doop-, trouw- en begraafboeken (4.170 scans)
- Notariële archieven en schepenbanken (49.600 scans)
- Kaarten en tekeningen (199 stuks)

Omdat het om vier grote projecten tegelijk ging, hebben we deze aanbesteed. Het doel van de aanbesteding was om te komen tot een overeenkomst voor het digitaliseren van het materiaal door een of meerdere leveranciers. En dat is gelukt. Na de aanbestedingsprocedure in oktober 2014 kwam het digitaliseringsbedrijf GMS als ‘winnaar’ uit de bus voor alle vier de projecten. In 2015 zou alles conform planning worden gedigitaliseerd. Vanuit het archief kwam echter de vraag of een of meerdere digitaliseringsprojecten al in 2014 zouden kunnen worden gerealiseerd. Dat bleek te kunnen en GMS ging meteen aan het werk om dit mogelijk te maken. In eerste instantie konden drie projecten al worden uitgevoerd. Het project ‘Notariële archieven en Schepenbanken’ zou dan in 2015 gedigitaliseerd worden. Tot onze grote verrassing heeft GMS het voor elkaar gekregen om ook dit archief in 2014 te digitaliseren. Een compliment waard!

Na het digitaliseren moesten alle digitale beelden geupload worden op onze website. In de afgelopen maanden werd steeds een van de genoemde projecten zichtbaar op onze website. Als eerste waren dat de aanvullingen van de registers van de burgerlijke stand van Dongen, Drimmelen, Goirle, Loon op Zand, Moergestel, Oisterwijk en Oosterhout (zie weblog van 18 februari). Gevolgd door de aanvullingen van de doop-, trouw- en begraafboeken van Berkel-Enschot, Tilburg en Oisterwijk. Daarna was het de beurt aan het archief van Schepenbank Geertruidenberg (zie weblog 10 februari) en de notariële archieven van Diessen, Baarle-Nassau en Chaam. Tenslotte werden de 199 kaarten en tekeningen van Tilburg gepubliceerd, waardoor nu alle vier de projecten voor iedereen digitaal zijn in te zien. Neem eens een kijkje en geniet van al onze digitaliseringsprojecten.

Hulp van de experts

Wie deze heren zijn? Tja, volgens de beschrijving:

"een biljartclub uit Goirle voor hun gewonnen prijzen."
Weet u dan genoeg? Misschien...

U hebt vast wel eens gesnuffeld in de beeldbank van het archief. Tussen de meer dan 100.000 foto's die u daar kunt bekijken, hebt u een foto van een familielid gevonden, van het huis waarin u of uw ouders opgroeiden of van een evenement waar u bij was.
Samen met een aantal vrijwilligers proberen we de foto's een adequate beschrijving te geven: wie staan op de foto, wanneer en waar werd de foto genomen. Misschien hebt u tevergeefs gezocht: 100.000 foto's is soms nog niet genoeg: die ene foto van dat familielid of van dat huis zit nou net niet in onze collectie. Maar het kan ook zijn dat de beschrijving van de foto te summier was. Omdat wij ook niet alles weten. En het is natuurlijk heel spijtig als dat de reden is dat u mis grijpt.


Gelukkig kregen we een tijd geleden het aanbod van de Heemkundige Kring De Vyer Heertganghen in Goirle om mee te helpen met het vervolmaken van de beschrijvingen van de Goirlese foto's. Geweldig natuurlijk, want wie kan er nu beter de foto's beschrijven dan de heemkundigen uit de gemeente zelf? Om enkele nadere werkafspraken te maken, bezocht ik daarom enkele weken geleden de thuisbasis van de kring: het Heemerf “De Schutsboom”.

Het werd een hartelijke ontvangst in hun prachtige onderkomen. Overal was het een drukte van belang: natuurlijk in de "potstal" waar zo'n 10 vrijwilligers gezellig aan de koffie zaten om daarna snel weer verder te gaan met hun  werkzaamheden in het archief, het museum, de tuin of een van de vele andere klussen. Van Gerrit van Heeswijk kreeg ik een privé-rondleiding langs de opstallen: het wevershuisje, waar je je zo in "de aardappeleters" van Van Gogh waant;  het museum, klein maar fijn, waarin het verhaal van Goirle tot leven komt, en een blik op de andere karakteristieke gebouwen en gebouwtjes. Voor de kruidentuin kom ik later in het jaar nog wel een keer terug.

De vrijwilligers zijn enthousiast aan het werk gegaan. De Goirlese foto's zullen binnenkort nog beter terug te vinden zijn, waar u zich ook bevindt of het nu in Goirle is of in Australië!
En, als u toch in de buurt bent: een bezoekje aan de Schutsboom kan uw beeld van het Goirle van vroeger zeker verrijken. Een aanrader.

Nieuwe scans van de registers van de Burgerlijke stand

In de afgelopen weken zijn er weer scans van registers van de Burgerlijke Stand op de website geplaatst van diverse gemeenten.

Het betreft:

Gemeente Dongen
Combinatieregister: 1814

Gemeente Drimmelen
Geboorteregisters: 1903 t/m 1907

Gemeente Goirle
Geboorteregisters: 1903 t/m 1912
Huwelijksregisters: 1923 t/m 1939
Overlijdensregisters: 1941 t/m 1963

Gemeente Loon op Zand
Geboorteregisters: 1904 t/m 1907
Huwelijksregisters: 1916 t/m 1931
Overlijdensregisters: 1940 t/m 1954

Gemeente Moergestel
Geboorteregisters: 1915 t/m 1914
Overlijdensregisters: 1961 t/m 1964

Gemeente Oisterwijk
Geboorteregisters: 1911 t/m 1914
Overlijdensregisters: 1971 t/m 1964

Gemeente Oosterhout
Huwelijksregisters: 1925 t/m 1932
Overlijdensregisters: 1951 t/m 1959

Achter de schermen wordt er door vrijwilligers hard gewerkt om alle namen in de database te krijgen. Op dit moment zal dus in de meeste gevallen een zoekopdracht nog geen resultaat uit deze registers geven.

Maar u kunt zelf de boeken inzien via genealogie > inzien van bronnen en daar aangeven welk register u wilt zien. Daarna komt u via de knop > inzien register bij de digitale beelden.

Achterin ieder register zit een index waardoor u snel bij de juiste akte komt.

Nieuwe openbare scans Burgerlijke Stand

Scans openbaar
Januari 2015 is een maand, waar vele genealogen in Nederland naar hebben uitgekeken. Traditioneel wordt dan informatie uit de Burgerlijke Stand openbaar gemaakt en via de genealogische database gepubliceerd. Wellicht kent u de regels rondom de openbaarheid Burgerlijke Stand: geboorteregisters kennen een beperking van 100 jaar, huwelijksregisters van 75 jaar en overlijdensregisters van 50 jaar.

