Ook katholieken trouwden voor de predikant

Stamboomonderzoekers vinden het vaak vreemd, dat hun katholieke voorouders voor de predikant trouwden. Vroeger (vóór 1797) was het zo, dat een huwelijk rechtsgeldig was als het gesloten was voor de predikant of voor de schepenen. Probleem is dat bij de inschrijvingen van de burgerlijke huwelijken vaak de religie van bruidegom of bruid niet wordt vermeld. De predikant van Tilburg heeft dat vanaf 27 juni 1750 wél gedaan. Het eerste echtpaar waarbij hij dat doet, ging op die datum in ondertrouw te Tilburg (DTB 18 Tilburg scan 78):

Zowel bruidegom als bruid zijn rooms. Dat was overigens meestal het geval bij de huwelijken voor de predikant. Het gebeurt zelden dat er een gereformeerd echtpaar trouwt. Op 21 juli 1764 gingen Nicolaas van Besouwen en Jenneken van Opstal in ondertrouw te Tilburg, beiden gereformeerd (DTB 19 Tilburg scan 76):

De laatste maal dat er een rooms echtpaar in ondertrouw ging voor de predikant was op 29 oktober 1796 (DTB 21 Tilburg scan 124):

Nà dit huwelijk zijn nog slechts enkele huwelijken in het predikantentrouwboek ingeschreven. Het gaat dan om gereformeerde echtparen, die kerkelijk voor de predikant trouwden en burgerlijk voor de schepenen.
Jean Jacques de Bonneville trouwde op 3 juni 1799 voor de predikant met Susanna Bornman, in deze akte worden de religies van bruid en bruidegom vermeld (DTB 21 Tilburg scan 125):

Het schepenhuwelijk van genoemd echtpaar vond ook op 3 juni 1799 plaats, dan worden de religies niet vermeld (DTB 51 Tilburg scan 72):

Bij huwelijken voor schepenen wordt zelden de religie vermeld. Dat gebeurde wél bij het Joodse echtpaar dat op 4 januari 1790 trouwde te Tilburg (DTB 50 Tilburg scan 217):

Bij gemengde huwelijken werden de huwelijksproclamaties sinds 1750 om de zes weken afgekondigd,   daardoor was er een groot verschil tussen ondertrouw- en trouwdatum, zoals bijvoorbeeld toen Adrianus Korst (rooms) trouwde met de gereformeerde Antonia Prinse te 's Gravenmoer (DTB 2 's Gravenmoer scan 83):

De ondertrouw vond plaats op 21 januari 1780, de trouw op 28 mei 1780.
De regel van huwelijksproclamaties om de zes weken bij gemengde huwelijken gold ook als bruidegom en/of bruid van religie waren veranderd. Zo ging op 13 augustus 1763 te Hilvarenbeek Pieter Bercher in ondertrouw met Marie Francois de Booij (DTB 16 Hilvarenbeek scan 153):

De bruidegom was gereformeerd maar is nu overgegaan naar het katholieke geloof. Het huwelijk vond plaats op 6 november 1763.

Heel zelden wordt er in de huwelijksinschrijving bij een gemengd huwelijk iets vermeld over de opvoeding van de eventueel uit dat huwelijk spruitende kinderen. Arie Snaphaan (rooms) trouwde op 1 mei 1735 te Loon op Zand met de gereformeerde Hendrien de Haan (DTB 13 Loon op Zand scan 47):

Bij het huwelijk wordt de afspraak gemaakt dat hun eventuele kinderen in de gereformeerde religie zullen worden opgevoed.
Tenslotte volgt hier een bijzonder geval van een gereformeerd echtpaar dat voor de schepenen trouwt. Herman van Raaden trouwde op 7 februari 1761 te Loon op Zand met Anna Willeme Luijcasse (DTB 27 Loon op Zand scan 53):

Het gebeurde zelden dat een gereformeerd echtpaar voor de schepenen trouwde.