Een uil aan tafel

De Digitale Archivaris attendeerde ons erop dat het British Pathé maar liefst 85.000 historische beeldfragmenten op YouTube heeft gezet. Het gaat om filmpjes die vroeger in de bioscoopjournaals werden gebruikt, zoals het Polygoon-journaal dat in Nederland deed. Een prachtige verzameling die het bekijken meer dan waard is. Veel beelden in de collectie werden nooit eerder gebruikt en zijn dan ook nauwelijks voorzien van een beschrijving. Aan ons allemaal de taak om gegevens toe te voegen. Waar is dit, wie zijn dit, wat gebeurt hier.
De NOS selecteerde al wat beelden van  gebeurtenissen in Nederland, want de weg vinden in 85.000 filmpjes is nog een hele klus!

Overigens zijn ook veel beelden van het vroegere Polygoonjournaal terug te zien op de website van Open Beelden . Neem gerust de tijd op een regenachtige dag. Veel plezier en laat u verrassen.
Voor vandaag alvast een voorproefje:

 

en nog eentje... bewegende beelden van de zes huwelijken uit de families de Kort en Bertens uit Heukelom!

Wat waren we jong en slank !

"De geschiedenis van de RK Veulpoepers BV is veel maar dan de geschiedenis van een band die plotseling succes heeft met een hit. Het is ook het verhaal van een praktiesch onderzoek naar de realisering van socialistische idealen. De roep om een rechtvaardige, democratische maatschappij, kritiek omzetten in alternatieven, en het onderzoeken van nieuwe samenlevingsvormen en werkverhoudingen. 
(Zout bier in Den Egelantier. De legende van RK Veulpoepers BV. Zjef Naaijkens, 2009.)

Ik kreeg enige tijd geleden een mailtje van Joop Hörmann met de vraag of het archief de films die hij maakte voor de Stichting HAM  nog in de collectie heeft. Vanzelfsprekend kon ik hem een positief antwoord geven. Bovendien kon ik hem vertellen dat de originele 8mm-films inmiddels geconserveerd en gedigitaliseerd zijn.  In opdracht van stichting Bikse Fiste maakte Joop (Stichting HAM) reportages over de Fisten van 1979 en 1980. Hij wilde de films graag bekijken. Als ze nog het aanzien waard waren, wilde hij ze laten zien tijdens de reünie van de mensen die destijds de Bikse Fisten organiseerden.
Wat is YouTube dan toch een geweldige uitvinding!  Ik heb alle negen fragmenten op You Tube gezet, en iedereen kan ze nu bekijken. Historische opnamen, nostalgische beelden voor wie er bij was, mooie gelegenheid voor de jongeren van nu om de tijdgeest van toen te proeven. (en zoals mijn collega Thea schreef: "Wat waren we jong en slank!" -Behalve Zjef dan)

De RK Veulpoepers BV etc
In de jaren '70 van de vorige eeuw (!)  kwamen jongeren in opstand tegen de bureaucratie, de beknotting, de kerk, de regels en wetten. Een generatie op zoek naar nieuwe samenlevingsvormen.
Hilvarenbeek werd zo'n beetje het centrum van de (Midden-)Brabantse jongerencultuur. De kern van actieve protestbeweging had zijn roots in Hilvarenbeek, waar de gemeente in 1972 een oud confectieatelier ter beschikking stelde om er een jongerencentrum te beginnen: "Lieve hemel". Een van de vele projecten die de kerngroep RK Veulpoepers BV realiseerde. Er zouden er nog vele volgen.
Ter ere van het vijfjarig bestaan van de Lieve Hemel werd in 1977 een gratis festival georganiseerd, midden in het dorp op het Vrijthof. Het kon een "eventuele opvolger van de Groot-Kempische Kultuurdagen" worden, zoals de programmakrant ZJU vermeldde. De organisatie rekende op zo'n tweeduizend bezoekers , er kwamen er tien keer zoveel en het werd een vrolijk volksfeest, voor herhaling vatbaar. Dat gebeurde dan ook, al verliep met name het contact met de gemeente niet meer zo voorspoedig als de eerste keer. "Het zou maar beter naar de Beekse Bergen kunnen verhuizen, het was te grootschalig, de orde en veiligheid zouden in het gedrang zijn etc."  Deze wens van de gemeente Hilvarenbeek is, 35 jaar na dato, min of meer uitgekomen! Een paar weken geleden werd in de Beekse Bergen het Best Kept Secret festival gehouden!
De laatste versie van de Bikse Fiste  was in 1981. Veel leden van de organisatie waren inmiddels verhuisd naar Tilburg en daar volop betrokken bij de vele (protest-)acties en sociale initiatieven. Het jaarlijkse Bikse volksfeest Elastiek Muziek werd vanaf 1985 georganiseerd. Ook hier was het weer heerlijk vertoeven, genieten van de muziek, het straattheater, de activiteiten voor kinderen. Minder politiek, dat wel.

Leestip:
In "Zout bier.." schrijft Zjef Naaijkens uitgebreid en heel erg leesbaar over de geschiedenis van de "Poepers"

2012 – gebruik social media

Aan het begin van 2013 is het tijd om terug te kijken. In deze blogpost, net als vorig jaar, een terugblik hoe Regionaal Archief Tilburg in 2012 de social mediakanalen heeft gebruikt.

Dit weblog telde in 2012 193 blogpost. Dat zijn er weliswaar minder dan in 2011 maar desondanks is een gemiddelde van meer dan 1 blogpost per twee dagen een prima prestatie. Alle bloggers die een bijdrage hebben geleverd: bedankt!
Het weblog kreeg in 2012 ruim 44.000 bezoeken die samen meer dan 82.000 pagina's bekeken. Er is nog steeds een stijgende lijn in het aantal lezers van het weblog. Dat is natuurlijk niet vreemd aangezien er steeds meer informatie in het weblog staat die gevonden en gelezen kan worden. Genoeg redenen om in 2013 door te gaan met het weblog.