Nieuw beschikbare gescande registers:
Geboorteregisters
- Alphen en Riel: 1914
- Baarle-Nassau: 1906-1914
- Berkel-Enschot: 1914
- Chaam: 1914
- Diessen: 1914
- Dongen: combinatieregister 1814, akten 1-83,  1914
- Gilze en Rijen: 1914
- Goirle: 1903-1912, 1914
- Hooge en Lage Zwaluwe: 1914
- Loon op Zand: 1904-1907
- Made en Drimmelen: 1903-1907,  1914
- Moergestel: 1914
- Oisterwijk: 1911-1914
- Terheijden: 1914
- Tilburg: 1914
- Udenhout: 1914

Huwelijksregisters:
- Alphen en Riel: 1939
- Baarle-Nassau: 1939
- Berkel-Enschot: 1939
- Chaam: 1939
- Dongen: combinatieregister 1814, akten 1-83, 1939
- Gilze en Rijen: 1939
- Goirle: 1923-1939
- Hooge en Lage Zwaluwe: 1939
- Loon op Zand: 1916-1931
- Made en Drimmelen: 1939
- Oosterhout: 1925-1932
- Terheijden: 1939
- Tilburg: 1939
- Udenhout: 1939

Overlijdensregisters:
- Alphen en Riel: 1964
- Baarle-Nassau: 1964
- Berkel-Enschot: 1964
- Chaam: 1964
- Dongen: combinatieregister 1814, akten 1-83
- Gilze en Rijen: 1964
- Goirle: 1941-1960, 1964
- Hooge en Lage Zwaluwe: 1964
- Loon op Zand: 1940-1954
- Made en Drimmelen: 1964
- Moergestel: 1961-1964
- Oisterwijk: 1964
- Oosterhout: 1951-1959
- Terheijden: 1964
- Tilburg: 1964
- Udenhout: 1964

Van welke gemeenten komen ook nieuwe scans beschikbaar ?
In de loop van 2015 hopen we nieuwe registers online te kunnen aanbieden van Baarle-Nassau, Diessen, Geertruidenberg, Hilvarenbeek en Raamsdonk.

Ondersteuning door gemeenten
De registers worden niet per jaar overgebracht naar het Regionaal Archief Tilburg, dat gebeurt slechts een keer in de 10 jaar. Wij hebben aan gemeenten gevraagd of ze financieel de digitalisering van de niet-openbare registers willen ondersteunen. Daar is over het algemeen zeer positief op gereageerd. Het project loopt nog enige jaren door. Afgelopen jaar zijn de registers van Baarle-Nassau, Berkel-Enschot, Diesse, Gilze en Rijen, Goirle, Hilvarenbeek, Hooge en Lage Zwaluwe, Made en Drimmelen, Terheijden en Tilburg en Udenhout gescand.

Wel gescand en nog niet op naam doorzoekbaar
De nieuwe registers zijn veelal nog niet op naam doorzoekbaar. Ook die klus moet nog geklaard worden. Maar u kunt wel de registers inzien door de volgende stappen te nemen:

• Ga naar het genealogie/ voorouders gedeelte op onze website (link).
• Rechts klikt u 'inzien van bronnen' aan (link).
• Kies de plaats en het type registratie en klik vervolgens op start zoeken (link).U hoeft geen periode in te vullen
•Na deze stap ziet u een overzicht van alle gedigitaliseerde registers (link).
• Door op 'bron' te klikken worden de scans op chronologische volgorde geplaatst en kunnen de gewenste registers worden ingezien (link).

Gerelateerde bijdragen:

• Openbaarheidsdag Burgerlijke Stand 2014 link
• Bladeren door digitale beelden van allerlei registers link
• Nieuwe scans Burgerlijke Stand Gilze en Rijen link

Aanwinsten 2014

In 2014 zijn er weer allerlei aanvullingen en nieuwe archieven, collecties e.d. aan het beheer van Regionaal Archief Tilburg toegevoegd. Hieronder volgt een overzicht per gemeente van de aanwinsten uit het afgelopen jaar:

Algemeen
410, 1236. Diverse schenkingen inzake de collectie bidprentjes en briefhoofden.
link en deze link
Geschonken door diverse particuliere eigenaren aan de gemeentearchivaris.

Alphen-Chaam
2117. Fotoalbum van het afscheid van burgemeester Peter van Campenhout, 2004. 1 deel.
In beheer overgedragen door de gemeente Alphen-Chaam.

Verlies
2910. Kwitanties uit het archief Acht van Chaam, 1954-1983, 1,2 meter. link
Vernietigd.

Baarle-Nassau
411. Blauwdrukken van het grensstation Baarle-Nassau, 2 bladen.
2232. Huisnummerlijsten en openbare verkopen in Baarle-Nassau.
Geschonken door mw. A.K. Tjoeng-Van Vliet aan de gemeentearchivaris.

Dongen
Verliezen
958. Notulen van het armbestuur Nieuwkuijk en Onsenoort, 1791-1808, 1 deel.
Overgedragen aan het Streekarchief Heusden en Waalwijk.

978. Delen uit het archief van de Hervormde 's Gravenmoer, 1 meter.
Teruggave aan kerkbestuur.

Drimmelen
2400. Jaarrekening en begroting van het dorpsbestuur Terheijden, 1806-1807, 2 stukken.
2500. Benoemingen van schepenen in Hooge en Lage Zwaluwe door de Staten-Generaal en de Koning van Pruisen, 1710, 1728. link
Geschonken door het Stadsarchief Breda.

Verlies
411. Twee dubbele huisnummerkaart (lichtdruk) kom Made en Drimmelen, 140 x 95 cm, schaal 1:2500, vervaardigd in 1981, bijgewerkt tot 1989.
Vernietigd.

2341. Made's Mannenkoor te Made, 1927-2002, 2,875 meter
Geretourneerd aan bestuur.

Geertruidenberg
2639. Klassenfoto van de openbare lagere school in Geertruidenberg, 1924. link
Geschonken door mw. P. van Cleef aan gemeentearchivaris.

2666. Dvd Geertruidenberg 800 jaar stadsrechten.
In beheer overgedragen.

Verlies
2619. Stukken van financiële en personele aard uit het archief van de Nutsschool Geertruidenberg,0,5 meter
Vernietigd.

Gilze en Rijen
2844. Bouwvergunningen 1901-2010, 156,875 meter.
In beheer overgedragen.

2833. Compositiefoto van behangselfabriek Rath en Doodeverf. link
Geschonken aan de gemeentearchivaris.

Goirle
1066. Aanvulling op de bouwvergunningen van de gemeente Goirle, 1947-1980, 2 meter
1280. Aanvulling op de bouwvergunningen van de gemeente Goirle, 1972, 1975, 1979, 5,5 meter
1554. Bouwvergunningen van de gemeente Goirle, 1982-1993, 44,5 meter
Totaal: 52 meter
In beheer overgedragen aan de gemeentearchivaris.

1567. Archief van de familie Mallens te Goirle, 1940-1956, 0,125 meter link
Geschonken door mevr. M.E.H. Mallens-Van der Woude aan de gemeente Goirle.

Hilvarenbeek
419. Film van de Groot-Kempische Cultuurdagen i Hilvarenbeek, 1961, 2 stuks. link
In beheer overgedragen.

1101. Wandelkaart van het landgoed “De Utrecht”, schaal 1 – 20000, ca. 1940, 1 blad.
Geschonken door F. van Kruisselbergen.

1532. Archief van Stichting Jeugd 12 - 16 jaar, nadien The Young Ones, 0, 375 meter
Geschonken door Heemkundekring Ioannes Goropius Becanus.

1564. Hinderwetvergunningen Hilvarenbeek, 1960-1979, 2,125 meter. link
In beheer overgedragen.

Oisterwijk
411. Prent vervaardigd door A(afke) Holman van het station in Oisterwijk, 1979.
Afmeting prent: 29x21 cm. link
Geschonken door mw. R. van Veggel aan de gemeentearchivaris.

Oosterhout
Verlies
2073. Collectie Dag- en weekbladen Oosterhout, 1860-2014, 13,5 meter
- Het weekblad Het Kanton, 1877-2014;
- Nieuwe Bredasche en Oosterhoutsche Courant, 1860-1868, 1871-1876, 1879-1885;
- De Oosterhoutsche Courant, 1910 - 1917;
- Het Stadsblad, 1972-1983, 1985-1989;
- Weekblad Oosterhout, 2004 4/5 – 24/11 .
Overgedragen aan de Koninklijke Bibliotheek.

