Huwelijksdispensaties bij de rooms-katholieke kerk (2 en slot)

Nu bekijken we enige inschrijvingen van huwelijken, die met dispensatie wegens aanverwantschap zijn gesloten. Bij zo'n huwelijk is één ding zeker: bruidegom en/of bruid zijn eerder gehuwd geweest. Zoals zal blijken wordt dat niet altijd echter duidelijk in de inschrijving weergegeven. Petrus Antonius de Canter trouwt als weduwnaar met Antonia Couwenberg op 27 november 1780 te Goirle (DTB 2 Goirle scan 121):

Het huwelijk is gesloten met tweede graad aanverwantschap. De inschrijving vermeldt niet, van wie de bruidegom weduwnaar is. Dat blijkt echter uit de burgerlijke huwelijksinschrijving (DTB 50 Tilburg scan 173):

De bruidegom was dus weduwnaar van Ariaantje Janssens en zijn eerste huwelijk is op 26 april 1761 te Tilburg gesloten (DTB 19 Tilburg scan 26):

De bruid is 23 jaar oud en geboren te Goirle. Zij blijkt op 26 januari 1737 gedoopt te zijn te Goirle als dochter van Laurentius Jansen en Maria Louwen. Haar ouders trouwden op 23 april 1736 te Tilburg (DTB 49 Tilburg scan 135):

Haar moeder heet dan Maria Cornelis Couwenberg en is geboren te Goirle. In de doopinschrijving van haar dochter heet zij Maria Louwen te lezen als Maria de vrouw van Laurentius.

Antonia Couwenberg, de tweede echtgenote van Petrus de Canter, is op 21 september 1752 te Goirle gedoopt als dochter van Joannes Couwenberg en Maria van Spaendonck.
Haar ouders trouwden op 21 juli 1749 te Tilburg (DTB 50 Tilburg scan 33):

Maria Couwenberg, de moeder van de eerste echtgenote, is op 31 augustus 1704 te Goirle gedoopt als dochter van Cornelis Cauenbergh en Johanna. Johannes Couwenberg, de vader van de tweede echtgenote, is in februari 1707 te Goirle gedoopt als zoon van Cornelis Koubergh en Johanna van Dun. De beide echtgenotes zijn dus nichtjes van elkaar.

Nu volgen nog enige voorbeelden.

Op 3 oktober 1796 trouwden de weduwnaar Ambrosius Brosens met Joanna Janssens te Baarle-Nassau (DTB 20 Baarle-Nassau scan 24):

Het huwelijk vond plaats met 2e/3e gemengde graad dispensatie aanverwantschap. Een burgerlijke huwelijksinschrijving heb ik niet kunnen vinden, dus weten we niet van wie Ambrosius Brosens weduwnaar is en de aanverwantschap kan niet verklaard worden.

Ook is het moeilijk de aanverwantschap 3e graad te verklaren bij het huwelijk van Albertus van Audenhaegen en Adriana Raijmakers op 6 juni 1750 te Goirle (DTB 2 Goirle scan 115): 

Het burgerlijk huwelijk vond op 6 juli (!) 1750 plaats te Tilburg (DTB 50 Tilburg scan 43):

Uit die huwelijksinschrijving blijkt, dat de bruidegom weduwnaar was en de bruid weduwe. Dat maakt het onderzoek er niet gemakkelijker op: was de eerste echtgenote van de bruidegom een derde graadsverwant van de bruid of was de eerste echtgenoot van de bruid een derde graads verwant van de bruidegom?

Een huwelijk wegens vierde graad aanverwantschap vond plaats op 10 november 1749 te Goirle, toen Joannes Baptist Brouwers trouwde met Cornelia Verheijden (DTB 2 Goirle scan 114):

Uit de burgerlijke huwelijksinschrijving blijkt dat zij weduwe was (DTB 50 Tilburg scan 37):

Tenslotte nog een huwelijk, dat met drie dispensaties plaatsvond. Op 7 februari 1728 gingen in ondertrouw te Moergestel Everardus Hubertus van Laerhoven en Lucia Joannes Taet, de inschrijving vermeldt dispensatie wegens 4e graad bloedverwantschap én 3e graad aanverwantschap. De huwelijksinschrijving van 22 februari 1728 vermeldt dat er een dispensatie heeft plaatsgehad wegens huwelijk in de gesloten tijd, in dit geval de vasten (DTB 2 Moergestel scan 97):

Uit de burgerlijke huwelijksinschrijving blijkt, dat de bruidegom weduwnaar was (DTB 11 Moergestel scan 64):

Opvallend is dat de pastoor van Loon op Zand heel vaak melding maakt van huwelijksdispensaties, terwijl dat bij andere r.k. parochies veel minder vaak voorkomt.