Het YouTubekanaal van Regionaal Archief Tilburg was wederom een succes in 2012. In oktober vierden we de 100.000ste view van een film op dat kanaal. Vandaag op 3 januari staat de teller op ruim 108.000. Het aantal abonnees is toegenomen tot 103 en in 2012 kwamen er 28 nieuwe filmpjes bij. Overtuigende cijfers die we in 2013 hopen te gaan evenaren.

De communitysoftware van NING gebruikten we in 2012 voor twee communitysites. Eentje voor de Charterbank (70 leden / 3000 bezoeken) en een voor Educatie (149 leden). In 2013 blijft het archief beide communitysites inzetten als communicatiemiddel tussen deelnemers en Regionaal Archief Tilburg.

Het aantal volgers van ons twitteraccount is in 2012 opnieuw sterk gegroeid. Het aantal volgers bedraagt nu 1025. Regionaal Archief Tilburg doet actief mee met #fotovrijdag waarbij archiefdiensten op vrijdag een link naar een foto via twitter versturen.

Het aparte weblog Kletskoppen en Zwarte Inkt kreeg in 2012 ruim 3500 keer bezoek. Zij bekeken ruim 5800 pagina's over oude recepten voor food en non-food.

In maart 2011 is Regionaal Archief Tilburg actief geworden op Facebook. In 2012 groeide het aantal vrienden tot boven de 1600. Facebook zijn we ook gaan inzetten als instrument om foto´s toe te voegen aan onze collectie. Het project Kijk op Tilburg maakt dankbaar gebruik van de fotograferende Facebookvrienden. Reden genoeg om in 2013 door te gaan te Facebook.

Als laatste mag het chatten niet onvermeld blijven. De doelstelling van online bereikbaarheid hebben we gehaald. De totale chattijd en het aantal chats is nog voor verbetering vatbaar. Voorlopig blijven we in ieder geval chatten.

Alle medewerkers van Regionaal Archief Tilburg blijven ook in 2013 hun best doen om via alle kanalen onze bezoekers ten dienste te staan. Blijf reageren!

Ik wens alle lezers een gezond en gelukkig 2013 toe.

Maria Goretti: zusters, kleuters en giebelende bakvissen

Er zijn dagen dat je je geluk als archivaris niet op kunt. De dagen dat er iemand een heel bijzonder document aan komt bieden met het verzoek dat goed te bewaren en vooral, vooral alle middelen in te zetten om het te tonen aan zoveel mogelijk mensen.

Zo'n juweel met vele diamantjes is de doos met films van het dagelijks leven in "Maria Goretti".
Het kindertehuis waar sinds 1900 Brabantse kinderen voor korte of langere tijd verbleven, maakte de vele stadia in de jeugdzorg door: van langdurige opvang voor "verlaten" kinderen (zoals het in de volksmond heette) naar crisisopvang en ambulante zorg. In de jaren 1956 tot 1962 werd er door Zr. Ferdinanda (haar meisjesnaam is Lies Aarens) veel gefilmd. De gewone tafereeltjes: in huis, in de tuin, op vakantie en tijdens uitstapjes. We zien heel veel vrolijke en spelende kinderen, gieberende pubers (of zoals dat toen heette: bakvissen), serieuze processies.

Op zaterdag 13 oktober, tijdens een reünie in het gebouw van Maria Goretti aan het Wilhelminapark, bleek de kracht en het belang van de beelden. Volwassenen die opgroeiden in het internaat zagen zichzelf plotseling weer als kind, soms voor het eerst in hun leven.

5 films staan nu op het YouTube-kanaal van het archief. Fragmenten van de oude keuken van Zr. Emanuela; zegening van het eerste busje door pater van Geloven; inzegening van de kapel door Mgr Bekkers; revue bij gelegenheid van het 60-jarig bestaan; sacramentsprocessie in de tuin; spelende jongens op de binnenplaats; spelen met de hond Moortje; werken en spelen in het bos; musicerende kinderen; fietsen poetsen; zomerse activiteiten: springpaarden, boswandeling, aan de waterkant; bezoek aan het Muiderslot en het luchtvaartmuseum.... De beelden zijn niet alleen voor de toenmalige kinderen een cadeautje. De kleding, de spelletjes, de sfeer van de jaren 50 en 60: het is voor iedereen die die jaren meemaakte een feest van herkenning. 

De overige archiefstukken van Maria Goretti zijn, voor zover zij openbaar zijn, in te zien in het onderzoekerscentrum van het Regionaal Archief Tilburg. LET OP: Dit archief bevindt zich niet in het depot van het Regionaal Archief Tilburg. Als u dit archief wilt raadplegen moet u dat eerst schriftelijk of per e-mail aanvragen. Een kopie van het manuscript : "Het kindertehuis aan het Wilhelminapark te Tilburg, 1855-1995" door J.J.A. Heeren kunt u op dinsdagen en vrijdagen wel direct inzien.

Lang niet alle kinderen op de film waren aanwezig tijdens de vertoning van de compilatie van de 10 films. De heer J.Heeren verzoekt kinderen die zijn opgegroeid in Maria Goretti en behoefte hebben aan contact hem te mailen:  joop@jheeren.com


En zoals altijd is informatie over naar aanleiding van deze films van harte welkom.

Wit-Rusland is watching us!