Tilburg
105. Aanvulling Comité Tilburg-Wolverhampton, 1946, 1 omslag
Geschonken aan de gemeentearchivaris.

133. Wollenstoffenfabriek W. Brands en Zonen te Tilburg, 1941, 1961.
Geschonken aan de gemeentearchivaris.

303. Aquarel Noordhoekse kerk, 1983, 1 blad.
Geschonken door I. Ponsioen.

383. Boek: Mijn soldatentijd. Memoires van Ad Vorselaars gedurende zijn militaire diensttijd in het v.m. Nederlands-Indië; met cd-rom van de bestanden.
Geschonken aan de gemeentearchivaris.

339. Brief van een moeder aan haar dochter zr. Lutgardus, 1948. link
Geschonken door Jan Timmermans aan de gemeentearchivaris.
339. Kwitantie van A.J. Verbunt, Tilburgse gekwalificeerde tot de heffing van de 3/100 op de inkomstenbelasting van de bewoners van Waspik, 1800. 1 stuk
Geschonken door het Stadsarchief Breda.

399. Documentatie en foto's over N.V. Verzekering-Maatschappij Johan de Witt.
Geschonken door dhr. H. van Overbeek.
399. Stukken inzake Antoine van Boxtel, inzake de radiodistributie, 1943. link
Geschonken door L.W.J. Fikken aan de gemeentearchivaris.
399. Reclamefolder voor kinderwagens van Van Delft, 1949. link
Geschonken door H. van Tilburg aan de gemeentearchivaris.
399. Stukken betreffende het ambtsjubileum van A.A. van de Weereld (1906-1978) bij de Nederlandse Spoorwegen, 1964.
Geschonken aan de gemeentearchivaris.
399. Drie gedrukte documenten Verzorgingscentrum Sint Antonius van Padua, 1970-1971, 1995.
Geschonken aan de gemeentearchivaris.
399. Reclamefolder van Opbouw is Ons Streven O.I.O.S. agenturen, Oisterwijksebaan 86, Tilburg.
Geschonken aan de gemeentearchivaris.
399. Diploma's van Petrus Wilhelmus van Dooremalen, 1 omslag
Geschonken aan de gemeentearchivaris.
399. Documentatie inzake jongerencultuur jaren zeventig.
Geschonken aan gemeentearchivaris.

406. Diverse foto's, onder andere:
Link naar personeel weverij Donders;
Link naar Vormenfabriek Tilburg;
Link naar Werk in Uitvoering Tilburg;
Link naar glasnegatieven jaren dertig.
Link naar Verboden toegang voor vrouwen.
Link: Tilburg rond 1900: Zomerstraat.
Link: Fietser op vrijersvoeten.
Link: Verdwenen stadsbeelden: Lidwinakerk.
Link: Klassenfoto bij Peerke op het Wilhelminapark.
Link naar Pianohandel Simons.

484. Stukken betreffende de organisatie van de inkoop van kantoorbenodigdheden, 1947-1986. 2 dossiers
Overgedragen aan de gemeentearchivaris.

565. Stukken betreffende auto en rijvergunning van huisarts dr. S.M. Moerel, 1933, 1940-1942. link
Geschonken door F. Kense aan de gemeentearchivaris.

635. De Schakel, orgaan van de Koninklijke H.B.S. Willem II Tilburg, 1950-1953.
Geschonken door het Breda's Museum aan de gemeentearchivaris.

668. Aanvulling op de collectie muurkranten, 1979. link
Geschonken door Stadsarchief Breda.

672. Affiche van De Regenboog. link
Geschonken aan de gemeentearchivaris.

1041. Jaargangen De Nieuwe Schakel 2012-2013, 0,25 meter.
Geschonken door dhr. Panis aan de gemeentearchivaris.

1116. Brief van Isabelle Bogaers-Pollet aan haar zoon Pierre, 1908, 1 stuk. link
Geschonken aan de gemeentearchivaris.

1140. Plakboek van de kaboutergroep St. Jan Baptist van het kamp in Wintelré, gemeente Vessem, 1974
Geschonken door I. Ponsioen.

1302. Aanvulling 2014: Zakagenda C.M. Norenburg van Seters, 1944, 0,12 meter.
N.B. Hierin de aantekening over het laatste contact met haar zoon René op maandag 21 februari.
Bruikleen van de familie.

1310. Dossier inzake de verkoop van MACO B.V. aan het Piusplein, 1988-1996.
In beheer overgedragen aan de gemeentearchivaris.

1536 Collectie Piet van Beers, 0,12 meter.
Geschonken aan de gemeentearchivaris.

1541. Familiearchief Lepelaars, 1925-1978, 0,125 meter.
Aankoop. Niet openbaar voor het jaar 2040.

1542: Album van de meisjesschool Maria Broekhoven, 0.5 meter.
Geschonken aan de gemeentearchivaris.

1547. Collectie documentatie Nieuwsblad Van Het Zuiden Tilburg, 1973-2011, 3,375 meter
Geschonken aan gemeentearchivaris.

1550. Studentenvereniging Sint Leonardus aan de Katholieke Leergangen, 1938 - 1966, 0,125 meter.
Geschonken aan de gemeentearchivaris.

1551. Familiearchief Hartog Benjamin van Dam – Geens, 1920-1943, 0,12 meter.
Geschonken door dhr. en mevrouw Spapens-Smolders aan de gemeentearchivaris.

1561: Documentatie van en over Jacques Hermans (1937-2009), 0,12 meter.
Geschonken door mw. C. Hermans- van Haaren aan de gemeentearchivaris.

1563: Collectie Frater M. Ambrosi, 1940-1968,. 0,25 meter.
Geschonken door de archivaris van de Fraters van Tilburg aan de gemeentearchivaris.

1565. Archief en foto's van Harmonie Heikant, 1958-2013, 1,125 meter. link
Geschonken door F. Versteden aan de gemeentearchivaris.

1568. Fotocollectie John Lamet, 1971-1973, 0,5 meter. link
Geschonken door A. Lamet te Hilvarenbeek.

Verlies

102. Archiefbescheiden uit Archief De Sleutel, 1971-1981, 0,5 meter. link
Vernietigd.

406. Dubbele afdrukken foto's Tilburg, 20^e eeuw, 1 meter.
Vernietigd.

411. Dubbele exemplaren uit de kaartenverzameling, 7 meter.
Vernietigd.

411. Tekeningen van het patrimonium van architect Tiemens, 1916, 13 tekeningen.
Overgedragen aan het Gelders Archief.

565. Egodocument over de stad Breda tijdens WOII.
Geschonken aan het Stadsarchief Breda.

1041. Jaargang De Nieuwe Schakel, 1979.
Teruggave.

Historische beelden bevrijding 1944

Oorlogsgraven in Dongen, sigaretten, Hilvarenbeek (midden) en Tilburg
De foto van  Hilvarenbeek is genomen op het Vrijthof met op de motorkap links zittend Jan Naaijkens.



Goirle

Baarle-Nassau

Oosterhout

De ingestorte toren van de Sint-Willibrorduskerk te Alphen

Moergestel



Het raadhuis van Gilze, dat in september 1944 werd  opgeblazen
Geluidsfragment  van de reconstructie van het bombardement van het vliegveld september 1944

 

Op de website 70jaarbevrijding vindt u meer actuele informatie of de wegvandebevrijding.

 

Woonwagen(bewoners) in beeld

Vandaag, vrijdag 15 augustus 2014, wordt de woonwagencultuur opgenomen in de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed Nederland.
Ook in onze collectie kom je de woonwagencultuur tegen, onder andere in Beeldonline, onze fotodatabank. Al eerder schreven we over een aanwinst van een bijzondere foto van zigeuners bij hun woonwagen. Hieronder zien we nog een aantal foto's uit ons werkgebied. 

