Gesloten testamenten echtpaar Schotel - De Leeuw

Het Regionaal Archief Tilburg is voornemens de notariële archieven van Chaam te digitaliseren en er werden drie gesloten testamenten aangetroffen. Het komt niet dagelijks voor dat er gesloten testamenten geopend worden en het is altijd spannend wat het geheim achter het zegel is.

Dit keer bieden de twee testamenten van 26 juli 1843 weer een verrassende ontdekking. Het zijn namelijk de gesloten testamenten van Gilles Dionysius Jacobus Schotel (1807-1892) en zijn echtgenote Catharina Leonora Johanna de Leeuw (1810-1877). Het echtpaar trouwde in Breda in januari 1835.

Schotel is vooral bekend geworden door zijn bijzondere relatie met koning Willem II. Op voorspraak van deze vorst werd hij in 1846 beroepen als predikant in Tilburg. Hij was aanwezig bij het sterfbed van de koning in Tilburg. Schotel deelde zijn gemeenschappelijke belangstelling voor cultuur. Zijn vader was de bekende zeeschilder Johannes Christianus Schotel en ook zijn broer Petrus Johannes was als kunstschilder werkzaam.
Minder bekend is dat hij tussen 1841 en 1846 werkzaam was als predikant te Chaam. Hij werd op voordracht van de koning benoemd. Noord-Brabant had niet zijn voorkeur. Als doctor in de letteren schreef hij veel en beschikte over een uitgebreide bibliotheek. In de Evangelische Kerkbode van 1844 heeft Schotel een artikel gepubliceerd over de Hervormde gemeente in Chaam, die in die tijd slecht 87 leden telde. De verhouding tussen protestanten en katholieken was goed te noemen.

Het bestaan van dit testament was tot dusver niet bekend. De aanleiding om deze testamenten op te maken was zeer verdrietig. De dochtertjes Johanna , toen 7 jaar, en Leonarda, 2 jaar oud, overleden op 4 en 14 juli 1843. De meisjes zijn na elkaar in het overlijdensregister van de Burgerlijke Stand ingeschreven, nummers 10 en 11. De doodsoorzaak zou het gebrek aan geneeskundige hulp zijn geweest. De testamenten zijn in dezelfde maand opgesteld en spreken over erfgenamen mits het echtpaar kinderloos zou overlijden. Het echtpaar werd niet veel later op 4 augustus verblijd met de geboorte van een zoon Johannes.

Schotel zou ook uit Tilburg vertrekken, legde zich toe op het schrijverschap en overleed te Leiden op 9 december 1892.

Testament

Enveloppe

Voor deze blog is gebruik gemaakt van het boek van Bram Vroon, Vier eeuwen protestantisme in het zuidoosten van de Baronie ven Breda : de geschiedenis van de protestantse gemeente te Chaam c.a. (Delft 2006).

Gesloten testament uit Dongen geopend

Notariële archieven zijn rijke bronnen voor genealogisch onderzoek. Je kunt er vele akten terugvinden zoals testamenten, transport of overdracht van onroerend goed, schuldbekentenissen onder hypotheek, schenkingen, huwelijksvoorwaarden en boedelinventarissen. Notariële archieven behoren ook tot de top tien van de meeste geraadpleegde archieven ! Dat is een van de redenen waarom het Regionaal Archief Tilburg de archieven wil digitaliseren. Dat kost heel wat tijd aan voorbereiding. Zo moeten alle akten op volgorde worden gelegd. Het zou vervelend zijn als je bij een onderzoek na akte nummer 101 opeens nummer 3 aantreft.



Jos Naaijkens, een van de vrijwilligers van het archief, was vandaag druk doende met het ordenen van de notariële archieven van Dongen toen hij opeens een gesloten testament aantrof. Er zijn open en gesloten testamenten. Open testamenten worden door een notaris opgemaakt. Gesloten daarentegen zijn letterlijk gesloten en vaak verzegeld. Je kunt niet lezen wat er in staat. Het gesloten testament is geschreven door Johanna Lourijsen in 1909 en was in bewaring gegeven bij notaris Gerard M.N. de Ruijter uit Dongen. Het testament is inmiddels geopend.

De uiterste wil van Johanna Lourijssen luidde o.a.:

1. Eene uitvaart eersten klassen des voormiddags om halftien ure in de kerk van de parochie waartoe ik bij mijn overlijden zal behooren.

2. Dat binnen den tijd van drie maanden na mijn overlijden honderd Heiige Missen zullen gelezen worden tot rust mijner ziel tegen een stipendium van een gulden vijftig cent per Heilige Mis.

3. Dat door mijnen na te noemen executeur zoo spoedig mogelijk na mijn overlijden aan het bestuur van de parochiekerk van den Heiligen Laurentius te Dongen worden ter hand gesteld eene som van vijfhonderd gulden, onder verplichting gedurende vijfentwintig jaar na overlijden jaarlijks op 2 Februari Onze Lieve Vrouwe Lichtmis mijne nagedachtenis op het zielboek te ververschen met een Heilige Mis en een half pond Licht en nog gedurende die vijfentwintig jaar jaarlijks in die Kerk negen Heilige Missen te doen lezen tot rust mijner ziel.

Voorts legateert ze aan haar zuster Anna Maria Lourijsen te Tilburg het vruchtgebruik van de som van twintigduizend gulden. Aan Johannes en Willem Lourijssen, zonen van haar broer Petrus Lourijssen, weduwnaar van Adriana Oomens, laat ze het blote eigendom van de twintigduizend gulden na.

In de periode na 1915 zullen we niet veel (gesloten) testamenten aantreffen. Door andere wetgeving berusten deze testamenten nog bij de notarisbewaarder. Het zal nog een tijd in beslag nemen voordat al deze akten online komen, maar u kent het spreekwoord: Wat in het vat zit, verzuurt niet.