De 100.000 "views" zijn gepasseerd op YouTube! 
Wie had dat gedacht toen we 4 jaar geleden voorzichtig begonnen met het "uploaden" van korte filmpjes. Tot die tijd lagen de bewegende beelden geduldig in het depot te wachten op kijkers die niet wisten dat de beelden er waren.
Carnaval in de jaren '60 is het eerste filmpje dat we publiceerden. Het zijn geen geweldige beelden, maar ze werden wel enthousiast ontvangen. Inmiddels staan er 100 films en filmpjes op ons YouTube kanaal. Veelal zijn het gedigitaliseerde 8 mm films: beelden van vroeger, nostalgische beelden, gewone huis-, tuin- en keukenzaken, beelden met bekenden en vooral met heel veel onbekenden. Er kwamen reacties van mensen die hun waardering uitspraken, die verrast werden door de beelden, die de beelden anders nooit hadden gezien.
We gebruiken dit kanaal ook om uit te leggen wat je kunt doen bij het archief, wat en hoe je er kunt zoeken en vinden. En YouTube geeft ons ook de mogelijkheid films van anderen favoriet te maken: kijk dit is misschien ook interessant om te bekijken.

Om dit 100.000 feestje te vieren ben ik eens de statistieken en de commentaren ingedoken: verrassende ontdekkingen kun je dan doen.
Wist u bijvoorbeeld dat het meest bekeken zijn nog steeds de beelden van de Tilburgse bevrijding: bijna 9000 keer?
Wist u dat op deze beelden ook de meeste reacties kwamen?
Wist u dat: het filmpje over het maken van een lakzegel ook in Saoedi Arabië werd bekeken?
Weet u wat een Poepjéé is?
Weet u het verschil tussen een Fiat 600 en een Fiat 500?
Wist u dat Marc-Marie ook ons archief heeft bezocht en dat 685 mensen dat ook via ons YouTube kanaal hebben gezien?

 

En... wist u dat er in Wit-Rusland iemand meekijkt? Hij of zij bekeek 3 keer de beelden van de stadsrit in de Fiat .... Weet u waarom?

Volksfiguur "Zot Joke" en meer nostalgie uit de 70's

Enige weken geleden zijn er korte filmfragmenten geplaatst op YouTube, zonder daaraan veel publiciteit te geven. Verrassend genoeg werden de meeste fragmenten al veelvuldig bekeken en in sommige gevallen becommentarieerd. De informatie bij de beelden is nog verre van volledig en ieders kennis daarover is zeer welkom. Waar was het precies, wie staan er op de beelden, wat voor soort activiteit is er gefilmd...
Wie kan ons vertellen waarom frater Renadus gehuldigd werd? 

Het zijn opnamen van Tilburg, gewone en bijzondere momenten in de jaren 70. De vele sloopwerkzaamheden van kerken en fabrieken (Broekhoven II., Noordhoekse kerk, de Pieter van Doorn) die in die jaren plaatsvonden, worden getoond. Veel nostalgie: het BBA station en het Postkantoor (met de rode bestelbusjes), beelden van de Heuvelstraat, de Kruikenmarkt, Carnaval natuurlijk. Enkele bijzondere Tilburgers: Anna Snels (Koningswei) die haar 90ste verjaardag viert en "zot Joke", Jo den Hollander.   

Waarschuwing: de kwaliteit van de opnamen is zeker niet goed, de inhoud vergoedt.

Pater Poels

Vandaag kreeg ik een berichtje via YouTube van "JanenRiny": of het archief al bekend was met het interview met Pater Poels. Niet dus. Omdat het beelden zijn die door "heusdeninbeeld" werden geupload, was de kans klein deze beelden bij toeval tegen te komen. Heel prettig dus als mensen ons attenderen op dit soort films. Ik heb meteen de twee delen opgenomen in de afspeellijst 'favorieten', zodat  pater Poels ook via de pagina van RATilburg is te zien.

Om er zeker van te zijn dat nog veel mensen (nader) kennis kunnen nemen van deze bijzondere man, hieronder de beelden. 





Jan en Riny: nogmaals hartelijk dank!

2011 - het gebruik van sociale media

Aan het eind van het jaar is het tijd om terug te kijken. In deze blogpost, net als vorig jaar, een terugblik hoe Regionaal Archief Tilburg in 2011 de social mediakanalen heeft gebruikt.

Dit weblog telde in 2011 maar liefst 222 blogpost. Dat zijn er 38 meer dan in 2010. Dat is een onwaarschijnlijk hoog aantal. Opnieuw passeerden een scala aan onderwerpen de revue. De speciale tabs met bijzondere activiteiten werkten prima. De bijzondere aandacht voor 200 jaar Burgerlijke Stand en de Kaart van Zijnen heeft veel lezers getrokken. Alle bloggers die een bijdrage hebben geleverd: bedankt!
Het weblog kreeg in 2011 ruim 39.000 bezoeken die samen bijna 75.000 pagina's bekeken. Genoeg redenen om het weblog ook in 2012 in te blijven zetten voor communicatie met onze digitale bezoekers.

Het YouTubekanaal van Regionaal Archief Tilburg was opnieuw een succes in 2011. Op 23 juni vierden we de 50.000ste view van een film op dat kanaal. Vandaag op 31 december staat de teller op ruim 71.000. Het aantal abonnees is toegenomen tot 78. In 2011 kwamen er 22 nieuwe filmpjes bij. Overtuigende cijfers.
In 2012 gaan we zeker door met YouTube!

Het Flickr account van Regionaal Archief Tilburg heeft ook in 2011 zijn doel behaald. We beperken ons daar tot het plaatsen van foto's van activiteiten, de cursusteksten paleografie en ander bronmateriaal dat we online willen (laten) gebruiken.

De communitysoftware van NING gebruikten we in 2011 voor twee communitysites. Eentje voor de Charterbank (61 leden / 1700 bezoeken) en een voor Educatie (92 leden). In 2012 blijft het archief beide communitysites inzetten als communicatiemiddel tussen deelnemers en Regionaal Archief Tilburg.

Het twitteraccount is in 2011 sterk gegroeid. Het aantal volgers heeft zich verdubbeld tot 687. We zijn iets actiever gaan twitteren, met name in het reageren op tweets van anderen en het vaker twitteren over activiteiten. Rondom de Kaart van Zijnen is veel getwitterd. Regionaal Archief Tilburg doet actief mee met #fotovrijdag waarbij archiefdiensten op vrijdag een link naar een foto via twitter versturen.