Woonwagenbewoners
aan de Pater Geurtjensweg in Tilburg

Kapitein Nemostraat Tilburg

Udenhout

Woonwagens tijdens de Tilburgse kermis in 1984 

Oosterhout 1962



 Dongenseweg

Aan de grens 1914-1918

Zo maar wat foto's aan de grens van de douane en soldaten tijdens de mobilisatie tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ze werden deze week aangetroffen in een nog niet geïnventariseerd archief. Bijzonder is de slaapplek te zien tussen het hooi en de legerdekens. Wij vermoeden dat het de grensovergang tussen Goirle en Poppel is. Weet u meer over de locatie, laat het ons weten.

Het verhaal achter een oorlogsmonument

In mei en oktober/november herdenken we in Noord-Brabant onze oorlogsslachtoffers. Veel oorlogsmonumenten zijn geplaatst, zo ook voor dienstplichtig soldaat Adriaan Mallens in de Kerkstraat in Goirle. Zo maar een monument, dat u wellicht voorbij loopt zonder het verhaal van zijn tragedie te kennen. Een tragedie, die met hulp van het archief, kan worden verteld. Een verhaal, dat we kunnen vertellen, omdat Regionaal Archief Tilburg via bemiddeling van Gerrit Kobes het archief van de familie Mallens kreeg geschonken.

Zoals zo vele jonge mannen moest Adriaan Mallens in 1939 voor zijn nummer opkomen. Hij werd ingedeeld bij het 6e Regiment Infanterie, 3e Grensbataljon Jagers. Hij werd geboren in 1911 te Tilburg en groeide op in Goirle. In 1935 trouwt hij met Cornelia Klijnenbreugel en wanneer de oorlog uitbreekt in mei 1940 is hij vader van twee zoontjes Huub en Jos. De mobilisatietijd weet hij vlak bij huis, aan de Belgische grens, door te brengen. Zijn verlofuren kon hij hierdoor nog thuis bij zijn gezin doorbrengen.

Door een ongelukkig toeval, hij ruilde een dienst met Anton Doorakkers, moest hij samen met de andere vijf grenswachten naar Duinkerken vluchten. In Duinkerken waren veel meer Nederlandse soldaten gestrand, in totaal zo'n 1.500. De Franse legerleiding besloot de gestrande soldaten op een kleine vrachtboot naar Cherbourg over te laten brengen. Op de avond van 20 mei 1940 scheepte Adriaan Mallens in op de Pavon, een vrachtboot. Echter Duitse vliegtuigen ontdekten de boot en startten tot vier keer toe de aanval. Resultaat, 80 doden en 50 zwaar gewonden, onder hen onze Adriaan Mallens uit Goirle, 29 jaar oud.

Het verlies en de onbekendheid van het lot van de echtgenoot en vader veroorzaakte een onbeschrijflijk verdriet in het gezin. Huub Mallens (1935-2009) was vier toen zijn vader in 1940 vermist raakte: “Mijn vader is jaren later gevonden, herbegraven en ik wist het niet”. De gepensioneerde textielarbeider uit Goirle, in 2009 overleden, kon zich er altijd boos over maken. Hij was nog een kleuter toen hij zijn vader voor het laatst zag. “Hij droeg mij op de arm voor ons huisje in Goirle. Mijn moeder huilde. Hij heeft toen afscheid genomen, heb ik achteraf begrepen. Hij zat bij een grensdetachement. Na de capitulatie moest het hele bataljon op de fiets naar Antwerpen. Van daaruit is hij in Duinkerken met duizenden militairen aan boord van het vrachtschip de Pavon gegaan. Op weg naar Engeland is het schip in de nacht van 20 op 21 mei door de Duitsers gebombardeerd en bij Calais aan de grond gelopen. Daarna hoorde mijn moeder niets meer”.

Pas in september 1965 kon de familie, samen met pastoor Van Riel, voor het eerst het graf bezoeken. Mallens was door een fout als onbekende soldaat begraven.

Het archief van de familie Mallens is afkomstig van de weduwe van Huub Mallens, mevrouw M.E.H. Mallens – van der Woude te Goirle. Zij heeft het archief geschonken.
Het archief, met nummer 1567, bestaat uit de inventarisnummers 1-17 en heeft een omvang van 0.125m.

Link naar de website Goirle Riel 1940-1945.
Link naar de oorlogsmonumenten.
Link naar Historisch Nieuwsblad.

Fietser op vrijersvoeten

Toen deze foto werd genomen, was de fiets nog echt een noviteit. We schatten dat de foto dateert tussen 1901 en 1904. Je kunt zien dat de man, die op de foto is afgebeeld, trots is op zijn fiets. Bewust is de fiets mee naar binnen genomen in de studio van de fotograaf Henri Berssenbrugge om samen met hem op het Oosterse tapijt gefotografeerd te worden. Henri Berssenbrugge had een dependance van de Rotterdamse fotozaak Au Héron aan de Bisschop Zwijssenstraat nummer 285. Zijn specialiteit in die tijd was het maken van levensgrote portretten. De zaak bleef tot 1906 in de Bisschop Zwijssenstraat gevestigd.

In het begin van de twintigste eeuw sprak men liever van rijwiel dan fiets. Het was al best een nieuw model van het rijwiel. Er zijn pedalen zichtbaar, er is een kettingkast en rubberen banden. Van spatborden is nog geen sprake. Wie is de man op de foto met de fiets ? Het is Wilhelmus van den Brekel, geboren in Goirle op 18 augustus 1872. Zijn vader had een traditioneel beroep, wever. Van den Brekel zou in zijn voetsporen treden, weliswaar niet als huiswever in Goirle, maar een linnen- en later wollenstoffenwever in Tilburg. Daar trouwde Van den Brekel op 28 september 1904 met Theresia van Weereld, weduwe van A.J. van de Pol. De foto moet voor die tijd genomen zijn. In oktober 1910 verhuist het echtpaar naar Goirle om in februari 1918 naar Viersen in Duitsland te emigreren. Tijdens de mobilisatie in de Eerste Wereldoorlog woont het gezin in de Dorpstraat(nu gespeld als Dorpsstraat). Drie jaar later keert het gezin weer terug.

De fiets werd steeds meer een gangbaar vervoermiddel. In Goirle was er een rijwielfabriek Brabantia van de firma A. van Loon gevestigd voor deze groeiende markt.

Overzicht borgbrieven nu digitaal doorzoekbaar

Een borgbrief is een verklaring die werd afgegeven tot het begin van de 19e eeuw als iemand ging verhuizen of in een andere plaats trouwde. De brief werd  door een organisatie zoals het armenbestuur of het dorpsbestuur afgegeven. In de borgbrief werd de garantie gegeven dat als een persoon tot armoede verviel in de nieuwe woonplaats de kosten van levensonderhoud gedeeltelijk of in zijn geheel voor de rekening van de armenzorg of dorpsbestuur van de plaats van herkomst kwam. In de borgbrieven staat vaak informatie over het gezin, hoe de kost verdiend werd en waar men vandaan kwam.
Jaren geleden waren de overzichten van borgbrieven in de studiezaal in te zien. Tussentijds hebben er omnummeringen plaatsgevonden bij een aantal de archieven waar borgbrieven in voorkomen en was de programmatuur waar de overzichten in gemaakt waren verouderd.
Maar de bestanden met de lijsten zijn weer opgefrist en nu digitaal beschikbaar.
Een overzicht van de borgbrieven van Berkel-Enschot, Diessen, Dongen, Goirle, Loon op Zand, Moergestel, Oisterwijk, Riel, Tilburg en Udenhout is terug te vinden via onze startpagina. Per gemeente vindt u een link naar het bestand.
In het overzicht per plaats vindt u de namen die op de borgbrief voorkomen en de vindplaats van de betreffende borgbrief binnen het archief.
( foto Archief 3 Dorpsbestuur Tilburg 1387-1810 inv.nr. 139)

Openbaarheiddag Burgerlijke Stand

Het is een goede gewoonte om aan het begin van een nieuw jaar documenten te openbaren, die tot het afgelopen jaar wegens openbaarheid niet mochten worden ingezien.