Het aparte weblog Kletskoppen en Zwarte Inkt bevat voor 2011 25 blogposts. In 2011 bezochten ruim 3600 bezoekers dit weblog en bekeken 6100 pagina's over oude recepten voor food en non-food. In de maand augustus verscheen hier een reisverslag van Agnes Theodora de Bruijn uit 1901 dat in de vorm van een ansichtkaartenalbum in het archief ligt.

In 2011 is Regionaal Archief Tilburg actief geworden op Facebook. In maart 2011 zijn we actief gaan posten en het account gaan beheren. Dat heeft inmiddels meer dan 1100 vrienden opgeleverd. Over het algemeen bereikt het archief hiermee een heel nieuwe doelgroep. In 2012 gaan we verder op Facebook om te kijken of we de vrienden ook in beweging kunnen krijgen door meer interactie.

Als laatste mag het chatten niet onvermeld blijven. Of dat tot de social media hoort zal mogelijk tot discussie leiden, maar het is wel een nieuwe manier van communiceren met onze bezoekers. In juni zijn we met een pilot gestart die in oktober is geëvalueerd. De doelstelling van online bereikbaarheid hebben we gehaald. De totale chattijd en het aantal chats is nog voor verbetering vatbaar. Daar gaan we in 2012 dan ook energie in steken. Voorlopig blijven we in ieder geval chatten.

Alle medewerkers van Regionaal Archief Tilburg blijven ook in 2012 hun best doen om via alle kanalen onze bezoekers ten dienste te staan. Blijf reageren!

Ik wens u allemaal een fijne jaarwisseling en een gelukkig 2012 toe.

Dansen en sjansen

Vandaag werd nog weer eens duidelijk dat het belangrijk is de herinneringen aan de Tilburgse Kermis te bewaren voor de generaties na ons. Via Twitter kwam ons ter ore dat: " @JoostMoller @KermisinTilburg op UNESCO lijst van immaterieel werelderfgoed" wil krijgen. #detilburgsekermis #tilburg 

Natuurlijk niet alleen die nostalgische beelden maar ook die kwetsbare digitale herinneringen! Doe dus mee met de Kermisplaatjes voor later.

Sinds gisteren concentreren we ons met de Kermisplaatjes voor later op de Tilburgse kermis van 2011. De eerste prachtige 2011-foto's werden al in de groep gezet. Een serie karakteristieke foto's van mannen die zeer geconcentreerd naar de werkzaamheden staan te kijken of op z'n Tilburgs: stoan te louwe!

De Kermis begint natuurlijk al veel eerder dan voor ons waarneembaar is: al dat plannen en voorbereiden waar we geen weet van hebben. Slechts een tipje van de sluier wordt zo'n dag of 14 voordat het losbarst zichtbaar. Je ziet  overal in de stad gele strepen en nummers, borden, vlaggen verschijnen: de eerste waarneembare tekenen dat HET gaat beginnen. 

Ook wij hebben wat voorbereidingen getroffen: foto's van voorgaande jaren zijn op Flickr gezet in de groep "Kermisplaatjes voor later". Enkele foto's uit een ver verleden, maar ook mooie kleurige impressies van vorig jaar.  

Hoewel Regionaal Archief Tilburg alleen kermisfoto's verzamelt voor later en geen film, kon ik het niet laten ook de unieke beelden die tot nu toe bewaard werden in het depot te laten digitaliseren en op YouTube te zetten. Een van de films leverde een prachtig verhaal op, dat ik u niet wil onthouden.

..1986, wat een enorme draaiorgelshow en wat een waanzinnig grote mensen menigte die dag. Ik heb er foto's van, stiekum met de journalisten meegelopen naar het dak van het stadhuis..
Ik was 15 jaar en moest de oren van de kop afzeuren om helemaal naar Tilburg te rijden. Gelukkig hebben ze dat gedaan, die dag vergeet ik nooit meer. Ook de danschool die op de 121er Decap Splendid danste was voor mij de eerste aanraking met het dansorgel! Bedankt voor deze film docu.!!!

Ook dit jaar staat er, naast al het spektakel, een spiegeltent met orgel op de kermis: een herinnering op zich!

  

We zijn er klaar voor, nu alleen nog mooi weer (hoewel: regen kan ook mooie foto's maken.

 

Allemaal succes en vooral veel plezier tijdens de kermis!

Films op ons YouTubekanaal 50.000 keer bekeken

Mijlpalen zijn er om gevierd te worden, of tenminste om er aandacht aan te besteden. Dit is een heel mooie!

Regionaal Archief Tilburg begon in 2008 met het publiceren van korte films via YouTube. Prachtig materiaal dat in onze depots ligt en waar nauwelijks gebruik van wordt gemaakt. Dat is toch jammer! Nu kijken er tenminste mensen naar en daarom bewaren we archieven, foto's en films: om ze te laten zien en gebruiken.

De homepage van het kanaal is ruim 9000 keer bekeken. Waarom? Eigenlijk is de verklaring heel simpel. Als je via YouTube een film bekijkt die je interessant vindt, dan kijk je van wie dat filmpje afkomstig is. De verleiding is dan groot om te kijken of die persoon of instelling nog meer mooi materiaal online heeft staan.

Op dit moment hebben we 64 abonnees en staan er 65 films online. En die zijn 50.000 keer bekeken.

Steeds vaker vinden we films van anderen op YouTube die we interessant vinden voor ons kanaal. Daar maken we dan een favoriet van en op die manier staat zo´n film danook op onze YouTubekanaalpagina gelinked.

Collega Mirjam Heijs heeft inmiddels meer structuur gebracht in alle films die online staan door er afspeellijsten van te maken. Films die verband houden met elkaar staan netjes achter elkaar opgesteld zoals educatie in het RATilburg. Dat kan bezoekers helpen om sneller relevante films te vinden op ons kanaal.