Zo heeft het Regionaal Archief Tilburg openbare gescande registers van de Burgerlijke Stand van de volgende plaatsen en jaren online geplaatst:
· Nieuw beschikbare gescande registers:
Geboorteregisters
- Alphen en Riel: 1911, 1912, 1913
- Berkel-Enschot: 1911, 1912, 1913
- Chaam: 1911, 1912, 1913
- Diessen: 1907, 1910, 1911, 1912, 1913
- Dongen: 1913
- Gilze en Rijen: 1907, 1908, 1909,1910, 1911, 1912, 1913
- Hilvarenbeek 1913, 1914
- Moergestel: 1905, 1906, 1907, 1908, 1909, 1910, 1911, 1912, 1913
- Tilburg: 1908, 1909, 1910, 1911, 1912, 1913
- Udenhout: 1911, 1912, 1913


Huwelijk:
- Alphen en Riel: 1936, 1937, 1938
- Berkel-Enschot: 1933, 1934, 1935, 1936, 1937, 1938
- Chaam: 1933, 1934, 1935, 1936, 1937, 1938
- Diessen 1931, 1932, 1933, 1934, 1935, 1936, 1937, 1938, 1939
- Dongen: 1938
- Gilze en Rijen: 1936, 1937, 1938
- Hilvarenbeek 1933, 1934, 1935, 1936, 1937, 1938, 1939
- Tilburg: 1933, 1934, 1935, 1936, 1937, 1938
- Udenhout: 1935, 1936, 1937, 1938

Overlijdensregisters:
- Alphen en Riel: 1961, 1962, 1963
- Berkel-Enschot: 1961, 1962, 1963
- Chaam: 1961, 1962, 1963
- Diessen 1961, 1962, 1963, 1964
- Gilze en Rijen: 1961, 1962, 1963
- Hilvarenbeek 1961, 1962, 1963, 1964
- Oisterwijk:1960, 1961, 1962 en 1963
- Tilburg: 1958, 1959, 1960, 1961, 1962, 1963
- Udenhout: 1961, 1962,1963

Geboorteregisters kennen een beperking van 100 jaar, huwelijksregisters van 75 jaar en overlijdensregisters van 50 jaar. Maar niet alleen zijn ze online geplaatst, de registers worden ook op naam geïndiceerd opdat u makkelijker kunt zoeken.

Van welke gemeenten komen ook nieuwe scans beschikbaar ?Aan het einde van 2014 hopen we te hebben bereikt dat we u ook nieuwe registers online kunnen aanbieden van Baarle-Nassau, Goirle, Hilvarenbeek, Hooge en Lage Zwaluwe, Made en Drimmelen en Terheijden.

Van welke gemeenten niet op korte termijn ?
Nieuwe registers van Geertuidenberg, Loon op Zand, Oosterhout en Raamsdonk komen zoals het nu naar uitziet op korte termijn niet digitaal beschikbaar.

Wel gescand en nog niet op naam doorzoekbaar
De nieuwe registers zijn veelal nog niet op naam doorzoekbaar. Ook die klus moet nog geklaard worden. Maar u kunt wel de registers inzien door de volgende stappen te nemen:

• Ga naar het genealogie/ voorouders gedeelte op onze website (link).
• Rechts klikt u 'inzien van bronnen' aan (link).
• Kies de plaats en het type registratie en klik vervolgens op start zoeken (link).U hoeft geen periode in te vullen
•Na deze stap ziet u een overzicht van alle gedigitaliseerde registers (link).
• Door op 'bron' te klikken worden de scans op chronologische volgorde geplaatst en kunnen de gewenste registers worden ingezien (link).

Aanwinsten 2013

Algemeen
410. Diverse schenkingen inzake de collectie bidprentjes.
Geschonken door diverse particuliere eigenaren aan de gemeentearchivaris.

Dongen Verliezen
950 Hervormde Gemeente Dongen, 1851-1975, 1,2 meter
Vernietigd met instemming van de eigenaar.

958. Gemeentebestuur 's Gravenmoer, 0,125 meter
Herverpakking

Geertruidenberg
2638. Gravure van F. Hogendorp van de verovering van Geertruidenberg in 1573, 1600, 1 stuk. link
Geschonken door gemeentearchivaris Waalwijk.

2721. Foto van de bierbrouwerij De Wereld te Raamsdonk. link
Geschonken door P.J. van Iersel aan de gemeentearchivaris.

Gilze en Rijen
2833. Negatieven van het 50 jarig jubileum van de coöperatieve stoomzuivelfabriek De Goede Verwachting in Gilze, 1948.
2833. Negatieven van het 25 jarig jubileum van de leerfabriek Rijen.
Geschonken door de gemeentearchivaris van 's-Hertogenbosch.

Goirle
1544. Fotoarchief van Huub de Bont, 215 glasnegatieven link
Geschonken door J. Schepens aan de gemeente Goirle.

Hilvarenbeek
1530. Archief van de Stichting Bikse Torensteun te Hilvarenbeek, 1988-1991, 0,25 meter link
Geschonken door D. Kuijpers.

Loon op Zand
1194. Foto van de Aartsbroederschap van de H. Familie te Kaatsheuvel, 1940.
Aankoop

Oisterwijk
719-720. Aanvullingen op de archieven van De Vereniging het Eigen Gebouw De Schuur en de SDAP, later PvdA afdeling Oisterwijk, 1935-2002, 0 meter.link
Geschonken door dr. A. van den Oord aan de gemeentearchivaris.

867. Aanvulling op de doop-, trouw en begraafboeken Oisterwijk
Rooms-katholieke parochie
37. Trouwboek 1696-1718
38. Trouwboek 1718-1810
39. Doopboek 1765-1838
40. Doopboek 1754-1771
Langdurige bruikleen van het Bisdom 's-Hertogenbosch.

Verlies
836. Betalingsstukken van de Oisterwijkse schoolvereniging, 0,5 meter
Teruggave.

Oosterhout
2070. Negatieven van het Benedictijner Abdij te Oosterhout.
2070. Negatieven van het 25 jarig jubileum van onderwijzeres A.J. van Oirschot, 1938.(2 X)
2070. Negatieven van de coöperatieve stoomzuivelfabriek Oosterhout, 1938. (2 x).
2070. Negatieven van de R.K. Verkenners te Dorst.
link Geschonken door de gemeentearchivaris van 's-Hertogenbosch.
Archieven van: link
• 2076. Aanvulling op de collectie Oomen.
• 3166 Aanvulling archief Gemeentepolitie Oosterhout, 1944-1993.
• 3171 Gemeentebestuur van Oosterhout (1951) 1981-1990 (2008).
• 3172 Hinderwetvergunningen Oosterhout, 1933 – 1990.
• 3173 Brandweer Oosterhout, (1976) 1981-1990.
• 3175. Fotocollectie van de gemeentelijke archeologische dienst, 1994-2007 link
Totale omvang: 76 meter
In beheer overgenomen door de gemeentearchivaris.