De laatst toegevoegde film is van Anne Neijnens over de Kaart van Zijnen.  Sinds 18 juni 137 keer bekeken.

De voorlaatste toevoeging, een heerlijke film over een stadsrit met een Fiat 600 in 1964 leverde bijna onmiddellijk een reactie (van Fiat500) op omdat in onze beschrijving aanvankelijk het verkeerde type auto stond. De film is inmiddels 165 keer bekeken sinds 9 juni.

Best bekeken film met afstand gaat over de bevrijding van Tilburg op 27 oktober 1944. Kijkers uit alle hoeken van de wereld hebben er naar gekeken. In totaal 5697 kijkers sinds 9 oktober 2009.

Mijn actie van 3 juni 2010 om het slechtst bekeken filmpje van dat moment aandacht te geven heeft geholpen. Het staat nu in de middenmoot met 855 kijkers.

Alle reden om YouTube te koesteren en op dezelfde voet door te gaan.

De cijfers:

27 november 2009 - 9000 kijkers en  25 films

3 juni 2010 - 20.000 kijkers en 35 films

9 september 2010 - 26.000 kijkers

31 december 2010 - 33.500 kijkers en 47 films

23 juni 2011 - 50.000 kijkers en 65 films.

Eerder posts over YouTube op dit weblog:

27 november 2009

3 juni 2010

9 september 2010

31 december 2010

Auteursrecht en 'alles voor iedereen'

Ondanks alle beschrijvingen, inventarissen, lijsten en toelichtingen die er in het verleden vervaardigd zijn, kun je in een archief altijd weer verrassende ontdekkingen doen. Voor de vele onderzoekers (en medewerkers) is dit vaak één van de vele drijfveren om zich in het onderzoek te storten.

Zo werd ik vorige week getroffen door de filmtitel:"onbekend"!(archiefnummer 419 DVD nr 94). Dat kan natuurlijk niet! Dus heb ik de film bekeken. Het bleek een kort, ontroerend amateurfilmpje te zijn: een vrouw (moeder/oma)in de tuin, een kinderwagen en twee spelende meisjes. Gegevens over het wie, waar, hoe en wat heb ik (nog) niet kunnen vinden. Nu is er een handige en eenvoudige manier om iets over dit filmpje te weten. Publiceer het op YouTube en vraag 'het publiek' er eens naar te kijken. In wezen een bewegende versie van de rubriek "Weerzien" in het Brabants Dagblad.



Dat ik dit filmpje op YouTube zet, heeft een riskant randje: immers de maker van een foto of een film (of een tekst) bezit het auteursrecht. En wel tot 70 jaar na zijn of haar overlijden. In de praktijk geldt dit auteursrecht voor een 'artistieke' prestatie, een amateurfilmpje zal minder problemen opleveren.

Archiefdiensten, en zeker ook het Regionaal Archief Tilburg, zijn een slag aan het maken om juist zoveel mogelijk bronnen online beschikbaar te stellen, liefst gratis. De onderzoeker kan de bronnen weer gebruiken voor onderzoek, presentaties, creatieve verwerking. Het idee daarachter is dat erfgoed van ons allemaal is. Maar lang niet al het materiaal dat een archiefdienst beheert (en dat geldt zeker voor het beeldmateriaal) is zo makkelijk te publiceren. Het auteursrecht zit dan een beetje in de weg. Daar wringt het. Natuurlijk is het voor de maker belangrijk dat hij of zij verdient en blijft verdienen aan een product. Voor instellingen als een archiefdienst is het echter vaak een onbegonnen puzzel om uit te zoeken wie de rechthebbende is. Immers het auteursrecht blijft gehandhaafd tot 70 jaar na het overlijden van de maker. In die tijd kan een hele trits kinderen en kleinkinderen rechtsopvolger zijn (die het soms ook nog oneens zijn).

Een handreiking voor dit probleem is de Creative Commons afspraak: de maker/rechthebbende publiceert het produkt foto, film, muziek, boek) en geeft toestemming het binnen bepaalde voorwaarden te (her-)gebruiken: met naamsvermelding, niet commercieel, etc.

Dit biedt nog geen oplossing voor de werken die ouder zijn en waarvan de rechthebbende (ook na uitgebreid onderzoek) niet bekend is. Beelden voor de Toekomst gaat hiervoor op 10 december een overeenkomst sluiten met Pictoright, de collectieve beheersorganisatie voor visuele makers in Nederland.

De collectie van Regionaal Archief Tilburg is tot nu toe niet dusdanig dat er grote licentiecontracten moeten worden afgesloten met een bedrijf als Pictoright. Hier proberen we zo zorgvuldig mogelijk met de rechten om te gaan, mocht blijken dat er op het bovenstaande filmpje of foto's die wij publiceren auteursrecht berust, dan vragen wij de rechthebbende vriendelijk contact met ons op te nemen.

Ze zijn weer naar school: de kinderen!

"De eerste schooldag" in september 1954 van de Sint Paulus HBS die op 9 september 1954 officieel werd geopend en toen tijdelijk gevestigd was op het adres Kwaadeindstraat 67, in het patronaatsgebouw van de Vredeskerk. De school (voor jongens) begon met 120 leerlingen.

Nieuwe kleren, volle tassen, keurig gekafte boeken, een lege agenda, goede zin en nieuwe ambities. (tenminste.. zo ziet het ideaal plaatje er uit) Weer een jaar vol beloftes. Maar ook een drukke en spannende week waarin we als gezin weer alle roosters in elkaar moeten gaan passen: werken, leren, sporten, muziek maken, toneel spelen, buitenschoolse opvang, mantelzorg.... Alles moet weer in het gareel! Het is van alle tijden. Al zag het ´gareel´er vroeger wat anders uit dan vandaag de dag.