Tilburg
015. Aanvulling op de doop-, trouw en begraafboeken, 0,125 meter
link
R.K. doopboeken van 't Goirke, 1648-1814. Klad.
R.K. trouwboeken van 't Goirke, 1633-1840. Klad.
R.K. doop- en trouwboeken van 't Heike, 1707-1774.
Langdurige bruikleen van het Bisdom 's-Hertogenbosch.

133. Stukken betreffende de fusie van W. Brands & Zonen N.V., 1965-1971, 1 omslag.
link
Geschonken door dhr. J. Brands aan de gemeentearchivaris.

296. Aanvulling op de Rooms-katholieke parochie H. Dionysius 't Heike, 0,25 meter
Langdurige bruikleen van het Bisdom 's-Hertogenbosch.

298. Aanvulling op de Rooms-katholieke parochie H. Dionysius 't Goirke, 0,25 meter
Doopboeken van de R.K. parochie H. Dionysius ‘t Goirke, 1821-1874
Trouwboeken van de R.K. parochie H. Dionusys 't Goirke, 1841-1895.
2 dozen losse documenten.
Langdurige bruikleen van het Bisdom 's-Hertogenbosch.

338. Notitieboekje van stoffenagent F.A. Blömer uit Amsterdam, 1 deeltje
Hierin aantekeningen over textielfabrikanten in Nederland, m.n. ook Tilburg, tijdens de oorlogsjaren.
Geschonken door Textielmuseum aan gemeentearchivaris.

399. Muziekstukken met foto van Adr. P. Hamers (1871-1929), 1 omslag
link. Geschonken door T. Schouw aan de gemeentearchivaris.

406. Diverse foto's.
Klassenfoto zondagsschool 't Goirke link, klassenfoto 1931 link,Korte Heuvel rond 1900 link,
familiefoto's Bax link, Hasseltse kerk link, Tilburgse Textielschool link, Fuji en Tilburg link

488. Personeelsdossier Piet Gerrits, 1919-1947.
In beheer overgedragen. Niet openbaar.

528. M.13 Dagboek van Adeline Janssens, 1939-26 november 1948, 1 deel
Met herinneringen 1914-1915. link
Geschonken door dhr. R. Verbunt aan de gemeentearchivaris.

668. Aanvulling op de collectie muurkranten, februari 1979. 1 stuk.
link Geschonken door Stadsarchief Breda aan de gemeentearchivaris.

675. Balansen van Mommers & Co, 1892, 1913-1914, 1916-1933, 0,125 meter
Geschonken door C.J. Weitjens aan de gemeentearchivaris.


892. Aanvulling collectie Coba Pulskens is toegevoegd 0.5 meter
link Geschonken door mw. F. van der Steen - Pulskens aan de gemeentearchivaris.

1015. Aanvulling op het archief van de stichting Tilburg 125 jaar Stad aan het Spoor, 1988.
link Geschonken door B. van der Veer aan de gemeentearchivaris.

1188. Aanvulling op het archief van gemeentebestuur Udenhout, 1994.
1289. Aanvulling op het archief Bestuursdienst van de gemeente Tilburg, 1986-1992.
1290. Aanvulling op het archief van de Dienst Algemene Zaken (DAZ)1990-1991.
1292. Aanvulling op het archief van de Milieudienst Tilburg,1981-1996.
1310. Aanvulling op het archief van Publieke Werken Tilburg, 1985-1996.
1310. Foto's van Publieke Werken, jaren zeventig en tachtig.
link
1478. Gemeentelijke Brandweer Tilburg (1967) 1974-2009.
1479. Regionale Brandweer Midden-Brabant (1950) 1953-2004 (2005).
1480. Stichting Regionaal Opleidingscentrum Brandweer Midden-Brabant 1957-2004.
1552. Regionaal Overleg Midden-Brabant, (inv.nrs. 1044-1071), 1997-2011.
In totaal: 24,7 meter
In beheer overgedragen aan de gemeentearchivaris.

1522. Archief van de Fok en Controle Vereniging Tilburg, 1935-1970. 3,5 meter
link Geschonken door de Heemkundekring Tilborch aan de gemeentearchivaris.

1531. Collectie Gerard van Rooij, 1802-2003, 1,375 meter
Geschonken door mw. M. Derks - Van Rooij aan de gemeentearchivaris.

1533. Archief en foto's van het Kinderkledingbedrijf Vilenzo te Tilburg, 1983 - 2002, 0,04 meter
link. Geschonken door T. Heeren aan de gemeentearchivaris.

1539. Archief Paulus HBS, 1954-1968, 0,125 meter.
link. Geschonken door W. Klinkhamer aan de gemeentearchivaris.

1542. Album van de meisjesschool Maria Broekhoven I ter gelegenheid van het jubileum van koningin Wilhelmina, 1948.
link Geschonken door de gemeente Woensdrecht.

1553. Negatieven van Multivision & Partners te Tilburg, over de periode: 1990-2001.

Geschonken door Dhr. N. Hermans en dhr. G. Remmers aan de gemeentearchivaris.

3010. Charters en documenten van het bisdom 's-Hertogenbosch, 1335-1559, 14 stuks
link Geschonken door het bisdom aan de gemeentearchivaris.
1549. Fotoalbum logement Snels in Koningswei, 0,20 meter.
 link Aankoop.

Verlies
312. Financiële bescheiden van stichting Gilde van O.L. Vrouw ter Nood te Tilburg, 1959-1982.
0,5 meter
Teruggegeven aan de eigenaar.

Zonen Brands in de Tilburgse textiel



Bart Brands (1841-1916)

Tilburg is de schoonste stad van 't laand en onze vadder is fabrikaant.
De spreuk is zeker van toepassing op verschillende generaties Brands. In  oktober 1841 zag Bart (Norbertus) Brands het levenslicht in Tilburg. Zijn vader Willem (Wilhelmus) was fabrikant. Toen Bart (Norbertus) zijn eigen wollenstoffenfabriek in 1861 startte, fungeerde zijn vader als financier. De fabriek met de passende naam W. Brands en Zonen was gelegen naast zijn eigen woning, hoek Pieter Vreedepad en de Heuvelstraat (nu Vroom en Dreesman). Het ging Bart voor de wind, het bedrijf floreerde in 1904 stond hij op nummer 2 van de quote top 100 Tilburg (link). In 1916 overleed Bart Brands.

De fabrikantentraditie zet zich voort. Zoon Jos (Josephus Petrus Maria) Brands nam als vennoot de zaak met zijn broers Henri (Henricus Petrus Josephus) en Louis van zijn vader over. In 1910 verhuisde het bedrijf naar de Hoogvensestraat 175. Bij het vijftigjarig jubileum in 1911 ontving elke werknemer een financieel extraatje. In de fabriek aan de Hoogvensestraat zou enkele keren brand uitbreken (1920, 1924 en 1947).


Kinderen van Jos Brands voor de afgebrande textielfabriek van hun vader in de Hoogvensestraat

Na het overlijden van Bernard Straeter werd het bedrijf F.M. Straeters Textiel My. De Zomermolen aan de Zomerstraat 38 door de firma Brands overgenomen. In 1937 scheiden de drie broers zich. Henri en Louis richtten de Firma Kamgaren en Wollenstoffenfabriek Tilkamwol op en verhuisden met hun deel van de Zomerstraat naar de Fabriekstraat 73 in Goirle. Zo'n 130 werknemers gaan mee naar Goirle. Tilkamwol zou haar activiteiten vanaf 1962 afbouwen.(link)

Jos gaat met zijn zoon Ben (Bernardus, Ludovicus, Josephus) Brands verder en vader en zoon zetten het bedrijf om in een N.V. Het kantoor was aan de Kotterstraat 1A.