Dat bewijzen ook de filmpjes die een inkijkje geven in het 'schoolleven' van zo´n tachtig jaar geleden:

De verkeersveiligheid is ieder jaar in september weer een belangrijk aandachtspunt,  maar dat daar ook vroeger aandacht aan werd besteed was voor mij een nieuwtje. Getuige dit filmpje was het ergst denkbare ongeluk destijds overigens een botsing met een handkar! 

Het andere mooie filmpje dat ik heb opgedoken uit het archief is deze opname van een krioelende groep jongens op de 'court' bij de fraters.

Het lijkt me onwaarschijnlijk, maar als u nog mensen herkent, wil ik dat graag weten. En natuurlijk is alle aanvullende informatie van harte welkom.

Marietje Kessels op You Tube

Al eerder maakte Anne Neijnens een filmpje over Regionaal Archief Tilburg. Dat bracht me op het idee om haar als jonge kunstenaar eens oud materiaal in handen te geven. Foto's, documenten en nieuwe beelden rondom de gruwelmoord op het Tilburgse meisje Marietje Kessels.

Anne Neijnens voegde muziek toe en vroeg een meisje van 11 jaar een gedicht voor te lezen, zoals dat destijds in de krant verscheen. Het verhaal van de 11-jarige Marietje is nog steeds actueel. Immers, nog steeds vinden er dergelijke gruweldaden plaats, zoals laatst de 12-jarige Milly Boele uit Dordrecht. Tilburg initieerde al een tiental jaar geleden het Marietje-Kessels-project: een weerbaarheidsprogramma voor leerlingen van groep 7 of 8 van het basisonderwijs. Het project vindt plaats door het hele land.

Een kindermoord als inspiratie voor een educatief project én voor een beeldend kunstenaar.

Het YouTubekanaal van het Regionaal Archief Tilburg - nieuwe mijlpaal

Op 27 november meldde ik vol trots dat ons YouTube kanaal een succes was. Inmiddels is een volgende mijlpaal alweer voorbij. Ergens vorige week zijn alle filmpjes samen op dat kanaal 20.000 keer bekeken.

Op 27 november stond de teller op meer dan 9000, dus in zes maanden tijd klikten de YouTubers bijna 11.000 keer op een filmpje van het Regionaal Archief Tilburg. Elke dag 60 films bekeken. Wauw!

Hoewel iedereen weet dat er gigantisch veel mensen op YouTube rondstruinen en filmpjes bekijken, is het resultaat van dit kanaal toch spectaculair voor een archiefdienst.

In de afgelopen zes maanden zijn er 10 filmpjes bijgeplaatst. Elke drie weken zo ongeveer een nieuw filmpje online beschikbaar. We hebben nu 32 abonnees. Het aantal neemt niet snel toe, maar telkens is er weer een YouTuber die besluit ons kanaal te volgen. Altijd leuk!

We blijven ook actief om filmpjes van anderen die interessant kunnen zijn voor de bezoekers van ons eigen kanaal, als favoriet te bestempelen zodat die ook een vermelding krijgen op de kanaalpagina. Zo kom je ook in beeld bij anderen.

De slechts bekeken film is een impressie van een bijenmarkt uit begin jaren dertig. Dat filmpje kan niet ingesloten (embedded) worden omdat de rechten niet bij ons berusten. Is dat de reden dat het filmpje niet zo vaak bekeken wordt? Dat anderen een filmpje wat ze leuk vinden in hun eigen website of weblog kunnen embedden zorgt vanzelfsprekend voor meer bezoek.

Het volgende minst bekeken filmpje geef ik hier meer aandacht. Wie weet helpt het! :)

"Van verwoesting tot wederopbouw".

In deze weken van gedenken aandacht voor een bijzondere film die de heer B.H. Cohen in 1983 aan het archief schonk.

Het interieur van de synagoge aan de Willem II straat in Tilburg werd tijdens de Tweede Wereldoorlog kort en klein geslagen, maar op advies van de Joodse Raad waren eerder al veel kostbaarheden als wetrollen, sieraden en een groot deel van de inventaris voor de veiligheid naar Amsterdam gebracht. De synagoge werd gerestaureerd en in 1949 opnieuw ingewijd en in gebruik genomen.
In 2008 werd naast de synagoge een tuin ingericht ter nagedachtenis aan Helga Deen en met haar al die andere Tilburgse slachtoffers van de jodenvervolging.
 
De korte film die in het archief wordt bewaard, geeft een goede indruk van dit stukje geschiedenis. De film is nu te bekijken op het YouTubekanaal van het Regionaal Archief Tilburg.
 


Op de website van het Joods Historisch museum staat kort de geschiedenis van de Tilburgse Joodse gemeenschap beschreven:

In de jaren dertig vestigden zich vele vluchtelingen uit Duitsland in de plaats. Tijdens de bezetting werd na de uitsluiting van joodse leerlingen uit het openbare onderwijs in september 1941 een joodse school opgericht. Deze heeft tot april 1943 bestaan. In de zomer 1942 werd in Tilburg een vertegenwoordiging van de Joodse Raad gevestigd


Tussen augustus 1942 en eind april 1943 werd ongeveer 40% van de joodse bevolking van Tilburg gedeporteerd. Van hen overleefde een klein deel de oorlog. Het merendeel van de Tilburgse joden overleefde de oorlog door onder te duiken. Ook joden van elders vonden in en om de stad een schuilplaats.

Het interieur van de synagoge werd tijdens de oorlogsjaren volkomen vernield. Het gebouw werd voor andere doeleinden gebruikt en uiteindelijk bestemd als opslagplaats voor in de omgeving geroofde rituele voorwerpen.

Na de oorlog werd het joodse leven in Tilburg hervat. In september 1948 werd op de joodse begraafplaats een gedenksteen onthuld voor de slachtoffers van de Nazi-terreur. Een jaar later werd de synagoge opnieuw ingewijd. In 1976 werd het gebouw overgedragen aan de plaatselijke overheid, die het voor sociale en culturele doeleinden bestemde. Tegenwoordig biedt het gebouw aan de Willem II-straat onderdak aan de Liberaal Joodse Gemeente Brabant. Als zodanig werd het gebouw in 1998 ingewijd.

Voorjaarsbijenmarkt

Het aardige van de collectie films van het Regionaal Archief Tilburg is dat er weer heel àndere informatie uit kan worden opgedoken dan uit de geschreven bronnen. Dat beelden soms meer vertellen dan geschreven stukken weten we natuurlijk allemaal. Zo trof ik een korte opname aan van de jaarlijkse voorjaars-bijenmarkt, gehouden op het terrein van het Gemeentelijk Sportpark aan de Goirleseweg te Tilburg op 26 maart 1930 en op 8 april 1931. Op het filmpje zien we overzichtsbeelden van de markt, beelden van het tonen van de bijenkorven, van bijenvolken (close-up)en natuurlijk van het loven en bieden.Het filmpje kunt u via het YouTube-kanaal  van het Regionaal Archief Tilburg bekijken. 

De bijen van de Ambrosiusgilden (de imkers) spelen al eeuwen een belangrijke rol: als producenten van de honing (een delicatesse en grondstof van vele producten) en natuurlijk voor het bestuiven van de planten: een heel vitale functie. Het mogelijk uitsterven van de bij leverde niet voor niets zo'n commotie op.

In het 'geschreven' archief  vinden we verschillende documenten terug: in het notulenboek van het Gilde St. Ambrosius te Tilburg, (1705-1820): de korven of stokken werden verpacht en uit de opbrengst werden uitkeringen gedaan aan gildebroeders of hun nabestaanden en vieringen (teerdagen) bekostigd (archiefnummer 212); in het archief van het bijenhoudersgilde St.Ambrosius te Baarle, (1712-1819) vinden we het “Manuaal van het Biegilde van Baarle” terug (archiefnummer 2216) en in het archief van het Bijengilde St. Ambrosius te Diessen (archiefnummer 825) zijn zelfs documenten bewaard gebleven over een periode van ruim 200 jaar: (1558)1682 - 1911: statuten, instructies rekeningen, maar ook enkele drukwerken over het houden van bijen zoals: 'Den Nederlantsen hovenier' van de hovenier van de prins van Oranje, uit 1721. In dit boek vinden we beschrijvingen van prinselijke en heerlijke lusthoven, hofsteden en in het bijzonder de tuinen met daarin de bomen, bloemen, kruiden.
En tenslotte: even verder zoeken leverde ook nog prachtige foto's op die u terug kunt vinden in Beeldonline

Wie nu denkt dat dit alles verleden tijd is: niets is minder waar. In het paasweekend zijn er net als in de jaren ´30, en al die jaren daarna, bijenmarkten geweest en er staan er nog heel wat op het programma. Weliswaar niet meer in het Gemeentelijk Sportpark aan de Goirleseweg, maar vast nog wel ergens in de buurt van waar u woont.

100 volgers op Twitter

Vanmiddag was het Leon van der Veen die als 100ste besloot om de tweets van Regionaal Archief Tilburg te volgen. Die mooie ronde getallen zijn altijd weer aanleiding om er even bij stil te staan.

Op 17 april 2009 is het twitteraccount van Regionaal Archief Tilburg (twitter.com/@RATilburg) van start gegaan. In eerste instantie bestonden de tweets alleen uit het doorsturen van de rss-feed van het weblog, later is ook de verbinding met het YouTubekanaal gelegd. Op die manier zien de volgers wanneer er een nieuwe film is geupload of er een nieuwe film als favoriet is gekozen.

Twitter is een techniek die het mogelijk maakt om informatie van instellingen (en personen natuurlijk) die je anders via rss of nieuwsbrief binnen krijgt op een andere manier op te pikken.

Leon, bedankt voor je vriendelijke woorden. In het geval van web 2.0 zijn het altijd de gebruikers die het succes bepalen. Daarom een woord van dank aan alle volgers!

Dorpsfilms !

Dat het Regionaal Archief Tilburg niet alleen maar papier bewaart, mag inmiddels duidelijk zijn. Het bewegend beeld is ook in dit weblog regelmatig een punt van aandacht. De mooie films en filmpjes die op een onnavolgbare manier het leven van vroeger illustreren en toegankelijk maken. Ons doel is uiteraard zoveel mogelijk mensen kennis te laten maken met deze prachtige beelden. Dat doen we op de eerste plaats door de kortere items op YouTube te zetten: dat succes gaan we voortzetten. Let dus op: regelmatig wordt dit kanaal aangevuld met nieuwe films.
Voor de langere films is YouTube niet toereikend (en het publiek mogelijk te onrustig!). Daar gebruiken we dan ook een ander internet-'kanaal' voor. De Film- en Fotobank Noord-Brabant biedt Brabantse instellingen en verenigingen de mogelijkheid hun films (en foto's) te tonen aan een groot publiek. Ook het Regionaal Archief Tilburg heeft hier enkele films staan.

Juweeltjes!

Bijvoorbeeld de film waarop we de inwoners van Alphen zien in 1968. In datzelfde jaar werden ook de inwoners van Kaatsheuvel op de film gezet. De inwoners van De Moer en Diessen werden twee jaar later in beeld gebracht: dezelfde beelden van spelende kinderen, een harmonie, de wandelclub, en heel veel vrouwen (moeders) in deuropeningen.... Het leven zoals het was in die jaren in de dorpen, met bakkers en slagers en spelende kinderen.  En het kijkplezier wordt nog groter:  vergelijkbare beelden werden ook vele jaren daarvoor gemaakt: Ulicoten in 1959, Diessen in 1956 en Geertruidenberg zelfs al in 1950!!