In de begin jaren van de jaren zestig met de grote wolcrisis gaat het ook de Firma W.Brands en Zonen N.V. slechter. Er wordt besloten om in mei 1965 een fusie aan te gaan met de bedrijven Thomas de Beer N.V. en Pessers van Zuylen Wollendekenfabriek N.V. Het nieuwe bedrijf heet Netec (Nederlandse Textiel Combinatie) Medio 1967 is vanwege aanhoudende negatieve resultaten besloten tot liquidatie middels een surseance van betaling.

Het archief van de fabriek Brands werd in 1979 opgenomen bij het Archief. Van een nazaat Brands ontving het archief een kleine aanvulling op het archief, dat vooral handelt over de nadagen van Brands & Zonen. We weten hierdoor weer wat meer over de teloorgang van de Tilburgse  textielindustrie.

Gebruikte bronnen

• Regionaal Archief Tilburg, Wollenstoffenfabriek W. Brands en Zn N.V. te Tilburg (133);
• Van Nierop & Baak 1929/7462; 1937/3840;
• Cor G.W.P. van der Heijden, de Tilburgse elite aan het begin van de twintigste eeuw, een momentopname: Tilburg XVII (1999) 59-71;
• Koninklijke Bibliotheek, Krantenbank.

Nieuwe genealogie Van Dun

Afgelopen zondag 8 september 2013 werd een nieuwe genealogie Van Dun gepresenteerd, samengesteld door Ton van Dun en Jef van Gils. Het boek telt ruim 400 pagina's.

De stamboom Van Dun is verwant met Goirle, waar de familie al sinds 1340 woont. Jef van Gils heeft de oudste periode 1340-1900 voor zijn rekening genomen en Ton van Dun de periode van de twintigste eeuw. De uitgave besteedt niet alleen aandacht aan de stamboom, maar vertelt ook veel over de geschiedenis van de bewoners en omgeving. Zo gaat Jef van Gils, een archiefonderzoeker bij uitstek, uitgebreid in op de marteling van Vincent van Dun tijdens de tachtigjarige oorlog.

Van het boek zijn 250 exemplaren gedrukt, die niet in de handel worden gebracht.
Het boek is inmiddels uitverkocht.
Maar zeer recent (januari 2014) is besloten een tweede druk uit te geven !


De Goirlese familie Van Dun 1340-2000

Historisch Goirles beeldmateriaal veilig gesteld

Fotograaf van de Eerste Wereldoorlog wordt Huub de Bont (1887-1975) ook wel genoemd. Juist in deze tijd waar voorbereidingen worden getroffen voor de herdenking van de Eerste Wereldoorlog schenkt Joop Schepens 215 glasnegatieven aan de gemeente Goirle, De formele schenking vond woensdagochtend 10 juli plaats op het gemeentehuis in aanwezigheid van burgemeester mw. M. Rijsdorp.
 

Joop Schepens en burgemeester M. Rijsdorp

Voor of tijdens de Eerste Wereldoorlog leerde Huub de Bont fotograferen. Het is niet bekend wie hem de techniek heeft geleerd. In het dagelijks leven was De Bont werkzaam bij textielfabrieken Van de Lisdonk en later bij Van Puijenbroek. Naast fotograferen mocht hij graag voetballen bij de Goirlese Voetbal Vereniging (GVV) en viool spelen, terug te zien op zijn foto's. Hoewel Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog neutraal bleef, ondervonden ook de Nederlanders de gevolgen van de gebeurtenissen in de naburige landen. Nederland mobiliseerde op 1 augustus 1914 en zo'n 200.000 mannen werden opgeroepen om de neutraliteit te verdedigen. In Goirle, zo dicht bij de grens gelegen, werden zo'n 5.000 soldaten gelegerd en ingekwartierd van de Gele Rijders tot cavaleristen. Huub de Bont heeft menig soldaat op de gevoelige plaat vastgelegd. Daarnaast werd het dorp net als Tilburg overspoeld met Belgische vluchtelingen.



Musicerende familie De Bont

In 1926 trouwde hij met de Zeeuws-Vlaamse Celina van de Voorde. Het gezin woonde aan de Tilburgseweg, waar hij in de kelder de foto's ontwikkelde. Zijn fotografie richt zich dan meer op zijn gezinsleven en naaste familie. De kinderen Piet en Elly uit het huwelijk zijn op menig gevoelige plaat vastgelegd. Tot de Tweede Wereldoorlog bleef Huub de Bont zijn hobby uitoefenen. Een glasnegatief toont het echtpaar met Engelse bevrijders in mei 1945.

Huub de Bont overleed op 27 juli 1975. Zijn glasnegatieven verhuisden naar de Heemkundekring De Vyer Heertganghen, die de negatieven weer doorgaf aan Joop Schepens. Joop zocht een goede bestemming voor het historisch materieel om ze ook voor toekomstige generaties veilig te stellen.

Militairen in Goirle september 1914

In totaal zijn van Huub de Bont 215 glasnegatieven bewaard gebleven. Deze zijn letterlijk van glas en daardoor zeer kwetsbaar. Daarnaast waren ze erg vervuild. Het Regionaal Archief Tilburg, bij wie de gemeente Goirle haar historische archieven heeft ondergebracht, heeft de negatieven laten schoon maken en de glasnegatieven worden komende tijd gedigitaliseerd. Een zeer welkome aanvulling voor de beeldhistorie van Goirle.

In het Brabants Dagblad van 13 juli 2013 is een uitgebreid artikel, samengesteld door Henk van Raak, gepubliceerd. Voor het persbericht van de gemeente Goirle zie deze link.

175 jaar Brandweerkazerne in Goirle

Kazerne aan de Kerkstraat

De brandweerkazerne in Goirle bestaat 175 jaar. Daarom houdt de brandweer op zondag 2 juni 2013 van 12.00 tot 16.00 uur open huis. Iedereen is welkom om een kijkje te komen nemen in en rondom de kazerne aan de Kerkstraat 14 te Goirle (link).

175 jaar is zeer lang geleden, het begin van de brandpreventie begint met de bouw van een brandspuithuis in 1838 ! Om tijdig branden te kunnen blussen waren er op verschillende plaatsen brandkuilen gegraven zoals bij Abcoven, Bakertand en De Mortel. Branden braken met enige regelmaat uit zoals die uit juni 1849 als gevolg van blikseminslag in drie huizen in de Bergstraat. Het gemeentehuis brandde in 1918 geheel tot de grond af.  Een groot deel van het archief ging hiermee verloren. In 1933 stond een smokkelauto in brand. De Tweede Wereldoorlog neemt een bijzondere plaats in. Een geallieerde bommenwerper stortte neer op Huis ter Loo, alleen de schuur kon gered worden door de Goirlese brandweer. Op de Regte Heide woedde met enige regelmaat brand(jes).

Bluswerkzaamheden Huis Ter Loo

De geschiedenis van de brandweer van Goirle en Riel is in 2000 op schrift gesteld door Thijs Kemmeren, Norbert de Vries en Piet Wiercx van de Heemkundige Kring De Vyer Heertganghen. Een aanrader voor wie interesse heeft in de brandbestrijding. Van het verleden zal aanstaande zondag ook veel van te zien zijn in de vorm van historisch brandmateriaal.

Nieuwe zoekmogelijkheden Raad van State

Heeft u ook zo genoten van de serie De Gouden Eeuw ? Geweldige serie. Het enige minpuntje heb ik de geringe aandacht voor de generaliteitslanden zoals Staats-Brabant ervaren. Daar was het allesbehalve een Gouden Eeuw. Vrijwel elke uitzending leek het over Amsterdam of Leiden te gaan, het centrum van de Republiek van de Zeven Verenigde Nederlanden. De Baronie van Breda en De Meijerij van 's-Hertogenbosch behoorden tot Staats-Brabant, Geertruidenberg behoorde wel tot het Holland. Pas vanaf het begin van de negentiende eeuw ontstond de huidige provincie Noord-Brabant.


Staats-Brabant werd niet bestuurd door een Staten van Brabant, maar door de Raad van State in Den Haag. Die Raad nam vele besluiten op het grondgebied waar onze voorouders leefden en woonden. De besluiten van de Raad van State worden resoluties genoemd. In de negentiende eeuw zijn deze resoluties vanuit Den Haag naar 's-Hertogenbosch gebracht en deze vormen een belangrijke bron van historisch onderzoek. Je vindt er bijvoorbeeld de aanstellingen van predikanten en soldaten. Henk Beijers heeft de resoluties over de periode 1629-1713 van een inhoudsopgave voorzien en het Brabants Historisch Informatie Centrum heeft deze zoekmogelijkheid op de website geplaatst.

Je vindt bijvoorbeeld over Oosterhout dat in 1680 de stenen van het kasteel Strijen zullen worden gebruikt voor het ravelijn in 's-Hertogenbosch (link, 224). Als de stenen maar niet worden teruggeëist ! Wanneer de predikant Johannes Verwiel overlijdt te Loon op Zand in 1695 , wordt gevraagd of de kerk in Udenhout niet gecombineerd kan worden met die van Oisterwijk (link, 224). In 1707 informeert de rentmeester de Raad van State over windkorenmolens van Tilburg en Goirle (link,264).

Dit zijn wat slechts enkele voorbeelden van deze rijke informatiebron. Wilt u zelf gaan eens de historie ontdekken, klik dan op deze link.

Wat vertelt het document uit 1335 over Tilburg ?

Donderdagmiddag 14 maart 2013 vond bij het Regionaal Archief Tilburg de overhandiging plaats van het oudste document van Tilburg uit 1335 door het bisdom 's-Hertogenbosch. Jef van Gils, collega van het Tilburgse Archief en tevens werkzaam bij het bisdomarchief , had daar het bundeltje documenten ontdekt in de depots. We beseften direct dat het bijzonder was. Bij het Archief gekomen zijn de stukken direct naar het restauratieatelier De Tiendschuur gebracht, die de documenten op een voortreffelijke manier weer in een goede staat hebben gebracht. Na de restauratie konden we pas voor het eerst goed lezen en bekijken wat de inhoud nu was. In totaal bleken het 14 documenten te zijn vanaf 1335 tot 1559.

Rector Peijnenburg overhandigt het charter aan wethouder Marjo Frenk

Vorm
Het oudste stuk van dit bundeltje is geen groot document, het meet slechts 22 centimeter breed en 8,5 cm hoog. Het is een charter over Tilburg, een oorkonde op perkament waar belangrijke afspraken op staan. Om de afspraken nog meer betrouwbaarheid mee te geven, zijn aan het charter twee zegels gehangen, een van de abt van Tongerlo in bruine was en de andere van het convent van Tongerlo in groene was.

Inhoud
Maar wat vertelt ons het document? Samengevat schenkt de abt Walter Bac en convent van Tongerlo aan Bertout Bac een beemd (=grasland) in Tilburg, genaamd De Crat. Als tegenprestatie moet Bertout Bac hiervoor jaarlijks een cijns betalen aan de abdij, op de zaterdag na Maria Lichtmis op de spijker (= graanschuur) te Tilburg.

Tilburg en de Abdij van Tongerlo
De Norbertijner Abdij van Tongerlo vlakbij Antwerpen en Tilburg zijn lang met elkaar verbonden. In Tilburg herinneren daar veel plaatsnamen aan, denk bijvoorbeeld aan de Tongerlose Hoefstraat, Wichmanstraat. De abdij had ook de zielzorg in Tilburg, al vanaf 1232 !!! In 1232 schenkt Hendrik I, hertog van Brabant, het patronaatsrecht van de kerk van West Tilborch aan de abdij van Tongerlo. Paus Clemens bevestigt in 1267 dat het patronaatsrecht in bezit is van de abdij. Tot 1832 bleef dit ongewijzigd, 600 jaar dus! In tegenstelling tot andere delen van Tilburg bleef de Tongerlose Hoeve tot 1796 onder het gezag van de abdij van Tongerlo staan. De abdij had ook vele bezittingen in Tilburg, vele tiendrechten en twee abdijhoeven, de Tongerlose hoef met een tiendschuur en spiker en een hoeve op de Heuvel.

Plaatsen uit het document zijn bekend
De plaats waar de jaarlijks de cijns in februari betaald moest worden is bekend, de spiker bij de Tongerlose Hoeve. Maar ook het stuk grond kunnen we duiden, het is naar alle waarschijnlijk de Calemwiel vlabij bij de Moerenburg. Beiden hoeven waren toen in het bezit van de Abdij van Tongerlo.

Echt oud ?
Misschien goed om te melden dat dit document niet de oudste vermelding is van Tilburg, die dateert nl. uit het jaar 709 (Actum Tilliburgis). Dat weten we omdat de akte uit 709 later in 1191 is overgeschreven in het zogenaamde Gouden Boek oftwel het Liber Aureus van de Abdij van Echternach. Het is ook niet het oudste stuk dat Regionaal Archief Tilburg bewaart, want dat dateert van 1269 en heeft betrekking op Loon op Zand.

gemeentearchivaris Yvonne Welings

Verhuizing op verhuizing
De verblijfplaats van de documenten in de afgelopen eeuwen laat zich vertellen als een spannende roman. Op de doos stond een aanduiding van Mechelse stukken. De documenten zijn in de jaren zestig van de twintigste eeuw uit Mechelen overgedragen aan het bisdom 's-Hertogenbosch. Waarschijnlijk hebben ze daar voor 1629, het jaar dat 's-Hertogenbosch werd veroverd door de Staatse Troepen onder leiding van Frederik Hendrik, ook berust. Na de val van de stad verlieten veel katholieken 's-Hertogenbosch en namen veel documenten mee, in dit geval naar Mechelen. Het bisdom van 's-Hertogenbosch had rond 1599 een aanzienlijk deel van de bezittingen van de abdij van Tongerlo geconfisqueerd om het bisdom te financieren. Achteraf is dat van korte duur geweest.

Charterbank Tilburg
De documenten, die we van het bisdom ontvingen bevatten meer dan dit ene charter alleen. In totaal zijn het 14 stukken, waarvan sommigen ook betrekking hebben op Goirle en  Oisterwijk. Wij in Tilburg beloven plechtig dat we goed voor de waardevolle stukken zullen zorgen. De komst van deze charters markeren voor ons het begin van een nieuw project dat twee jaar zal duren: de Charterbank Tilburg. Astrid de Beer is projectleider.

Voor de liefhebbers volgt nu de letterlijke tekst:
Kenlec si allen den ghenen die dese jeghewordeghe letteren selen zien ende hoeren, dat wi abdt ende convent van Tongerlo hebben ghegheven Bertout Bac van Tilborch onsen beemt die ment noemt de Crat gheleghen Tilborch in qualem brouc om XVIII oyde conincx grote van Vrankerike ofte de werde der af jaerlex te betaelne op onder vrouwen dach als men kerssen draeght te Tilborch in onsen spiker. Ende waer dat zake Bertout was int ghebrake in dit betalen zo soude wi onse hant weder slaen ende doen an den voorgheseiden beemt sonder iemans wedersegghen ofte meer daer toe te doene.
In kennese der wairden heb wi abdt ende convent voerscr.(even) onse seghele ghehanghen ane dese jeghewordeghe letteren.
Gedaen en ghegheven int jaer ons heeren doe men screef M CCC XXXIIII saterdaeghs naer onser vrouwen dach voerscr.(even).