Al deze (en nog veel meer) films werden vervaardigd door J.W.L. Adolfs (1917-1977). Deze Enschedese zakenman begon in 1950 met zijn project: "Heel Nederland op de film". Zijn streven was elke inwoner van plaatsen beneden de 20.000 inwoners de kans te geven zichzelf als eens een filmster op het witte doek te kunnen zien. Iedereen dus zijn eigen 'minute of fame'. Dit nobele doel stond niet alleen: het was ook een manier om reclame te maken voor de plaatselijke verenigingen. De verenigingen (vaak de harmonie of een andere muziekvereniging) waren de opdrachtgevers en zij konden met de vertoning de kas spekken!
De films bleven eigendom van de verenigingen, in de dorpen. De huidige verblijfplaats van de films is niet altijd meer te traceren: soms zullen ze nog op een zolder liggen, soms zullen ze gewoon verdwenen zijn doordat zolders van (voormalige) bestuursleden werden opgeruimd. Gelukkig zijn er ook films 'teruggevonden'. Een aantal daarvan zijn via de Film- en Fotobank Noord-Brabant (FFNB) te bekijken. De films werden geconserveerd, zodat het oorspronkelijk materiaal goed bewaard blijft (in speciaal geklimatiseerde depots). Digitalisering zorgt er weer voor dat u de films thuis op uw gemak kunt bekijken. Liefst met bevriende dorpsgenoten: gegarandeerd een geweldige avond.
We missen nog een paar van deze juweeltjes. De film van Rijen, Raamsdonk, Loon op Zand, Gilze, Dongen, Den Hout, Molenschot...  Misschien liggen ze wel bij u op zolder!
Laat het me weten.

nb: Als u hier klikt, komt u op het deel dat het Regionaal Archief Tilburg bij de FFNB beheert. Via de knop 'zoeken' kunt u 'adolfs' intikken,'zoeken' en het tabblad 'films' nog een keer activeren. Wilt u meer films zien? Ga dan eens op avontuur via de 'home'-knop.
Veel kijkplezier.

Datatypistes en ponsbanden

YouTube bestaat vijf jaar! In die tijd is YouTube uitgegroeid tot een platform met honderden miljoenen bezoekers, die dagelijks meer dan een miljard filmpjes bekijken en elke minuut 20 uur aan videomateriaal uploaden. Het Regionaal Archief Tilburg doet ook ijverig mee met deze digitale ontwikkeling en met succes. Zoals al eerder geschreven: filmpjes die nooit eerder vertoond werden, waarvan het bestaan nauwelijks bekend was, worden nu in no-time honderden keren bekeken. We zetten regelmatig filmpjes op YouTube en zijn nu al verwend geraakt met alle aandacht: het filmpje van de eerste Tilburgse carnavalsoptocht dat ik laatst op YouTube zette, was vorige week 'pas' 170 keer bekeken: Teleurstelling, 'Wat gek hoe kan dat nou, zo weinig bekijks!?' De titel dus een beetje aangepast: misschien levert dat meer kijkers op. Maar waar hebben we het eigenlijk over: in drie weken 170 keer bekeken is toch best veel!!

Het feit dat YouTube pas zo kort bestaat en al zo is ingeburgerd deed me als vanzelf terug denken aan de digitale middeleeuwen: een bezoek dat ik begin jaren '70 bracht aan de Technische Hogeschool Eindhoven. Het rekencentrum was een grote ruimte met een enorme hoeveelheid witte kasten die allemaal waren gevuld met magneetbanden: deze magneetbanden, zo werd ons uitgelegd, waren in staat in korte tijd ingewikkelde en uitgebreide berekeningen uit te voeren, waarmee een mens weken of zelfs maanden bezig zou zijn!

Een ander beeld: jarenlang had ik op school geoefend met een rekenliniaal om tamelijk lastige berekeningen te kunnen maken. Plotseling moest of mocht ik gebruik maken van een rekenmachine (dat heette toen nog een zakjapanner): het heeft lang geduurd vooraleer ik de uitkomsten die dit apparaat aangaf, vertrouwde.

De typemachine waarop ik verslagen uittypte: telkens weer opnieuw, omdat er weer ergens een foutje in was geslopen; een verademing toen de eerste typemachine met correctieregel in huis kwam.


En natuurlijk in de jaren '80 het gehannes met de zachte floppen waarmee eerst de computer moest worden opgestart om dan op een andere flop de gegevens in te voeren. En ondertussen, in 1988 (pas 22 jaar geleden!!) werd de eerste trans-Atlantische internetverbinding tot stand gebracht: toen 64 duizend, nu enkele miljarden bits per seconde. Iedereen boven de 40 zal zijn of haar eigen herinneringen aan deze ontwikkelingen hebben. Wat een nostalgie.


Gelukkig kwam ik ook nog wat bewegende beelden tegen uit die oertijd. Het is helemaal nog niet zo lang geleden: de tijd dat er bij de gemeente nog een typekamer was en datatypiste nog een beroep was! Wie waren zij deze helden van het begintijd van de digitalisering…??



(de hierboven gebruikte foto's werden verzameld door Rozemarijn)

Het kriebelt weer....

De sauwelavonden en tonproaters zijn al aan de beurt geweest, de dorpen en steden onder de rivieren kleuren steeds feestelijker, aan de outfits en de wagens wordt de laatste hand gelegd.... De mexicaanse griep is overwonnen, er hangt niet alleen maar sneeuw in de lucht: ook het carnavalsvirus waart rond. Over een paar weken is het weer zover.
Dat het uitbundig en openbaar feestvieren tijdens carnaval niet van alle tijden is bewijst dit filmpje. Het zijn beelden van de eerste openbare 'optocht' in Tilburg. Het werd een wel erg brave optocht: zelfs de huidige 'kénderstoet' is wilder!
De beeldkwaliteit is niet geweldig, maar het neemt niet weg dat de opname een prachtig tijdsbeeld geeft en de ouderen onder ons misschien wel doet terug verlangen naar....